Արցախցի քաղաքագետ Դավիթ Կարաբեկյանը գրում է.
Արցախյան շարժման սկզբից անցել է 35 տարի, մենք վերապրել ենք չորս պատերազմ և չենք իմաստունացել։ Լավ ելույթ ունեցող ու խոստումնալից ղեկավարները մեզ գցեցին, դավաճանեցին։ Աստված անի, որ այս անգամ Փաշինյանի հետ սխալվեմ, բայց… ես նրա ու թավշյա հեղափոխության ջերմեռանդ կողմնակիցն էի ու այդպես էլ չստացա հետեւյալ հարցերի պատասխանը.
1․ Եղբայր Նիկոլ, ումի՞ց է կախված Հայաստանի շարունակական ներկայությունն ու անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, քեզնից չէ՞, այդ դեպքում ինչո՞ւ տնտղել իր պարտավորությունները չկատարելու համար։ Ռուսաստանը չկատարեց իր դաշնակցային պարտավորությունները Երեւանի հանդեպ, իսկ դուք բողոքեցիք Արևմուտքի՞ն։ Ռուսաստանի հետ պայմանագիր կա եւ միայն ՀՀ իշխանություններից է կախված այն խզելը, ուժի մեջ թողնելը եւ այլն։
2․2023 թվականի հոկտեմբերի 5-ին Գրանադայում ընդունված հռչակագրի համաձայն՝ մենք տեղահանված ենք։ Չկա ավելի լավ հարթակ՝ Պուտինի, Էրդողանի ու Ալիևի կողմից պարտադրված ձևակերպումը հանելու և արցախցի փախստականների իրավունքների ճանաչման, վերականգնման և պաշտպանության վերաբերյալ որոշման հասնելու համար։ Բայց ոչ՝ հայտարարություններ կան, բայց տեղում, իրականում ամեն ինչ շատ ավելի վատ է։
3․ Բնակարանային և սոցիալական ապահովության հարցերում խառնաշփոթը ավելի վատ է: Կարծես եվրոպացիներն ու ամերիկացիները շատ փող են հավաքել մեզ համար… Արցախի բյուջեից ու արցախյան ֆոնդերից գումարներն էլ են մնացել։ Իսկ վարձակալության գները նույնիսկ Հրազդանում, Աբովյանում, Մասիսում եվրոպական են, թերեւս միակ բանը, որ մնում է եվրոպական Հայաստանում։ Վարձակալության պայմաններն անմարդկային են, ռիելթորները Կիլիկիայի կամ Այգեստանի մի խարխուլ սենյակի վարձակալության համար պահանջում են նույնքան, եթե ոչ ավելին, որքան բառացիորեն մեկ ամիս առաջ Հյուսիսային պողոտայում:
Արցախի բյուջեից ու մեր պետական ապարատից ոնց որ մեռելի մասին են խոսում՝ կա՛մ լավ, կա՛մ ոչինչ…
Նիկոլ, արի դու որոշի, կա՛մ մենք տեղահանված ենք, և դու, գլխավոր դատախազությունը, Հաշվիչ պալատը, ֆինանսների նախարարությունը, Խորհրդարանը փնտրում եք գողացված միջոցները, կա՜մ դուք մեզ փախստական եք ճանաչում և օգնում եք ցանկացողներին տեղափոխվել երրորդ երկրներ և օգտվել այնտեղ փախստականների իրավունքներից, կա՜մ ձեր վրա եք վերցնում հայերի ունեցվածքի և այլ իրավունքները վերականգնելու պատասխանատվությունը Արցախում, այդ թվում՝ միջազգային ատյաններում, կամ ձեռքերդ լվանում ես…
Ֆրանսիան և նրա առաջնորդն ավելի հետևողական և համարձակ է պաշտպանում մեր իրավունքները, իսկ դուք և ձեր համախոհները մտածում եք եռանդուն պուտինիստների պես՝ Իլհամ Ալիևին ու Էրդողանին չբարկացնելու և խաղաղապահների վրա ստվեր չգցելու մասին։ Իսկ արցախցիներին կարելի է գցել, ինչպես 2020-ին և նախորդ 30 տարիներին… Նրանք կսովածանան, կհոգնեն ամենուր խաբվելուց և ավտոբուսներով կվերադառնան Ստեփանակերտ և շրջակայք՝ այսպիսի թվով ու կարգավիճակով, ինչպես Իլհամի հոգին է ցանկանում, և խաղաղապահներ պահելը իմաստ ունի..
Թեև տարածքները, որոնցով անցնում են նավթագազատարները, վարձակալված են բրիտանացիների և ամերիկացիների կողմից, ինչի՞ ն են նրանց պետք ինչ-որ մեկի խաղաղապահները:
Ի՞նչ է ակնկալում Նիկոլը եվրոպացիներից և ամբողջ կոլեկտիվ Արևմուտքից, ինչի՞ վրա ենք մենք հույս դնում, և ի՞նչ օգուտ սրանից, եթե, ի վերջո, Երևանը ոչ միայն Մոսկվայի անօգնական և թուլամորթ ստրուկն է՝ մեջբերում Պուտինի ընկեր Ալիևից, բայց նաև Անկարայի??? Ի՞նչ կարող են ակնկալել Սյունիքի բնակիչները, եթե Բաքուն, Անկարան և Մոսկվան միջանցք են պահանջում, Տավուշի բնակիչները, որոնց ութ գյուղերին հավակնում է եռյակը, ինչպես նաև Տիգրանաշենն ու Արարատյան դաշտը։ Ի վերջո, եթե Նիկոլը տա այն ամենը, ինչ իրենից պահանջվում է «Թուրանի դարպաս» ծրագրով, ապա ամեն ինչ, ընդգծում եմ, ամեն ինչ, և ոչ միայն տրանսպորտային երթուղիները, կլինեն Անկարայի և Բաքվի վերահսկողության տակ, որոնք Սևանը կոչում են Գոյչա, Երևանը՝ Իրիվան, Արարատը՝ Շարուր, Վարդենիսը՝ Բասարկեչար։