Արցախցի ուսուցիչը նախընտրում է ոչ մասնագիտությամբ աշխատանք անել

Լիանա Կարապետյանը ուսուցչուհի է: Գրեթե 30 տարի նա ռուսերեն է դասավանդել Արցախի Ասկերանի Էդմոն Բարսեղյանի անվան միջնակարգ դպրոցում։

Լիանա Կարապետյանը՝ Արցախի իր աշակերտների հետ

Ընտանիքի հետ Արցախից տեղահանվել է սեպտեմբերի 26-ին։ Մեծ դժվարություններով են հասել Հայաստան։ Ողջ ճանապարհին, որը տևել է 40 ժամ, մտածել է, թե ինչ են անելու, ոնց են ապրելու հետո․․․

Երևան հասնելուն պես՝  350 հազար դրամով երեք սենյականոց բնակարան են վարձակալել, ապրում են 8 հոգով։

Լիանան պատմում է, որ սկզբում իր մասնագիտությամբ է աշխատանք փնտրել։ Սակայն ուսուցչի գործ միայն գյուղերում կար։ Իսկ պետական հիմնարկներում աշխատանքի անցնելու համար ՀՀ քաղաքացիություն էր պետք ունենալ։ Ստիպված ուժերը փորձել է  իր համար բոլորովին նոր բնագավառում և աշխատանքի անցել Երևանի սուպերմարկետներից մեկում։

Լիանա Կարապետյան-սուպերմարկետ

«50 տարեկանում վաճառողուհի դառնալն այնքան էլ իմ սրտով չէ, բայց ժամանակն իր պայմաններն է թելադրում, պետք է սթափ նայել կյանքին։ Արդեն 3-րդ ամիսն է, ինչ աշխատում եմ։ Կարողանում եմ լեզու գտնել գործընկերներիս ու հաճախորդների հետ։ Կարծում եմ՝ այս հարցում մանկավարժ լինելն օգնում է ինձ»։

ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության տվյալներով՝ Հայաստանում ապրում է Արցախից բռնի տեղահանված 1500 ուսուցիչ։ Նրանց համար մշակվել և իրագործվում է աջակցության ծրագիր․ մարզեր գործուղվող արցախցի ուսուցիչները 30 տոկոս հավելավճար են ստանում իրենց աշխատավարձին, իսկ սահմանամերձ որոշ բնակավայրերում աշխատելու դեպքում՝ ևս 50 հազար դրամ լրացուցիչ գումար։

2024 թ-ի մարտի 13-ի տվյալներով՝ կառավարության աջակցության ծրագրով 324 ուսուցիչ է գործուղվել Հայաստանի մարզեր։ Արցախցի ուսուցիչները նախընտրում են հիմնականում Երևանին մոտ մարզերում աշխատել՝ Արարատ, Արմավիր, Կոտայք։  Լիանա Կարապետյանն այս ծրագրին չի դիմել։

«Չենք կարող Երևանից տեղափոխվել, որովհետև աղջիկս ԵՊՀ-ի ուսանող է, իմ ընտանիքում կան նաև հաշմանդամներ, որոնք պարբերաբար բուժզննության կարիք ունեն։»

Անցած 6 ամսվա ընթացքում Արցախից  բռնի տեղահանված ուսուցիչների մոտ 22 տոկոսն է աշխատանք գտել մարզերում։ է ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունից պարզաբանում են, որ իրական թիվը հնարավոր է մի փոքր ավելին լինի, քանի որ  Հայաստանի տարբեր մարզերում բնակություն հաստատած արցախցիները տեղում աշխատանքի են անցել՝ առանց կառավարության ծրագրին դիմելու։

2024թ-ի մարտի դրությամբ Արցախից բռնի տեղահանված ուսուցիչների  աջակցության հարթակում դեռ 600-ից ավելի աշխատատեղ կա՝ թե՛ հեռավոր, թե՛ Երեւանի մոտ մարզերում։ Ամենաշատ թափուր հաստիքները Լոռիում են, նաև Երևանին մոտ՝ Արմավիրում ու Արագածոտնում։

Իր տան մոտ գտնվող սուպերմարկետոմ Լիանան 180 հազար աշխատավարձ է ստանում։ Սա համարյա նույն գումարն է, ինչ ուսուցիչների գործուղման հարթակում նշված միջին աշխատավարձը՝ անգամ 30 տոկոս լրավճարով։

Մարզերում ուսուցչություն անելու պետության առաջարկը մրցունակ չէ աշխատանքի շուկայում։

Կարինե Բախշիյան

Արցախի Հանրապետության Լիսագոր գյուղի բնակիչները կվերադառնան միայն այն դեպքում, երբ Արցախի անկախ կարգավիճակը կապահովվի, Արցախում հայկական իշխանություն կլինի եւ կվերականգնվեն 2020 թվականի պատերազմից առաջ եղած սահմանները։ Այս մասին step1.am-ի հետ զրույցում ասաց Լիսագորի գյուղապետ Գագիկ Նասիբյանը՝ հավելելով, որ այսօրվա պայմաններում իրենք բացառում են վերադարձը։ «Իմ նշած պայմաններից բացի ուրիշ ոչ մի պայման մեզ համար ընդունելի չէ»,- նշեց նա։

Լիսագորից բռնի տեղահանված անձինք բնակվում են Հայաստանի տարբեր մարզերում։ Գագիկ Նասիբյանն ասաց, որ կապ է պահում գյուղացիների հետ։ «Ում որտեղ հարմար է, տեղավորվել են։ Ես իմ աշխատանքային լիազորությունները հիմա չեմ իրականացնում, ուղղակի հեռախոսով կապի մեջ եմ գյուղացիների հետ։ Իրարից հարցնում ենք, տեղեկանում, թե ինչ խնդիր կա, ես բոլորի հետ կապը պահում եմ»,- ասաց նա։

Գագիկ Նասիբյանն ասաց, որ պատերազմից հետո ռուս խաղաղապահները չապահովեցին արցախցիների անվտանգությունը։ Իսկ նախորդ տարվա սեպտեմբերի 19-ի հարձակման ու դրան նախորդած օրերին, ըստ համայնքի ղեկավարի, ռուսների կողմից ոչ մի աջակցություն չի ցուցաբերվել Լիսագորի բնակիչներին։ «Մեզ ասել էին՝ պետք է  դուրս գաք գյուղից, մենք էլ ասել ենք՝ երբ պահը հասնի նրան, որ պետք լինի դուրս գանք, այդ ժամանակ էլ դուրս կգանք։ Եվ երբ արդեն ընդհանուր հոսքը եղավ, համայնքի բնակիչները մեկ մարդու նման միասին դուրս եկան։ Այդ օրը մեր գյուղում ռուսներ կային, բայց իրենց գործերով էին։ Գյուղացիներն իրենց անձնական իրերն ու փաստաթղթերը վերցրել են, նստել են իրենց մեքենաներն ու դուրս եկալ։ Մեր գյուղացիները զենք էլ չունեին, որ հանձնեին»,- ասաց նա։

Արցախի կառավարության կողմից հանձնարարական չկա համայնքների ղեկավարներին, որպեսզի գույքագրեն արցախցիների կորցրած գույքը։ Լիսագորի գյուղապետն ասաց, որ իրենք եւս նման հանձնարարական չունեն։ «Բայց բոլորին էլ պարզ է, թե ինչ ենք կորցրել։ Այնպես չէ, որ ինչ-որ մեկը շատ բան է կորցրել, մյուսը՝ քիչ։ Բոլորս էլ մի բան ենք կորցրել, դա մեր հայրենիքին է, կորցրել ենք ամենաթանկը»,- նշեց նա։