Շաբաթ օրը նախագահ ընտրված Սամվել Շահրամանյանը խորհրդարանում իր «նախընտրական» ելույթում ասաց, որ «Արցախի հայության իրավունքներն ու օրինական շահերը պաշտպանված չեն միջազգային իրավունքի շրջանակներում»։ «Հետևաբար, միջազգային իրավունքի վերաբերյալ մեր պատկերացումներն ու ակնկալիքները համարում եմ անիրատեսական և իրականությունից կտրված, քանի որ ակնհայտ է, որ միջազգային քաղաքականությունը, աշխարհաքաղաքականությունը, նույնիսկ պատերազմները միջազգային իրավունքի շրջանակներում չեն ընթանում»,- կարծում է նա։
«Վերոնշյալն Արցախին այլ ելք չի թողնում, քան ստեղծված իրավիճակից ելնելով միջանկյալ լուծումներ գտնելու փորձերից»,- ասաց նա։
«Կախված ներկայումս քննարկվող հարցերի մասշտաբից՝ բանակցությունների ձևաչափը կարող է լինել ինչպես բազմակողմ, այնպես էլ երկկողմանի։ Միակ պարտադիր պայմանը պետք է լինի երրորդ երկրի կողմից բանակցությունների կազմակերպումը ձեռք բերված պայմանավորվածությունների կատարման երաշխիքով»,- նշեց նա։
Արցախցի քաղաքագետ Դավիթ Կարաբեկյանը թվարկեց գործոններ, որոնք ապացուցում են, որ միջազգային իրավունքը դեռևս մեր գոյության երաշխիքն է՝ չնայած ահաբեկչական պատերազմին և «դաշնակիցներին»։ Եվ ակնհայտ է, թե որտեղից են «աճում» նախագահի կարծիքի ոտքերը՝ հրաժարվեք միջազգային իրավունքից, և մենք երաշխավորում ենք, որ ձեր մահը կլինի ոչ թե արագ, այլ դանդաղ։ Պարզ է, թե ով է դա ասում։
«Եվրոպական կազմակերպությունների եւ ՄԱԿ-ի բանաձեւերն ու փաստաթղթերը հստակորեն սահմանում են մեր կարգավիճակի և սահմանների պարամետրերը։ ԼՂԻՄ-ում և Բերձորում կռվելիս մենք պաշտպանում էինք մեր բնիկ հավաքական իրավունքները, և ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը Քելբաջարի (Քարվաճառ) ազատագրումից հետո միայն ընդունեց մեր հակամարտության վերաբերյալ առաջին բանաձևը։ Կոլեկտիվ իրավունքների, ժողովրդի կողմից ընտրված ղեկավար մարմինների, ինչպես նաև սեփական զինված ուժերի առկայությունը նույնպես ճանաչվեց աշխարհի կողմից»,- ասում է Դավիթ Կարաբեկյանը։
«Այս փաստաթղթերում մեր կողմից ազատագրված տարածքների՝ Ադրբեջանին պատկանելու մասին խոսք չկար և չէր էլ կարող լինել։ Իսկ այն, որ ԼՂ կարգավիճակը պետք է որոշվի Մինսկի համաժողովում, եւս ասվում է ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԿ-ի և Եվրախորհրդարանի կողմից ընդունված փաստաթղթերում»,- ասում է Կարաբեկյանը։
Ինչո՞ւ է արցախյան դիվանագիտությունը փորձում անտեսել այս իրողությունները։ Այո՛, պատերազմները տեղի չեն ունենում միջազգային իրավունքի համաձայն, բայց այդ իրավունքները չեն օտարվում անգամ պատերազմով։ Դրա օրինակն են՝ Բաքվի և Անկարայի մշտական կոչերը Հայաստանին՝ «Ադրբեջանի և Թուրքիայի տարածքային ամբողջականությունը» ճանաչելու։ Ինչո՞ւ նրանք ճանաչման կարիք ունեն, եթե ուժն է «իրավունք» ծնում։
«Ինչո՞ւ, ունենալով սուբյեկտայնության տարրեր, մենք ուզում ենք զոռով բացել դուռը՝ տրվելով կեղծ դաշնակիցների կողմից էժանագին խարդախություններին»,- ասում է Կարաբեկյանը։
Նա նշել է, որ Արցախում ժողովրդավարության ավանդույթները վերականգնելու և նրա ժողովրդի պայքարը մայր Հայաստանի հետ վերամիավորվելու գործում ամենամեծ ձեռքբերումն այն էր, որ ընդունվել է Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի և ԼՂԻՄ Ազգային խորհրդի նստաշրջանի համատեղ նիստում ԼՂԻՄ-ը Հայկական ԽՍՀ-ին վերամիավորելու մասին 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշումը։
«Այն ժամանակ Արցախի խնդիրը դիտարկվեց Օսմանյան և Ռուսական կայսրությունների փլուզման ժամանակ, ՌԽՖՍՀ-ի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից Հայաստանի և Արցախի դեմ եռակի ագրեսիայի, 1915-1923 թվականների Հայոց ցեղասպանությանը, Ստալինի կողմից հայերի նկատմամբ տոտալիտար քաղաքականության, որոնց զոհ են դարձել հարյուր հազարավոր հայեր, այդ ամենի արդյունքում ոտնահարված համայն հայության ազգային իրավունքների վերականգնման համատեքստում»,- նշում է Կարաբեկյանը։
Ցանկացած անցումային որոշում պետք է հիմնված լինի ազգային իրավունքները վերականգնելու ձգտման վրա, այլ ոչ թե մի ուժի ընտրության, որի շահերին աջակցելը «ավելի շահավետ» է։