ԵԽԽՎ-ն ընդունել է «Լաչինի միջանցքով ազատ անվտանգ մուտքի ապահովումը» բանաձևը

Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը քվեարկությամբ ընդունել է «Լաչինի միջանցքով ազատ անվտանգ մուտքի ապահովումը» բանաձևը և խորհրդատվությունները։ «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին «Ֆեյսբուք»-ի իր էջում տեղեկացրել է ՀՀ ԱԺ փոխնախագահ, Հայաստան-Թուրքիա երկխոսության գործընթացում Հայաստանի հատուկ ներկայացուցիչ Ռուբեն Ռուբինյանը։

«Քիչ առաջ ԵԽԽՎ-ն քվեարկությամբ ընդունեց «Լաչինի միջանցքով ազատ անվտանգ մուտքի ապահովումը» բանաձևը և խորհրդատվությունները։ Ադրբեջանի պատվիրակությունն արեց ամեն ինչ բանաձևը փոփոխելու կամ դրա ընդունումը տապալելու համար, բայց ոչինչ չստացվեց։ Նրանց առաջարկած մոտ 60 փոփոխությունները մերժվեցին և բանաձևն ընդունվեց։

Ի հեճուկս Ադրբեջանի պնդումների՝ ԵԽԽՎ բանաձևը հստակ արձանագրում է, որ Լաչինի միջանցքով չկա ազատ և անվտանգ տեղաշարժ։

Բանաձևը հիմնականում անդրադառնում է Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակման հումանիտար և մարդու իրավունքների հետևանքներին, ընդգծվում է Լաչինի միջանցք և Լեռնային Ղարաբաղ միջազգային փաստահավաք առաքելության հրատապ գործուղման անհրաժեշտությունը, կոչ է արվում Ադրբեջանին անհապաղ կատարել ՄԻԵԴ և Արդարադատության միջազգային դատարանի որոշումները, կոչ է արվում Ադրբեջանին վերականգնել էլեկտրաէներգիայի և գազի մատակարարումը Լեռնային Ղարաբաղ։ Ադրբեջանին նաև հասցեական կոչ է արվում հրաժարվել հայերի դեմ կիրառվող թշնամական և սպառնալից հռետորաբանությունից։

Բանաձևում, ի թիվս այլ կետերի, մասնավորապես, արձանագրվում է.

Վեհաժողովը չափազանց անհանգստացած է Լաչինի միջանցքով ազատ և անվտանգ տեղաշարժի ընդհատումով և դրան հաջորդած էլեկտրաէներգիայի և գազի մատակարարման կանխամտածված դադարեցմամբ։

Վեհաժողովը ցնցված է այն փաստից, որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը չի ընդունում ներկա իրավիճակից բխող լրջագույն հումանիտար և մարդու իրավունքների հետ կապված հետևանքները:

Վեհաժողովը խորապես ափսոսում է, որ ԵԽԽՎ զեկուցողն իր փաստահավաք այցի ընթացքում չի հրավիրվել Ադրբեջան և չի կարողացել մեկնել Լաչինի միջանցք։

Վեհաժողովը շեշտում է, որ ներկա իրավիճակը կայուն չէ և կարող է հանգեցնել նրան, որ հայ բնակչությունը պարտադրված լինի լքել իրենց տներն ու համայնքները, եթե հակամարտությունը լուծում չստանա: Այս համատեքստում Վեհաժողովը կոչ է անում հրատապ հասցեագրել Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության իրավունքների և անվտանգության հարցերը՝ Բաքվի և Ստեփանակերտի միջև երկխոսության միջոցով, ինչպես նաև ապահովել միջազգային չեզոք ներգրավում՝ խաղաղությանն ուղղված ցանկացած մեխանիզմի կիրառման համար։

Վեհաժողովը կոչ է անում Ադրբեջանին առանց ավելորդ երկարաձգման կատարել 2022 թ․ դեկտեմբերի 21-ին կիրառված ՄԻԵԴ միջանկյալ միջոցները։

Վեհաժողովը կոչ է անում Ադրբեջանին հրատապ կերպով կատարել նաև Արդարադատության միջազգային դատարանի որոշումը։

Վեհաժողովը կոչ է անում Ադրբեջանին հրավիրել Եվրոպայի խորհրդի պատվիրակությանը փաստահավաք առաքելությամբ այցելել Լաչինի միջանցք և Լեռնային Ղարաբաղ՝ տեղում իրավիճակը գնահատելու համար: Վեհաժողովը նաև կոչ է անում Ադրբեջանին թույլ տալ այլ միջազգային կազմակերպություններին՝ ներառյալ ՄԱԿ հաստատություններին, մուտք գործել տարածաշրջան։

Վեհաժողովը կոչ է անում Ադրբեջանին իրապես կառուցողական և խաղաղ մոտեցում ցուցաբերել հարևան Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող հայերի նկատմամբ:

ԵԽԽՎ-ն Ադրբեջանին կոչ է անում գործադրել բոլոր ջանքերը երկու ուղղություններով Լաչինի միջանցքով ազատ և անվտանգ տեղաշարժի համար:

ԵԽԽՎ-ն կոչ է անում Ադրբեջանին անհապաղ վերականգնել էլեկտրաէներգիայի և գազի մատակարարումը և հայերի հետ համաձայնեցնել հայկական, ոչ թե՝ ադրբեջանական տարածքով անցնող գազի և էլեկտրացանցի մատակարարման նոր երթուղին:

Վեհաժողովը խիստ մտահոգված է Ադրբեջանի ղեկավարության՝ ամենաբարձր մակարդակով հայերի դեմ կիրառվող թշնամական և սպառնալից հռետորաբանությամբ և հորդորում է Ադրբեջանին հրաժարվել նման հռետորաբանությունից և քայլեր ձեռնարկել ինչպես ատելության խոսքի, այդ թվում՝ հանրության և բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից հնչող, այնպես էլ ատելության հողի վրա հանցագործությունների դեմ պայքարելու համար»:

Մենք ուզում ենք ապրել և դաստիարակել մեր երեխաներին Արցախում

«Մենք ուզում ենք ապրել և դաստիարակել մեր երեխաներին Արցախում, բայց բարվոք, խաղաղ և ամեն ինչով ապահովված և ապաշրջափակված Արցախում»,- ասում է Ասպրամը:

2022 թվականի դեկտեմբերի 22-ին շրջափկված Արցախում տեղի ունեցավ առաջին հարսանիքը։ Նորապսակները հարսանիքի օրը որոշել էին նախօրոք, դեռ մինչև շրջափակումը։ Տատանվում էին դեկտեմբերի 12-ի և 22-ի միջև։ «Երբ սկսեց շրջափակումը, մենք մտածեցինք, որ նախորդ դեպքի պես թշնամին մի քանի օր փակած կպահի ճանապարհը և նորից կբացի, ու մինչև վերջին օրը հույս էինք պահում։ Նույնիսկ Ռուսաստանից սպասվող հյուրերը իրենց տոմսերը չէին վերադարձրել»,- ասում է Ասպրամը։ Զույգը 200-250 հոգանոց մեծ հարսանիք էր պլանավորում, սակայն երբ վերջին օրը հասկացան, որ իրավիճակը ձգձգվում է, չկա բավարար մթերք և վառելիք, պլանները փոխվեցին։ Հարսանիքը չեղարկելու մտադրություն չկար։

Առաջինը լինելը միշտ դժվար է, և երիտասարդների պարագայում անհայտ էր, թե ինչպես կարձագանքի հասարակությունը ճգնաժամի ժամանակ կազմակերպվող հարսանիքին։ «Հասարակությունը դրական արձագանքեց և ամենահաճելին մարդկանց կողմից հնչեցվող ոգևորության և օրհնանքի խոսքերն էին»,- ասում է Ասպրամը։

Հիմա զույգը սպասում է իրենց առաջին բալիկին, և ինչպես հայկական նահապետական ընտանիք ցանկանում է ունենալ 3 զավակ։ Որպես Հայ և որպես Արցախցի, արմատներով կպած լինելով այս հողին, նրանք ցանկանում են ապրել և իրենց երեխաներին դաստիարակել Արցախում, բայց բարվոք, խաղաղ և ամեն ինչով ապահովված և ապաշրջափակված Արցախում։

ԱՄՆ-ն պետք է թույլ չտա, որ Ադրբեջանը թելադրի պայմանները․ կոնգրեսականներ

Ադրբեջանն ակնհայտորեն կանխամտածված քայլեր է ձեռնարկում Արցախից բնիկ հայ ազգաբնակչությանը հեռացնելու և նախնիների ժողովրդավար երկրում ազատ ու արժանապատիվ ապրելու հնարավորությունից զրկելու համար։ Դա, ըստ էության, զտումների հստակ նշան է, ինչը չպետք է անտեսվի։

«Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հայտարարել է ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի հայկական հանձնախմբի համանախագահ Ֆրանկ Փալոնը ԱՄՆ կոնգրեսի Թոմ Լանթոսի անվան մարդու իրավունքների հանձնաժողովում «Պաշտպանելով Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին» խորագրով լսումների ժամանակ:

Կոնգրեսական Փալոնը, ով լսումների ժամանակ ներկայացրել է իր դիտարկումներն ու առաջարկությունները, նախևառաջ ընդգծել է Ադրբեջանի ցեղասպանական մտադրությունն՝ Արցախի ժողովրդի դեմ շարունակվող ագրեսիայի և շրջափակման պայմաններում: Փալոնի դիտարկմամբ՝ Ադրբեջանի նախագահը մի կողմից քննարկում է արցախյան հիմնահարցը, բայց մյուս կողմից տեղահանում է արցախահայերին՝ չփորձելով անգամ թաքցնել շարունակաբար հայկական տարածք մահաբեր ներխուժումներ իրականացնելու նկրտումները:

«Արդեն ժամանակն է, որ Միացյալ Նահանգները սկսի ավելի լավ ու արդյունավետ կիրառել իր տրամադրության տակ գտնվող դիվանագիտական ​​գործիքները, ներառյալ պատժամիջոցները, որպեսզի վերջ տա այս ճգնաժամին»,- ասել է Փալոնը։

Անդրադառնալով տեղեկություններին, որ մյուս շաբաթ Վաշինգտոնում շարունակվելու են բանակցությունները Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, կոնգրեսական Փալոնը կոչ է արել ԱՄՆ վարչակազմին ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ քայլերը՝ կանխելու Ադրբեջանի ռազմատենչ վարքագիծը, որով վերջինս փորձում է թելադրել վերջնական համաձայնագրի պայմանները: Դա, ըստ կոնգրեսականի, չի հանգեցնի տարածաշրջանում արդար և տևական խաղաղության։

Արցախի ժողովրդավար ու խաղաղասեր ազգաբնակչությունն այսօր ենթարկվում է ավտորիտար ադրբեջանական ռեժիմի կողմից իրականացվող էթնիկ զտումների և կանգնած է ցեղասպանության սպառնալիքի առջև։ Այս մասին հայտարարել է կոնգրեսական Ադամ Շիֆը ԱՄՆ կոնգրեսի Թոմ Լանթոսի անվան մարդու իրավունքների հանձնաժողովում «Պաշտպանելով Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին» խորագրով լսումների ժամանակ:

«Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը շարունակում է ուժ, սպառնալիքներ գործադրել և ահաբեկչություն իրականացնել՝ նպատակ ունենալով արտաքսել կամ բնաջնջել Արցախի քաղաքացիներին և առանց հետևանքների վերահսկողություն հաստատել հայկական տարածքների վրա։ Շուրջ յոթ ամիս Արցախի ժողովուրդն ապրում է Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի անօրինական շրջափակման պայմաններում, ինչը միջազգային իրավունքի և հրադադարի մասին 2020 թվականին ստորագրված եռակողմ հայտարարության խախտում է»,- ասել է կոնգրեսական Շիֆը։

Նրա դիտարկմամբ՝ Արցախն օգտագործվել է որպես սակարկության առարկա բանակցային գործընթացում՝ առանց որևէ ներկայացվածության, ինչը հակասում է ԱՄՆ-ի դավանած արժեքներին և միջազգային իրավունքին։ Կոնգրեսականը վկայակոչել է ՄԱԿ-ի Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագրի առաջին հոդվածը, որում մասնավորապես ասվում է. «Բոլոր ժողովուրդներն ունեն ինքնորոշման իրավունք»։ Շիֆը հիշեցրել է, որ Արցախի Հանրապետությունը 1991 թվականի դեկտեմբերի 10-ի հանրաքվեով միակամ հռչակեց իր անկախությունը և այդ քայլը համահունչ էր միջազգային իրավունքի, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի կողմից 1970 թվականին վավերացված պետությունների միջև բարեկամական հարաբերությունների ու համագործակցության դաշնագրի դրույթներին։

Ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված Արցախի կառավարությունը շարունակում է բարձրաձայնել միջազգայնորեն ճանաչված ձևաչափով Ադրբեջանի հետ խաղաղ բանակցային գործընթացում ներգրավվելու իր ցանկության մասին՝ որպես իրավահավասար կողմ, ինչն, ըստ կոնգրեսական Շիֆի, պետք է լինի անվտանգության, ինքնորոշման իրավունքի հարցում միջազգային երաշխիքների առկայության և բանակցող կողմերի պարտավորությունների կատարման պայմաններում։

«Արցախում ապրող 120.000 հայերի անվտանգությունն ու իրավունքները չեն կարող երաշխավորվել Իլհամ Ալիևի ավտորիտար իշխանության կողմից, որը տարիներ շարունակ կազմակերպել է բազմաթիվ վայրագություններ արցախահայերի նկատմամբ, ներառյալ Շուշիի և Հադրութի հազարավոր հայերի էթնիկ զտումները 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ։ Ադրբեջանցիներն իրականացրել են նաև հայ ռազմագերիների խոշտանգումներ ու սպանություններ, ոչնչացրել են Արցախում հայկական կրոնական և մշակութային արժեքները»,- նշել է Շիֆը։

Կոնգրեսականի պնդմամբ՝ Միացյալ Նահանգները պետք է շարունակի աջակցել Արցախի ժողովրդին ու կանգնել նրա կողքին՝ հասնելու այն ճանաչմանը, որին արցախահայությունն արժանի է՝ ի թիվս այլ ժողովուրդների։ ԱՄՆ-ն պետք է անհապաղ միջոցներ ձեռնարկի Արցախում մարդու իրավունքների պաշտպանության համար ՝ դատապարտելով Ադրբեջանի կողմից հրադադարի խախտումները,

«ԱՄՆ-ն պետք է կոչ անի Ադրբեջանին՝ անհապաղ և առանց նախապայմանների ազատ արձակել բոլոր հայ ռազմագերիներին, պատժամիջոցների և օգնության դադարեցման միջոցով Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկի Լաչինի միջանցքի շարունակական շրջափակման համար, պետք է ապահովի Արցախի ժողովրդի պաշտպանությունն ու ինքնորոշման իրավունքը, առավել ևս, որ արցախահայությունը հայտարարել է, որ չի հրաժարվի անկախության իր իրավունքից և արժանապատիվ, խաղաղ կյանքով ապրելու նպատակադրությունից»,- եզրակացրել է կոնգրեսական Շիֆը։

Ինչո՞վ էին զբաղվում ռուս խաղաղապահներն իրենց պատասխանատվության գոտուց դուրս․ ՀՀ ԱԳՆ

ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակի մեկնաբանությունն ի պատասխան լրատվամիջոցների հարցման
Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Հակարի կամրջի մոտ հունիսի 15-ին տեղի ունեցած միջադեպի վերաբերյալ ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցչի կողմից հունիսի 21-ին տրված ձևակերպումները։
1. Հունիսի 15-ի միջադեպը տեղի է ունեցել ոչ թե Լաչինի միջանցքում, ինչպես նշում է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչը, այլ ՀՀ ինքնիշխան տարածքում՝ Հակարի կամրջի հայկական կողմում։
2. Ռուսական կողմի մեկնաբանության մեջ կա բացահայտ հակասություն: Եթե Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանի սահմանազատման բացակայության պատճառով հնարավոր չէ հստակ ասել, թե որտեղով է անցնում սահմանագիծը, և դա է շարունակական խնդիրների պատճառը, ինչպես պնդում է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչը, ապա հարց է առաջանում, թե ի՞նչ հիմքով և սկզբունքով էր հունիսի 15-ին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանի կոնկրետ այդ հատվածում՝ կամրջի այս կողմում, տեղադրվում ադրբեջանական դրոշ։ Ի դեպ, արձանագրենք, որ այս նույն թեզը պարբերաբար բառացիորեն կրկնում է ադրբեջանական կողմը` Հայաստանի Հանրապետության սահմանների նկատմամբ ագրեսիվ գործողություններ իրականացնելիս և ՀՀ ինքնիշխան տարածք ներխուժելիս:
3. Պարզ չէ, թե ինչու էին Ադրբեջանի այդ գործողությանը մասնակցում ՌԴ խաղաղապահները, երբ գործողության թե՛ նպատակը, թե՛ անգամ վայրն ակնհայտորեն դուրս էին խաղաղապահների գործառույթների շրջանակից և պատասխանատվության գոտուց։ Հիշեցնում ենք, որ այդ հատվածում ռուս խաղաղապահների միակ վերաբերելի գործառույթը Լաչինի 5կմ լայնությամբ միջանցքը վերահսկողության տակ պահելն էր։
4. Ի դեպ, հունիսի 15-ի միջադեպից հետո ադրբեջանական կողմն ամբողջապես արգելափակել է Լաչինի միջանցքը, ինչի արդյունքում Լեռնային Ղարաբաղ չեն տեղափոխվում նույնիսկ մարդասիրական նպատակով անհրաժեշտ պարագաներ, ներառյալ՝ սնունդ և դեղորայք, այդ թվում՝ անգամ ԿԽՄԿ կողմից, ԼՂ-ից ՀՀ բժշկական հաստատություններ չեն տեղափոխվում համապատասխան բուժօգնության կարիք ունեցող ծանր հիվանդները, շարունակում է խափանված մնալ գազի և էլեկտրաէներգիայի մատակարարումը:
Եզրափակելով` ցանկանում ենք կոչ անել 2020թ. նոյեմբերի 9-ի և Հայաստանի, Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի ղեկավարների կողմից ընդունված մյուս եռակողմ հայտարարությունները ստորագրած կողմերին արդարացումներ փնտրելու փոխարեն անշեղորեն իրականացնել ստանձնած հանձնառությունները:

Հայաստանը 2.9 միլիարդ դրամի չափով ֆինանսավորում կտրամադրի Արցախին

Հայաստանը 2.9 միլիարդ դրամի չափով ֆինանսավորում կտրամադրի Արցախին՝ սոցիալական լարվածությունը մեղմելու համար։ Ինչպես տեղեկացնում է «Արմենպրես»-ը, համապատասխան նախագիծը ընդունվեց Կառավարության հերթական նիստում։

«Ներկայացված նախագծով նախատեսվում է Հայաստանի 2023 թվականի պետական բյուջեի հարկային եկամուտներից 2.9 մլրդ. դրամի չափով միջպետական վարկ տրամադրել Լեռնային Ղարաբաղին՝ հետպատերազմյան ժամանակահատվածում Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում ստեղծված սոցիալական լարվածության մեղմմանն ուղղված լրացուցիչ ֆինանսավորման համար»,- նշված է նախագծի հիմնավորման մեջ։

Արցախում ուշադիր հետեւում էին ԱՄՆ Կոնգրեսի քննարկումներին․ մեծ ռեսպեքտ

ԱՄՆ Կոնգրեսի Մարդու իրավունքների հանձնաժողովում «Ի պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի» բաց լսումների ժամանակ Ալիևին խառնեցին ցեխի հետ՝ նրան ներկայացնելով որպես տիրակալ, բռնակալ և տեղադրեցին Սադամի հետ նույն հարթակում։ Ադրբեջանական մամուլը լռում է, ինքը՝ Ալիևը նույնպես լռում է, գրում է արցախյան հասարակական գործիչ Արթուր Օսիպյանը։
Խոսքը ԱՄՆ Կոնգրեսի հանձնաժողովում երեկվա քննարկումների մասին է, որոնց ուշադրությամբ հետեւում էին Արցախում։ Ու թեև պաշտոնական արձագանք չկա, սակայն Արցախում շատերը համաձայն են քննարկումների ժամանակ հնչած թեզերի հետ։ Նման քննարկումները բացում են եռակողմ պայմանավորվածությունների այլընտրանքի հեռանկարներ, պայմանավորվածություններ, որոնք անշեղորեն տանում են արցախյան հիմնախնդիրը դեպի ֆիասկո։ Մոսկվան և Բաքուն միաձայն խոսում են այդ համաձայնագրերին այլընտրանք չունենալու մասին՝ վախեցնելով հայերին ամերիկյան միջամտությամբ։
«Վաշինգտոնը Մոսկվա չէ, կատակները վատ են նրա հետ, և Բաքուն դա լավ գիտի, բայց մեզ համար պետք է պարզ լինի նաև, թե ում հետ պետք է երկխոսություն վարենք և կառուցենք հարաբերություններ, որպեսզի չդառնանք ռուս-թուրքական հարաբերությունների զոհ: Մեծ ռեսպեքտ կոնգրեսականներին: Արցախը ձեզ չի մոռանա»,- գրել է Արթուր Օսիպյանը։

“Հարեւանները” պայքարում են սեփական “էկոլոգների” դեմ

Ադրբեջանի իշխանությունները շրջափակում են ոչ միայն Արցախը, այլև սեփական բնակչությունը, որը համարձակվել է ընդդիմանալ Գադաբեկի շրջանի Սոյուդլու գյուղում ոսկու արդյունահանող ընկերության էկոլոգիական տեռորին։ Սկզբում պառավներին ծեծել են, հետո տուգանել, հետո արգելափակել սեփական գյուղում։ Ընդ որում, տույժերն այնքան մեծ են, որ բերման ենթարկված ծերերից մեկն նախընտրել է 15-20 օր փակի տակ մնալ, բայց չտուգանվել։ Օրինակ՝ 75-ամյա կինը տուգանվել է 1500 մանաթով (մոտ 900 դոլար), մինչդեռ երկրում կենսաթոշակը 200 մանաթ է։

Ահա թե ինչպես են հարևան պետության ոստիկանները ծեծում տարեց կանանց, գրում են սոցցանցերում.

Ադրբեջանը Մարտակերտի ուղղությամբ խախտել է հրադադարը Մարտակերտի կա վիրավոր

Հունիսի 22-ին՝ ժամը 13:00-ի սահմաններում, Ադրբեջանի ԶՈւ-ն Մարտակերտի շրջանի ուղղությամբ խախտել է հրադադարը` կիրառելով հրաձգային զենք, ինչի հետևանքով վիրավորում է ստացել ՊԲ պայմանագրային զինծառայող Մհեր Կամոյի Հակոբյանը։ Այս մասին հայտնում են ԱՀ ՊՆ մամուլի ծառայությունից։

Ադրբեջանի ԶՈՒ կողմից հրադադարի խախտման և զինծառայողի վիրավորման մասին հաղորդվել է ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարությանը։

Արցախ-Հայաստան ջրբաժան․ ինչպես են բռնակցվել Քարվաճառն ու Քաշաթաղը

Քաշաթաղ

Դարեր շարունակ Լեռնային Ղարաբաղում գերազանցապես ապրել են հայեր, և ի թիվս այլ շրջանների այդ տարածքի մաս էին  կազմում Քարվաճառն ու Քաշաթաղը, ընդհուպ մինչև Արաքս ընկած տարածքները։

1923 թվականի հուլիսի 7-ին Լառնային Ղարաբաղի պատմական տարածքի մի հատվածի վրա ստեղծվեց Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը (ԼՂԻՄ), որը բռնակցվեց Ադրբեջանին։ Դրան զուգահեռ՝ հուլիսի 16-ին, նշված տարածքները մայր Հայաստանից կտրելու նկատառումներից ելնելով, և հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այնտեղ բնակվում էին նաև քրդեր, արհեստականորեն ստեղծվեց այսպես կոչված Կարմիր Քուրդիստանը, դրա մեջ ներառելով գլխավորապես Քարվաճառը (Քելբաջար), Բերձորը (Լաչին), Որոտանը (Կուբաթլուն), որոնք փաստորեն դուրս մնացին մարզի սահմաններից։

Վերջինիս ստեղծումով, կանխամտածված վերացվեց ցամաքային կապը Հայաստանի  և Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի միջև։ Կարմիր Քուրդիստանը գոյատևեց մինչև 1929 թվականը, որից հետո 1930 թվականին կազմավորվեց այսպես կոչված Քուրդիստանի օկրուգը, որը տարածքով գերազանցում էր Քուրդիստանի գավառին՝ ներառելով այդ գավառի մեջ չմտնող Կովսականի (Զանգելան) և Ջրականի (Ջաբրաիլի) շրջանները։ Օկրուգի վարչական կենտրոնը Լաչին բնակավայրն էր։ Ի դեպ Քուրդիստանի օկրուգը նույնպես երկար  կյանք չունեցավ, մի քանի ամիս հետո այն վերացվեց՝ տարածքն ուղղակիորեն մտցվելով Ադրբեջանի ԽՍՀ կազմի մեջ։ Պարզ է, որ նման պայմաններում հայերի թիվը պետք է նվազեր։

Քարվաճառ

Կարմիր Քուրդիստանի վերացումից հետո, ադրբեջանական իշխանությունները հետևողականորեն իրականացնում էին քրդերի ձուլման քաղաքականություն, ինչի արդյունքում նրանք կորցրին իրենց ազգային ինքնությունը։  Այդ մասին են վկայում հետագա վիճակագրական տվյալները։

Ի դեպ հարկ է նշել նաև, որ Քարվաճառի (Քյալբաջար), բուն Լաչինի  շրջաններում, որ կազմում է մոտ 4000քառ. կմ, մի որևէ հոգևոր մահմեդական շինություն (մզկիթ, աղոթատուն) գոյություն չունի և  դա այն դեպքում, երբ այդ տարածքներում  հայկական պատմամշակութային հուշարձանների թվաքանակն ըստ ստույգ տվյալների 750-ից ավելին է, այդ թվում 5 տասնյակից ավելի վանքեր ու եկեղեցիներ։

Արցախում տիրող ներկայիս իրավիճակը արդյունք է 1920-ական թվականների հենց այդ կամայական հակահայ որոշումների և անարդարությունների։

Եթե ռուսական բանակը ի վիճակի չէ կատարել առաքելությունը, պետք է օգնության կանչել այլ ուժերին

Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորախմբի առաքելության վերաբերյալ հասարակական գործիչ Գագիկ Ավանեսյանը նշում է, որ «Հանուն միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբի» նախաձեռնող խումբը շարունակում է պնդել, որ «ռուս խաղաղապահները բարեխղճորեն կատարեն իրենց առաքելությունը, այն է՝ ապահովել անվտանգ եւ արժանապատիվ կյանք Արցախի ժողովրդի համար, ինչպես բազմիցս հայտարարել է Ռուսաստանի նախագահը»։

«Մենք կարծում ենք, որ Ռուսաստանը պետք է հայտարարի, թե արդյոք ռուսական խաղաղապահ զորախումբը ի վիճակի է կատարել իր պարտավորությունները։ Եթե ​​այո, ապա դա արեք բարեխղճորեն: Եթե ​​ոչ, ապա թող կանչեն այլ երկրների խաղաղապահ ուժերին՝ համանախագահող երկրներին, եւ համատեղ առաքելությունն իրականացնեն Արցախում։ Սա է մեր այսօրվա դիրքորոշումը»,- ասել է Ստեփանակերտի «Հանուն միջանցքի շրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբի» նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչ, Արցախի նախագահին առընթեր հասարակական խորհրդի անդամ, Ղարաբաղյան շարժման ակտիվիստ Գագիկ Ավանեսյանը։

Նա նշել է, որ «բոլորը պետք է զբաղվեն իրենց գործով»։

«Արցախի իշխանությունները պետք է պատասխանատվությամբ վերաբերվեն ստեղծված իրավիճակին և կատարեն իրենց խնդիրները, իսկ քաղաքացիական հասարակությունը ակտիվորեն մասնակցի երկրի կյանքին»,- ասաց Ավանեսյանը՝ հավելելով, որ «օրերս նախաձեռնող խումբը առաջարկներ կհրապարակի իշխանություններին և հասարակությանը»։

Ադրբեջանը սեղմում է օղակը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ. ԱՄՆ կոնգրեսում «Պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին» խորագրով լսումներ են անցկացվել

ԱՄՆ-ն չի կարող ընդունել Լեռնային Ղարաբաղում ցեղասպանության վտանգը կամ էթնիկ զտումները: «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հայտարարել է կոնգրեսական Քրիս Սմիթը ԱՄՆ կոնգրեսի Թոմ Լանթոսի անվան մարդու իրավունքների հանձնաժողովում «Պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին» խորագրով լսումների ժամանակ:

Կոնգրեսականը շեշտել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի փոքրաթիվ խոցելի բնակչությունը շրջապատված է ավելի մեծ և ավելի հզոր ադրբեջանական ուժերով, որոնց աջակցում է Թուրքիան:

«2020 թ.-ից ի վեր Ադրբեջանը սեղմում է օղակը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ: Նրա ուժերը ոչ միայն օկուպացրել են նախկին տարածքի մեծ մասը, այլև նույնիսկ բուն Հայաստանի տարածքը: Ադրբեջանի կառավարությունը խախտել է համաձայնագրերը, և մարդկանց համար ավելի դժվար է դարձել Լեռնային Ղարաբաղում ստանալ սնունդ և այլ ապրանքներ… Մինչ մեր կառավարությունը քննարկումներ է անցկացնում Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների հետ, մենք Կոնգրեսում պարտավոր ենք հարցնել, թե որ ուղղությամբ է այդ ամենը գնում… Մեր երկիրը պարզապես չի կարող ընդունել Լեռնային Ղարաբաղում ցեղասպանության վտանգը կամ էթնիկ զտումները», – նշել է Քրիս Սմիթը:

Լսումները վարող մյուս կոնգրեսական Ջիմ Մաքգավերնի շեշտմամբ՝ քննարկումը տեղի է ունենում, քանի որ կան մտավախություններ, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայերը վտանգի մեջ են: Եվ այդ վախը, ըստ կոնգրեսականի, հիմնավորված է՝ հաշվի առնելով հայերի դեմ Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացված ցեղասպանությունը, որը ճանաչել է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը:

«Ադրբեջանը Թուրքիա չէ, սակայն Թուրքիայի՝ Օսմանյան կայսրության հետնորդի սերտ դաշնակիցն է: Մարդիկ վախենում են, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը, որը ամենաերկարատևն է հետխորհրդային փլուզումից հետո, կարող է պատմության կրկնություն հրահրել», – նշել է Մաքգավերնը:

Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակման շտաբը նախատեսում է գործնական քայլեր սկսել

«Միջանցքի ապաշրջափակման համաժողովրդական շարժման շտաբը» հունիսի 2-ին Ստեփանակերտում սկսել է աշխատանքը՝ Վազգեն Սարգսյան պողոտա 25 հասցեում վրան տեղադրելով։

«Միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբի» նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչները նշել են, որ մեկ ամիս շարունակ խորհրդատվական աշխատանք են տարել բնակչության հետ։

«Հունիսի 24-ին հանրությանը կներկայացնենք մեր հետագա ծրագրերն ու անելիքները։ Նրանք կոչ արեցին այդ օրը հավաքվել շտաբի մոտ։ Ժողովուրդն է իր երկրի տերը»,- ասաց Շարժման նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչ Վ.Բալասանյանը։

«Քաշաթաղի (Լաչին) միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման կազմակերպում» հայտարարությունից ելնելով, շտաբի հիմնական խնդիրները ներառում են.

  1. Քաղաքական չեզոքության պահպանում
  1. Արցախի ապաշրջափակման խնդիրը համաշխարհային ուշադրության կենտրոնում պահելուն ուղղված գրագետ տեղեկատվական քաղաքականության վարում
  1. Աջակցություն այն ակտիվիստների գործողություններին, որոնց պահանջները հիմնված են 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, Արդարադատության միջազգային դատարանի և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշումների վրա և նրանց հետ գործողությունների համակարգումը։

Փաստաթղթում նշվում է, որ «չնայած ճգնաժամից դուրս գալու մասին աղմկահարույց հայտարարություններին, քաղաքական ուժերը իրական առաջարկներ չեն ներկայացրել, թե ինչպես կարելի է երկիրը դուրս բերել մեկուսացումից և ապահովել նրա անվտանգությունը»։

շտաբի հայտարարության տեքստը https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid05GkaijeAAsCZDc1HimZag8YUyqY6XbH7Tz6UC89oypXCWJGeByfXkXrFhYGMPFChl&id38503