Մեդիամաքս-ին տված հարցազրույցում Ռուսաստանի «Արտաքին և պաշտպանական քաղաքականության խորհրդի» նախագահ Ֆյոդոր Լուկյանովն ասել է, որ «հետխորհրդային շրջանը, փաստորեն, սկիզբ առավ ղարաբաղյան հակամարտությանմբ։ Իսկ այդ հակամարտության, թեկուզ այս կերպ, ավարտումն ինչ-որ իմաստով հետխորհրդային շրջանի ավարտի խորհրդանիշն է”։
Որոշ հետազոտողներ Արցախն անվանում են Խորհրդային Միության փլուզման “պայթուցիչ”, թեև ակնհայտ է, որ ԽՍՀՄ-ն առանց դրան էլ կփլուզվեր։ Բայց Խորհրդային կայսրության (ԽՍՀՄ + սոցիալիստական ճամբար, Վարշավյան պայմանագիր և այլն) հանդեպ կարոտախտ ունեցողների գիտակցության մեջ Ղարաբաղը մնում է ֆանտոմային ցավ։ Այն պահից, երբ խորհրդային-կայսերական նոստալգիան դարձավ Ռուսաստանում գերակշռող գաղափարախոսությունը, Ղարաբաղը դարձավ հիմնական թիրախ: Մոսկվան կարծում էր, որ եթե Ղարաբաղը չանդամատվի, հիվանդությունը «ռեցիդիվներ» կտա։ Եվ սկսվեց՝ Ադրբեջանին միլիարդավոր դոլարներով զինելը, Լավրովի ծրագրերը և այլն, իսկ 2020 թվականի պատերազմի ու Պուտինի հայտարարությունների, Ակնայի ռուս-թուրքական կենտրոնի մասին խոսելն ընդանրապես ավելորդ է։
Բայց «հետխորհրդային» շրջանը ամեն դեպքում կավարտվի Ռուսաստանի հերթական փլուզմամբ՝ անկախ նրանից, թե Ղարաբաղը «ամպուտացված է», թե ոչ։
«Հիմա բոլորը եկել են այն եզրակացության, որ սահմանագծերը, ընդհանուր առմամբ, չեն աշխատում։ Ռուսաստան՝ առաջին հերթին՝ սկսած Ղրիմից, իսկ հիմա՝ առավել եւս։ Կովկասում, ընդհակառակը, ինչ-որ առումով ստատուս քվոն վերադառնում է, բայց կվերադառնա՞, թե՞ կարող է նույնիսկ ավելի հեռու գնալ և ինչպես։ Ուստի այս պահն իսկապես պատմական է, բայց ոչ միայն Հայաստանի ու Ադրբեջանի համար, այլ ընդհանրապես»,- ասում է Ֆյոդոր Լուկյանովը։
Իրենից առաջ Պուտինը բազմիցս խոստովանել էր, որ Ռուսաստանը կարող է բաժանվել մի քանի պետությունների։ Ուզում եք Ռուսաստանը վերածել Մոսկովիայի, հարցրեց Պուտինը Ուկրաինա ներխուժելուց առաջ.
Այս ներխուժումը վերջ դրեց Ռուսաստանի խորհրդային կարոտախտին։ ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովը վերջերս առաջին անգամ իր փաստաթղթերում օգտագործեց «ռաշիզմ» տերմինը՝ Ռուսաստանի պետական գաղափարախոսությանը մատնանշելու համար։ Իսկ ռաշիզմը, ֆաշիզմի նմանությամբ, ըստ երեւույթին ենթարկվելու է Նյուրնբերգին։ Այդ թվում՝ Ղարաբաղի համար։
«Եթե մենք մեր ձեռքով Փաշինյանին հաղթանակ նվիրեինք, ապա հաջորդ պահին Հայաստանը կդառնար ՆԱՏՕ-ի անդամ. Մենք չէինք կարող աջակցել հանցագործների այս ոհմակին։ Մենք պետք է հայ ժողովրդին ցույց տանք, թե ով է նա։ Մենք Հայաստանի դեմ չենք պայքարել, պարզապես սպասում ենք, որ հայ ժողովուրդը ուշքի գա մինչև վերջ (ռուսական իմպերիալիզմի գաղափարախոսներից՝ Սերգեյ Կուրղինյան, «Երեկո Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» 10.11.2020թ.) .
