Եվրախորհրդարանն իր լիագումար նիստում կանցկացնի Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի քննարկում։ Քննարկումը տեղի կունենա ապրիլի 3-ին։
Հեղինակ՝ naira
Վատիկանը սրբադասել է Ցեղասպանության ժամանակ սպանված եպիսկոպոս Իգնատիոս Մալոյանին
Sputnik. Վատիկանը վավերացրել է Հայոց ցեղասպանության ժամանակ նահատակված հայ կաթոլիկ եպիսկոպոս Իգնատիոս Մալոյանի սրբադասման գործընթացը։ Տեղեկությունը հայտնում է «Vatican News»-ը։
Իգնատիոս Մալոյանը ծնվել է 1869 թվականին Օսմանյան կայսրության Մարտին քաղաքում։ 1883թ. ընդունվել է Լիբանանի Զմմառու վանք: 1896թ. ձեռնադրվել և ուղարկվել է Ալեքսանդրիա, որտեղ մեծ ճանաչում է ձեռք բերել արաբերեն և թուրքերեն քարոզների շնորհիվ:
Ավելի ուշ Հայոց պատրիարք Պողոս Պետրոս XII-րդը նրան Կոստանդնուպոլիս է հրավիրել որպես անձնական քարտուղար, սակայն շուտով Մալոյանը վերադարձել է Ալեքսանդրիա` հովվական գործունեության։ 1904 թվականին նշանակվել է Մարտինի պատրիարքական փոխանորդ, ապա ստացել է եպիսկոպոսի աստիճան։
Առաջին համաշխարհային պատերազմը սկսվելուն պես Մալոյանը փորձել է քրիստոնյաներին զերծ պահել Օսմանյան իշխանությունների հետապնդումներից։ 1915 թվականի հունիսի 3-ին նրան և ևս 13 քահանաների ու շուրջ 600 հավատացյալների ձերբակալել են և տարել Դիարբեքիրի մոտ գտնվող Կարա-Քենպրու գյուղ։ Հունիսի 11-ին Մալոյանին սպանել են, քանի որ հրաժարվել է ուրանալ քրիստոնեությունը։
Հիշեցնենք` Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս II-ը 2021 թվականին Սուրբ Պետրոս հրապարակում հավատացյալների և բարձրաստիճան հոգևորականների ներկայությամբ կատարեց Մալոյանին երանելիների շարքը դասելու արարողությունը։
Առաջին գիշերն է 2025-ի, երբ Ռուսաստանը անօդաչուներով չի հարձակվել Ուկրաինայի վրա
Երեքշաբթի՝ ապրիլի 1-ի գիշերը 2025 թվականին առաջինն էր, երբ Ռուսաստանը չկիրառեց հարձակողական անօդաչու սարքերի զանգվածային հարձակում Ուկրաինայի տարածքում, ասվում է Ուկրաինայի ռազմաօդային ուժերի Telegram ալիքի ամենօրյա առավոտյան հաղորդագրության մեջ։ Զեկույցում նշվում է նաև Զապորոժիայի շրջանում ռուսական հակահրթիռային հարվածի մասին. «2025 թվականի ապրիլի 1-ի գիշերը (մարտի 31-ի ժամը 21:00-ի սահմաններում) հակառակորդը մարտավարական ինքնաթիռներից երկու հրթիռ է խոցել Զապորոժիայի ուղղությամբ”։
Միաժամանակ, ըստ Դնեպրոպետրովսկի շրջանային խորհրդի ղեկավար Նիկոլայ Լուկաշուկի, ռուսական զորքերը հարձակվել են Նիկոպոլ քաղաքի վրա։ «Օկուպանտներն օգտագործել են հրետանի և անօդաչու թռչող սարքեր։ Քաղաքում վնասվել են երեք առանձնատներ, ենթակառուցվածքներ և վարչական շենք», – գրել է նա Telegram-ում տեղական ժամանակով առավոտյան ժամը 7։30-ին՝ նշելով, որ ոչ ոք չի տուժել։
Երկրաշարժ Հայաստանի հյուսիսում
Ապրիլի 1-ին, տեղական ժամանակով ժամը 13:56-ին (Գրինվիչի ժամանակով` ժամը 09։56-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային ծառայության սեյսմոլոգիական ցանցի կողմից գրանցվել է հյուսիսային լայնության 41.10⁰ և արևելյան երկայնության 43․96⁰ աշխարհագրական կոորդինատներով Հայաստան-Վրաստան սահմանային գոտի՝ Բավրա գյուղից 13 կմ հարավ-արևելք, օջախի 10 կմ խորությամբ, 3․5 մագնիտուդով երկրաշարժ։
Էպիկենտրոնային գոտում ստորգետնյա ցնցման ուժգնությունը կազմել է 4-5 բալ:
Երկրաշարժը զգացվել է Շիրակի մարզի Գյումրի քաղաքում, Բավրա, Սարագյուղ, Թավշուտ, Ղազանչի, Մուսայելյան և Ամասիա գյուղերում՝ 3 բալ ուժգնությամբ, ինչպես նաև Լոռու մարզի Տաշիր քաղաքում՝ 2-3 բալ ուժգնությամբ։
Սեպտեմբերի 25-ին պայթյունը ռազմական գործողությունների հետևանք է, սակայն կառավարությունը չի ցանկանում կարգավիճակ տալ
–Արցախահայության խնդիրները սոսկ սոցիակալան բնույթի չեն։ Մենք ստամոքսակռիվ չենք տալիս, ոչ էլ փող մուրում։ Պարզապես դեռևս բնակարանով չապահովված և աստղաբաշխական թվերի հասնող վարձավճարով ապրող արցախցիների հանդեպ ՀՀ Կառավարությունը սխալ մոտեցում է ցուցաբերում։ Մենք ունենք ավելի մեծ հարցեր՝ Բաքվում ապօրինաբար պահվող հայ գերիների ազատում, հավաքական վերադարձ պապենական Արցախ,- ասում է Արցախյան 44-օրյա պատերազմում և 2023-ի սեպտեմբերին վառելիքի պահեստի պայթյունից զոհված զույգ որդիների հայր, կրկնակի տեղահանված Արթուր Ավանեսյանը։
Մասնակցելով օրերս արցախցիների կազմակերպած մեծ հանրահավաքին՝ նա իր կարծիքն ու մտահոգություններն է հայտնում
-Տավուշի մարզի Այրում քաղաքում ենք հաստատվել ընտանիքով։ Ավելի քան 200 կմ ճանապարհ եմ անցել, որ միանամ իմ հայրենակիցներին։ Ճիշտ է, ուրախացել եմ, երբ տեսել եմ բռունցք դարձած մեր հայրենակիցներին, սակայն, կարծում եմ, կարող էինք ավելի մեծաքանակ արցախցիներով հավաքվել։ Ինձ համար մտահոգիչ էր մայրաքաղաքի բնակչության վերաբերմունքն արցախցիների հոգսերի ու խնդիրների հանդեպ։ Քիչ քանակությամբ երևանցիներ են միացել մեզ։
Միայն ու միայն հաստատակամ, վճռական, միաձույլ պայքարի շնորհիվ կկարողանանք նպատակի հասնել։ Ազատության հրապարակում մենք հավաքվել ենք ոչ միայն սոցիալական հարցեր բարձրաձայնելու, այլ առաջին հերթին՝ իշխանության ուշադրությունը բևեռելու հայ գերիների վերադարձի հարցին, որը միշտ պետք է օրակարգում առաջնահերթ լինի։ Այսօր արցախցիներս հանդիպում ենք իշխանության և որոշ տեղացիների կողմից տարվող պատվակոխ արվող վերաբերմունքի։ Հանրահավաքից հետո սոցիալական ցանցերում այնպիսի թշնամական մեկնաբանություններ են արվում, որ իրենց տեղ ես եմ ամաչում ու նաև զարմանում։ Մի՞թե մենք այդքան ատելի ենք դարձել։ Ինչո՞ւ: Մենք ընդամենն ուզում ենք արժանապատվորեն ապրել Մայր Հայաստանում, սակայն օրեցօր կանգնում ենք չքավորության եզրին։ Ցավոք, այդ վերաբերմունքը հանգեցնում է արտագաղթի, արցախյան գենի վերացման։
Աստված ազգերին հող է պարգևել ապրելու համար։ Այդ հողում ծնվածն իր հողից դուրս երկրորդական կարգի մարդ է։ Լինի դա Ռուսաստան, Ավստալիա, կամ այլ երկիր: Ամենամտահոգիչ հարցը Մայր Հայաստանի փրկությունն է, քանզի նրա զորությամբ կկարողանանք հետ բերել Արցախը։
Արցախցու առաջնահերթությունների թագավորը պատիվն է, և այսօր յուրաքանչյուրիս համար ամենագլխավոր հարցն այն է, թե ինչ պատասխան պետք է տանք մեր պապերի գերեզմաններին։ Արցախի փրկությունը ոչ միայն համազգային, այլ նաև համամարդկային է։
Արթուր Ավանեսյանն ունի դեռևս չլուծված խնդիր, որի մասին խոսելիս մեծ ցավ է ապրում
-Մինչև այսօր հայտնի չէ այդ սարսափելի պայթյունի պատճառը։ Սեպտեմբերի 19-ից հետո, երբ Արցախը կանգնել էր ցեղասպանության վտանգի առաջ և ամեն մի օրն անկանխատեսելի հետևանքներ կարող էր ունենալ արցախահայության համար, առաջացել էր վառելիքի խնդիր։ Մարդիկ ստիպված էին վառելիք ձեռք բերելու համար հասնել Ստեփանակերտ-Ասկերան ավտոճանապարհի մոտ գտնվող վառելիքի պահեստ։ Արդյունքում՝ հարյուրավոր զոհեր, որոնց թվում էր որդիս։ 219 զոհված արցախցի դեռևս չունի իրավական կարգավիճակ․ նրանց ընտանիքները չեն ստանում պետական աջակցություն և փոխհատուցում։ Անհետ կորած են համարվում 22 հոգի։ Սեպտեմբերի 25-ին պայթյունը ռազմական գործողությունների հետևանք է, սակայն կառավարությունը չի ցանկանում համարժեք սոցիալական աջակցություն ցուցաբերել անհետ կորածների, պայթյունից տուժածների ընտանիքներին: Այդ ընտանիքները մի կողմ քաշված ապրում են՝ միայն իրենք իմանալով իրենց կեղեքող ցավի աստիճանը:
Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ
Գերմանիայի նախագահի չլսված ուղերձը հայկական «իսթեբլիշմենթին»
Նախօրեին Հայաստան ժամանած Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալթեր Շտայնմայերն իր սոցիալական ցանցերում ուշագրավ գրառում է կատարել. տեղադրելով Արցախի դրոշը՝ Գերմանիայի նախագահը գրել է. «Հակամարտությունը վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանին։ Միջազգային իրավունքի տեսանկյունից այս շրջանը պատկանում է Ադրբեջանին, սակայն այնտեղ հիմնականում հայերն են ապրում։ Վերջին տասնամյակներում այնտեղ բազմիցս ռազմական բախումներ են եղել»։
Հայաստանի կառավարությունն, իհարկե, չառարկեց, որ «միջազգային իրավունքի տեսանկյունից այս շրջանը պատկանում է Ադրբեջանին», թեև նույնիսկ Բաքուն է ընդունում, որ Հայաստանի Սահմանադրությամբ այս շրջանը Հայաստանի մաս է կազմում։ Հայաստանի վարչապետը «իգնոր» է արել Շտայնմայերին՝ ի դեմս իր կնոջը, որը խախտել է ընդունված դրես-կոդը։
Սակայն Բաքվում Շտայնմայերի գրառումը դիվանագիտական սկանդալի պատճառ դարձավ, որից հետո Բեռլինը ներողություն խնդրեց և ջնջեց գրառումը։ Սակայն Արցախի դրոշին և Ղարաբաղը հայերով բնակեցված լինելու մասին գրառման հետ Բաքվին “հաջողվեց” Գերմանիայի նախագահին ստիպել հանել «միջազգային իրավունքի տեսանկյունից այս տարածաշրջանը պատկանում է Ադրբեջանին» նախադասությունը։
Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի մարտին Բեռլինում Նիկոլ Փաշինյանի հետ բանակցություններից հետո կայացած համատեղ ասուլիսում խոսելով հայ-ադրբեջանական կարգավորման մասին՝ Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը երկու անգամ ընդգծել էր, որ և՛ տարածքային ամբողջականության, և՛ ինքնորոշման իրավունքը հավասար են։
«Մեզ անհանգստացնում է Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին անկայուն իրավիճակը և Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար իրավիճակի վատթարացումը։ Ստատուս քվոն չի կարող երկար շարունակվել, պետք է երկարաժամկետ լուծում գտնել՝ ի շահ ժողովրդի արժեք»,- հայտարարեց Գերմանիայի կանցլերը: Բեռլինում ասուլիսից հետո Բաքուն նույնպես իր բողոքն արտահայտեց, սակայն Շոլցի հայտարարությամբ տեսանյութը չհեռացվեց կանցլերի կայքից: Փաշինյանը չաջակցեց կանցլեր Շոլցին այն ժամանակ, ինչպես և հիմա չաջակցեց Գերմանիայի նախագահին, ով հայտարարեց, որ Արցախը պատկանում է այնտեղ ապրող հայերին։
Շտայնմայերի Հայաստան այցի օրը լույս է տեսել Deutsche Welle-ի վավերագրական ֆիլմը Հայաստանի, այդ թվում՝ Արցախի մասին։ Ֆիլմը մանրամասնում է, թե ինչպես 2020-ից 2023 թվականներին Ադրբեջանը ռազմական գործողություններ, էթնիկ զտումներ և ուժի սպառնալիքներ օգտագործեց՝ հազարավոր տարիներ Լեռնային Ղարաբաղում ապրած բնիկ հայ բնակչությանը ստիպելու համար լքել իրենց հայրենիքը: Սա պատասխան է Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե Ղարաբաղյան շարժումն ավարտված է։
Բացի այդ, նախագահ Շտայնմայերն այցելել է Երևանի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր, որտեղ հարգանքի տուրք է մատուցել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին։ Բունդեսթագը ճանաչեց ցեղասպանությունը և Գերմանիայի մեղքը 101 տարի անց՝ 2016 թվականին։ Իսկ Գերմանիայի նախագահի այցը պատասխան է Նիկոլ Փաշինյանին, ով հայտարարեց, որ ցեղասպանության ճանաչումը Հայաստանի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություններից չէ։
Այսօր Գերմանիայի նախագահը կլինի Բաքվում։ Նրա ուղերձը հայկական «իսթեբլիշմենթը» չլսեց, և Բաքվում Գերմանիայի նախագահը հանգիստ խղճով կարող է հայտարարել, որ հայերին պետք չեն ո՛չ Արցախը, ո՛չ բուն Հայաստանը։
Վիլեն Գաբրիելյանը հրաժարական տվեց մինչև Գարդման-Շիրվան-Նախիջևանից պաշտոնական հրաժարումը
Հարգելի հայրենակիցներ, ունեմ հստակ համոզմունք, որ քաղաքական գործընթացներում առանցքային դեր ունի քաղաքական պատասխանատվություն կրելու մշակույթը, իսկ դրա համար էլ համապատասխան կամք ու վճռականություն է պետք, որը ես միշտ տիրապետել եմ: Այս մասին իր էջում գրել է ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Վիլեն Գաբրիելյանը:
Նա, մասնավորապես, նշել է. «Անցած կիրակի Գյումրի քաղաքում իմ մասնակցությամբ այսպես ասած միջադեպերը համարում եմ ոչ վայել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային Ժողովի պատգամավորի վարքին: ԱԺ պատգամավորն իր առաքելությունում պարտավոր է չդրսևորել անհարկի վարքագիծ:
Ըստ այդմ՝ բոլորիցդ հրապարակային հայցում եմ ներողություն և պաշտոնապես հայտարարում եմ, որ վայր եմ դնում ԱԺ պատգամավորի մանդատս: Դիմումը այսօր սահմանված կարգով կհանձնեմ ԱԺ աշխատակազմ:
Միաժամանակ հայտնում եմ, որ այս պահից սկսած ինքնաառաջադրվում եմ, որպես «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության առաջիկա վարչության ընտրություններում՝ վարչության անդամի թեկնածու, քանզի ինձ համար միանշանակ է, որ մեր կուսակցությունը ունի լրջագույն առողջացման և կերպարանափոխման կարիք:
Ինչպես Սևակն ա ասում, հանուն վաղվա ճշմարտության, թող որ լինեմ այսօր սխալ:
Եղե՛ք՝ զգոն, սառնասիրտ, հավասարակշիռ, ուժեղ, տոկուն:
Շնորհակալություն ուշադրության համար։
հարգանքով՝
ԱԺ պատգամավոր Վիլեն Գաբրիելյան”:
Ընտրությունների օրը՝ մարտի 30-ին, պատգամավորը, իբր, հարբած վիճակում, լրագրողների հետ շփվելիս մի շարք անպարկեշտ ու վիրավորական արտահայտություններ է արել, իրեն փոքր-ինչ լկտի է պահել, իսկ հարցին, թե պատրաստվո՞ւմ է վայր դնել իր մանդատը, ասել է, որ «2026-ին իշխանությունն այսպես թե այնպես կփոխվի, ինչո՞ւ հիմա հրաժարվել մանդատից»։
Պետք է ենթադրել, որ Գաբրիելյանին մանդատը վայր դնելու «առաջարկով» SMS-ը եկել է նրա հենց այն խոսքերի պատճառով, որ «այսպես թե այնպես, իշխանությունը փոխվելու է 2026 թվականին»։ Ավելի ճիշտ կլինի ասել, որ «իշխանությունը կփոխվի» մինչև 2026 թվականը, երբ կիրականացվի Հայաստանի վերացման Փաշինյանի «խաղաղության ծրագիրը»։ Իսկ «Շիրվան, Գարդման, Նախիջեւան» խմբի համակարգող Վիգեն Գաբրիելյանին «անհարմար» կլինի հայտնվել մի թիմում, որը կքվեարկի Երրորդ Հանրապետությունը վերացնելու և հայկական իրավունքներից ու տարածքներից հրաժարվելու օգտին։
Երեք «ռազմավարություն»․ ինչու ՀՀ իշխանությունը երբեք զիջումների չի գնա Արցախի ժողովրդին
Արցախցիների մեծ հանրահավաքից հետո ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Նարեկ Մկրտչյանն ըստ էության «ոչ» ասաց ի պատասխան արցախցիների՝ ֆինանսական աջակցությունը չկրճատելու, մարդկանց արտագաղթի չդատապարտելու և ազգային իրավունքներից ու շահերից չհրաժարվելու կոչերին։ Սոցիալական ապահովության նախարարը կոչ արեց արցախցիներին աշխատել, դառնալ ՀՀ քաղաքացի, ստանալ հավաստագրեր, սահմանամերձ բնակավայրերում տներ գնել, կամ հեռանալ և չխանգարել կառավարությանը։
Հայաստանի կառավարությունը, իր պատվիրատուների թելադրանքով, տեղահանությունից հետո մեկուկես տարվա ընթացքում մի քանի անգամ փոխել է ռազմավարությունը Արցախի ժողովրդի նկատմամբ՝ չունենալով սեփական տեսլական։ Կախված նրանից, թե ինչ էին պահանջում «տերերը», փոխվում էր իշխանության վերաբերմունքը արցախցիների նկատմամբ։
Նախ պետք էր մարգինալացնել արցախցուն ու քշել մի անկյուն, որպեսզի ոչ ոք չմտածի վրեժխնդրության մասին, իսկ անկախության 30-ամյա պատմությունը ի սպառ ջնջվի։ Թոշակն ու ֆինանսական աջակցությունը կորցնելու սպառնալիքի տակ արցախցիները ստիպված են եղել փախստականի կարգավիճակ ստանալ՝ ստորագրելով մի թղթի տակ, որ մինչ այդ իրենք քաղաքացիություն չեն ունեցել։ Այն ժամանակ ենթադրվում էր, որ արցախցիների մի մասը կվերադառնա Արցախ՝ Բաքվի իրավասության և ռուս «խաղաղապահների» հովանու ներքո, դրանով իսկ արցախցիները «կինտեգրվեն», և Ալիևը, Փաշինյանը և Պուտինը կստանան Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ։
Այս խնդրի լուծման համար ՀՀ կառավարությունը ժամանակավոր ֆինանսական աջակցություն է հատկացրել Արցախի ժողովրդին, կտրականապես հրաժարվելով Արցախի ընտրված իշխանությունների հետ աշխատելուց՝ մերժելով արցախցիների կոմպակտ բնակեցման և մարզերում փախստականների համար միկրոշրջաններ կառուցելու բոլոր առաջարկները։
Երկրորդ փուլը սկսվեց, երբ պարզ դարձավ, որ Պուտինը խաղաղության մրցանակ չի ստանա, վերադարձ Արցախ չի լինի, և դրվեց մեկ այլ խնդիր՝ փակել արցախցիների հարցը, ժամանակավորապես «ինտեգրել» նրանց Հայաստանում, բայց նվազագույն ծախսերով։ Այն ժամանակ հորինվեց արցախցիներին Հայաստանի քաղաքացիություն «շնորհելու» գաղափարը. Արցախի ժողովրդի ցանկացած ինքնակազմակերպում, նրանց շփումները միջազգային կազմակերպությունների հետ ճնշվել են ահաբեկման միջոցով։ Գործի են դրվել մտացածին բնակապահովման և զբաղվածության ծրագրեր, որոնք ի սկզբանե այնպես էին նախագծված, որ անհնար լինի օգտվել դրանցից։
Երրորդ փուլը սկսվեց Թրամփի վերընտրվելուց հետո և կոչվում է փափուկ արտաքսում է։ Արարատ Միրզոյանը հայտարարում է, որ Արցախի ժողովրդի՝ նույնիսկ «Ադրբեջան» վերադարձի անվտանգության երաշխիքներ չկան, Ալիևը բացահայտորեն քանդում է արցախյան բնակավայրերը, Փաշինյանը ասում է, որ քանի դեռ ինքը իշխանություն է, ղարաբաղյան շարժում չի լինի, իսկ միջազգային հանրությունը հեգնանքով ծափահարում է Հայաստանի կապիտուլյացիային։ Եվ ահա այս իրավիճակում Հայաստանի կառավարությունը կրճատում է արցախցիների սոցիալական ծրագրերը, դադարեցնում է վարձավճարի փոխհատուցումը, միաժամանակ հրաժարվում է վերանայել բնակարանային ու զբաղվածության ծրագրերը։ Հասկանալի է, որ եթե չկա բնակարան, աշխատանք, ինքնակառավարում, կոմպակտ ապրելակերպ, վերադարձի քաղաքական հեռանկար, մնում է մեկ ճանապարհ՝ տեղահանություն։
Հայաստանի իշխանությունը դեռևս չի ներկայացրել Արցախի և արցախցինրի ապագայի իր տեսլականը, բացի ցինիկ ակնարկներից, որ արցախցիների բոլոր դժբախտությունները՝ հատուցում է անցյալի “մեղքերի”, այսինքն՝ ազգային ազատագրման համար։ Եթե «հատուցումն» է Հայաստանի իշխանության ռազմավարությունը Արցախի ժողովրդի նկատմամբ, ապա հանրահավաքին և ինքնակազմակերպմանը պատասխանը կարող է լինել միայն սոցիալական և այլ քաղաքականության խստացում։ Հնարավոր է, հայտարարեն, որ 070 ծածկագրով անձնագրերն անվավեր են (իսկ քաղաքացիության համար դիմել է ընդամենը 8 հազար արցախցի), և տասնյակ հազարավոր մարդիկ կմնան առանց կարգավիճակի, առանց աջակցության և առանց ապագայի։
Հայաստանի քաղաքացիները լուռ հետևում են Հայաստանի իշխանության արցախյան ռազմավարության «էվոլյուցիային», երբեմն գլխով անելով, բայց հասկանալով, որ արցախցիների վրա փորձարկում այն, ինչ տարածվելու է Հայաստանի բոլոր քաղաքացիների վրա։ Ինչպես արցախցիները, այնպես էլ նրանք կկանգնեն երկու տարբերակի առաջ՝ ապրել ներկայիս տներում, բայց օտար դարձած պետությունում, կամ թողնել սեփական տները ցեղասպանության սպառնալիքի տակ ու ապրել օտար հողում։
Ինչո՞ւ են դատարկ Ստեփանակերտի տները, ո՞ւր են տերերը
Ադրբեջանցիների տարածած տեսանյութերում երեւում է, որ Ստեփանակերտի Ազատության հրապարակում քանդել են շենքերը: Տեղացիներին քաջ հայտնի Կոլցեվոյը, Լուչի շենքը, որտեղ 1988թ. մեկնարկել էր ղարաբաղյան շարժումը:
Շատերը կհիշեն 2020թ. ադրբեջանական հրետանու առաջին հարվածն այդ շենքին: Այն, ինչը չեն կարողացել մինչեւ վերջ քանդել արկերը, այսօր “ավարտին են հասցնում” էքսկավատորները:
Ալեք Մանուկյան փողոցի (Էնգելս) շենքերի կտուրներ են փոխում: Այլ կերպ ասած, առանց տերերին հարցնելու, “վերանորոգում են” որ շենք ցանկանում են, որը դուր չի գալիս, պարզապես քանդում են:
Եթե Բաքվում են սեփական քաղաքացիների տները քանդում, երբ բնակիչները դեռ ներսում են, ի՞նչ կարող ենք ակնկալել հայաթափված քաղաքաից:
Ազատամարտիկների պողոտայում խանութները վերաբացել են, իսկ բնակարաններում լույս չի վառվում, դատարկ են:
Ինչո՞ւ են դատարկ, ո՞ւր են տերերը
Ճիշտ է, ստեփանակերտցիների պատշգամբներից չէր երեւում Արարատը, եւ երեւանցիները քիչ չեն պայքարել իրենց քաղաքի պատմական շենքերի համար (Արամի փողոց, Ֆիրդուս եւ այլն…): Բայց որքան երևանցիներին է հարազատ ամեն մի կամար, փողոց ու ծառ, նույնքան էլ ստեփանակերտցիներին իրենց Կոլցեվոյը, Հեքիմյանն ու Շուշվա ուգըլը: Որքան դուք եք ամեն առավոտ էներգիա ստանում Արարատին նայելիս, նույնքան նրանք էին ‘լիցքավորվում’ իրենց սարերիից, փողոցներով անցնելիս, իրենց զագորըդներից:
Ռանչպար գյուղում արցախցի մի ընտանիք էինք այցելել: Պարզ կապույտ օր էր: Չարենցի նկարագրածի պես Արարատը գեղեցիկ ու չափազանց մոտիկ էր, բայց Արցախի Ավետարանոց գյուղից երիտասարդն, ով այդտեղ էր հաստատվել, այն “չէր տեսնում”: “Հիմա սա՞ է Մասիսը, չեմ իմացել…”, ասում էր նա: Ամոթ բան չկա, նրա համար էլ իր գյուղի սարերն էին Սիս ու Մասիս:
Ստեփանակերտում մարդիկ տնատեր են դարձել Կարվին-Կարշոլկներում երկար տարիներ աշխատելով, բանակում տասնամյակներ ծառայելով (զոհվածների շենքը…), հերթերում սպասելով, վարկեր մարելով, ուրախացել հեռուստացույց, վարագույր, կրեսլո-դիվան ու նոր սառնարան գնելիս, բալկոն առաջ տալով, հարեւանի հետ ռեմոնտի հարցում “մրցելով” ու մի Միյանմարի երկնաքերերի պես վայրկյաններում կորցրել ամեն ինչ:
Երբ դպրոցում մի բան չէինք հասկանում, ուսուցիչն ասում էր՝ օրինակը ձեզ վրա բերեք:
Աստված մի արասցե, բայց պատկերացրեք ձեր քաղաքն է դատարկվում, ուրիշի տանն եք հայտնվել եւ ոչ մի առավոտ չկա այդ էներգիայի աղբյուրը, որ մարդ ստանում է հասարակ բաներից, որ Աստված է տվել նրան: Պատկերացրեք, տարիուկես ուրիշ պատշգամբներից եք նայում ամեն օր, եւ որքան էլ սիրուն լինի տեսարանը, որքան էլ մետրոյին մոտիկ, մեկ է` ձերը չէ: Այսպես մի առավոտ էլ հայտնի է դառնում, որ այդ ձերը չեղած բնակարանի գումարն այլեւս չեն տալու, որպեսզի փոխանցեք իսկական տանտիրոջը: Աշխատեք՝ ապրեք: Աշխատեք ապրել՝ ավելի ճիշտ:
Մարութ Վանյան
Լուսանկարում՝ 1988, Ստեփանակերտ, Կալցեվոյ
ՄՐՑՈՒՅԹ «Արցախ վերադարձի ճանապարհը»
Արարատյան արժեքների կրթական հիմնադրամ–ի հայտարարությունը․
ՄՐՑՈՒՅԹ «Արցախ վերադարձի ճանապարհը»
«Արարատյան արժեքների կրթական հիմնադրամ»-ը հայտարարում է մրցույթ «Արցախ վերադարձի ճանապարհը» խորագրով: Ներկայացվող ստեղծագործությունը կարող է կապել պատմությունը, մշակույթը, քաղաքականությունը, ռազմական ուժը և միջազգային իրավունքները:
Ստեղծագործությունները կարող են ներառել Արցախի պատմության և ժողովրդի հերոսական պայքարի տարրերը, պատմական հերոսական դրվագները, ինչպես նաև ներկայի ու ապագայի Արցախ վերադարձի տեսլականը, պատկերացումները: Գրեք, թե ինչպես եք պատկերացնում մեր հայրենիքի այդ սրբազան հատված վերադարձի ուղիները, ժամանակն ու միջոցները։
Մրցույթին կարող են մասնակցել բոլորը՝ անկախ տարիքից, ովքեր կներկայացնեն առավել ամբողջական և խոսուն աշխատանք։
Ստեղծագործությունները հարկավոր է ուղարկել մինչև 2025թ․ ապրիլի 30-ը ներառյալ [email protected] էլեկտրոնային փոստին՝ նամակի վերնագրում պարտադիր նշելով՝ «Արցախ վերադարձի ճանապարհը»:
Նամակում պետք է առկա լինեն հեղինակի
1․ անուն, ազգանուն, հայրանունը,
2․ ծննդյան օրը, ամիսը, տարեթիվը, ծննդավայրը,
3․ կարգավիճակը (դպրոցական, ուսանող, կամ մասնագիտական ոլորտ)
4․ հեռախոսի համարը և էլեկտրոնային փոստի հասցեն:
Առանց վերոնշյալ տվյալների հայտերը չեն դիտարկվում։
Առաջին մրցանակի համար նախատեսված է 100․000 դրամ։
Կլինեն նաև այլ արժեքավոր մրցանակներ։
Լավագույն ստեղծագործությունները կհրապարակվեն։
Հարցերի դեպքում կարող եք զանգահարել +37455768654 հեռախոսահամարով կամ գրել նամակ [email protected] էլեկտրոնային փոստին:
Ստացած հավաստագրերով բնակարան է ձեռք բերել արցախցիների 0,2 տոկոսը․ սա ամեն ինչ ասում է ծրագրի մասին
Հայաստանի կառավարությունը պետք է բարելավի արցախցիների համար նախատեսված բնակարանային ծրագիրը եւ փուլային տարբերակով շարունակի «40+10 հազար» ծրագիրն այնքան ժամանակ, քանի դեռ տվյալ շահառու ընտանիքի բնակապահովման ծրագրից օգտվելու հերթը չի հասել։ Այս մասին Ազատության հրապարակում անցկացված հանրային քննարկման ժամանակ ասաց Արցախի Բնակարանային հարցերի կոմիտեի նախկին նախագահ Արմեն Մանգասարյանը։
«Հակասական մտքեր են արտահայտում իշխանությունները, ասում են՝ 40+10-ը դադարեցվում է, որպեսզի արցախցիներն օգտվեն բնակապահովման ծրագրից։ Բայց ինչպե՞ս օգտվեն, եթե տվյալ ընտանիքի հերթը դեռ չի եկել։ Աջակցությունը պետք է տրամադրվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի լուծվել արցախցիների բնակարանային խնդիրը»,- ասաց նա։
Արմեն Մանգասարյանը նշեց, որ բնակապահովման ծրագրին դիմելիությունը շատ ցածր է։ Այսօրվա դրությամբ հավաստագիր է ստացել արցախցի ընտանիքների շուրջ 3 տոկոսը։ Եվ ստացած հավասագրերով բնակարան է ձեռք բերել արցախցիների 0,2 տոկոսը։ Ըստ Մանգասարյանի՝ այս ցուցանիշն ամեն ինչ ասում է ծրագրի մասին։
Նա նշեց, որ Արցախում եւս բնակապահովման ծրագիր էին իրականացնում, եւ արցախցիները կփաստեն, թե ինչ մեծ հերթեր էին Բնակարանային հարցերի կոմիտեի դիմաց։ Այսինքն, Արմեն Մանգասարյանի խոսքով, եթե տեղահանված ընտանիքը չի դիմում բնակապահովման ծրագրից օգտվելու համար, նշանակում է ծրագրի հետ ինչ-որ բան այն չէ։
Նա անդրադարձավ նաեւ այն խնդիրներին, որոնց բախվում են սերտիֆիկատ ստացած ընտանիքները։ Ասաց, որ հավաստագիր ստանալու գործընթացը շատ պարզեցված ու հեշտ է, բայց ստանալուց հետո մարդիկ բախվում են տարբեր խնդիրների։ Օրինակ՝ եթե շահառուն սերտիֆիկատի գումարին հավասար կամ դրանից ցածր արժեքով բնակարան է գտել ու ցանկանում է գնել այն, բայց ունի գործող ժամկետանց վարկ, բանկը նրան հիփոթեքային վարկ չի տրամադրում։ Արցախցիների բարձրաձայնած այս խնդրին կառավարությունը խոստացել է լուծում տալ ապրիլի մեկից։
Անդրադառնալով իրավական խնդիրներին՝ Արմեն Մանգասարյանն ասաց՝ լուրջ խնդիր է այն, որ արցախցիներին պարտադրում են դառնալ ՀՀ քաղաքացի։ Ըստ նրա՝ այնպես չէ, որ արցախցին չի ուզում լինել Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի։ Արցախցին ամբողջ կյանքում երազել է միանալ մայր Հայաստանի հետ, լինել ՀՀ քաղաքացի եւ եղել է ՀՀ քաղաքացի։ «Այժմ ներկայացնել, թե արցախցիները չեն ուզում քաղաքացի դառնալ, դա իրականությանը չի համապատասխանում։ Ծրագրում կան նաեւ մի շարք այլ խնդիրներ, որոնք ընդհուպ հակասահմանադրական են»,- ասաց նա։
Հակասոցիալական հարցերով նախարարը արցախցիներին ասում է арбайтн, арбайтн
Մենք հայտարարել ենք բնակապահովության ծրագրի մասին, պետք է ԼՂ-ի մեր հայրենակիցները գնան, դառնան Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի, դիմեն և ստանան սերտիֆիկատ: Այս մասին այսօր՝ մարտի 31-ին, ԱԺ-ում լրագրողների հետ զրույցում նշեց ՀՀ աշխատանքի եւ արդարադատության նախարար Նարեկ Մկրտչյանը՝ անդրադառնալով նրան, որ արցախցիները դժգոհ են, որ իրենց աջակցությունը դադարեցվում է եւ որ դա հանգեցնելու է արտագաղթի:
«Բոլոր մեր հայրենակիցները, որոնք տեղահանվել են և կան մեր բազաներում, բնականաբար կստանան քաղաքացիություն, աշխատունակ մարդիկ պետք է աշխատեն: Շատ լավ է, որ մենք ունենք շուրջ վերջին տվյալներով 25 000 զբաղված հայրենակիցներ և մնացածի համարը դա պետք է լինի վարակիչ:
Իսկ այն անձինք, որ աշխատունակ են, իրենք պետք է գնան և աշխատեն, միասնական սոցիալական ծառայության կենտրոնում կան բազմաթիվ թափուր աշխատատեղեր, կան բազմաթիվ գործատեղեր»,-ասաց նախարարը:
Դիտարկմանը, որ արցախցիներն ասում են, որ աշխատում են, հազիվ հացի փողն են կարողանում վաստակել, չեն կարողանում 200 հազար տան վարձ տալ, Մկրտչյանն ասաց. «Նրանք, ովքեր գտնվում են կյանքի խոցելի իրավիճակում, նրանց համար կան առանձին գործիքներ, նրանց համար կա առանձին նախագիծ շրջանառված և նրանց մենք երբեք մենակ չենք թողնելու»:
Երևում է, սոցնախարարը, որը համատեղությամբ աշխատում է նաև հասարակության հետ ՔՊ պատասխանատու, շատ վատ է կատարում իր պարտականությունները։ Եթե 1,5 տարի առաջ ցեղասպանությունից փրկված և հայրենիքից զրկված մարդկանց չես ապահովել գոնե ժամանակավոր կացարանով, չես օգնել աշխատանքի անցնեն, միակ ֆինանսական աջակցությունն էլ կրճատում ես, կոչ անելով աշխատել, ուրեմն դու ոչ թե սոցիալական, այլ հակասոցիալական հարցերի նախարար էս։
Ասպիսին է ՔՊ պատասխանատուի պատասխանը արցախցիներին, որոնք մեծ հանրահավաք են արել, պահանջագիր են ներկայացրել, հույս ունենալով, որ գործ ունեն հարազատ երկրի հետ, և կառավարությունը ուղղակի չգիտի ճշմարտությունը։ Պարզվում է, “քույրերն ու եղբայրները” պետք է իրենք իրենց գլխի ճարը տեսնեն։ Իսկ սոցապնախարարը նրանց հավեսը չունի՝ նա ամերիկաներով և եվրոպաներով է ֆռռում, ներկայացնում ՔՊ շահերը, ո՞վ գիտի, գուցե և փող պոկում Արևմուտքից՝ արցախցիներին օգնելու պատրվակով։ Մեկ է, ոչ ոք չգիտի, թե ոնց է ծախսվում ստացված փողերը։ Իսկ արցախցիներին էլ ասում է՝ арбайтн, арбайтн.