Իրանն ու Թուրքիան չհավատացին “հեղափոխությանը”

Վաշինգտոնում գիշերային «հեղափոխությունից» հետո, որը, ինչպես КВН-ում, ուղեկցվեց «կառնավալներով և հրավառությամբ», սկսվեց ձեռք բերված համաձայնությունների սթափ գնահատումը:

Մասնագետները, ըստ էության, խոսում են այդ համաձայնագրերի անբովանդակության և դրանց զուտ հուզականության մասին: Նույնիսկ Նիկոլ Փաշինյանը պնդում է, որ համաձայնագրերի իրականացման համար դեռ երկար աշխատանք կա: Ինչպես հայտնի է, այս ճանապարհին շատ անհայտներ կան:

Մասնավորապես, Իրանն ու Թուրքիան բավականին զուսպ արձագանքեցին «հեղափոխությանը», իսկ Կովկասի հարցերով հայտնի փորձագետը նույնիսկ խոսում է «Բաքվի և Երևանի տրամագծորեն հակառակ տեսակետների» մասին:

Անկարան ողջունում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կայուն խաղաղություն հաստատելու ուղղությամբ ձեռք բերված առաջընթացը և Վաշինգտոնում արձանագրված հանձնառությունը այս առումով, հայտնում է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարությունը:

Թուրքիայի ԱԳՆ-ը նշել է, որ Հարավային Կովկասի համար ստեղծվել է պատմական հնարավորություն՝ հասնելու խաղաղության և բարգավաճման. – «Մենք կշարունակենք նպաստել այս հնարավորության իրացմանն ուղղված ջանքերին և աջակցել մեր եղբայրական Ադրբեջանի նվիրված ջանքերին»։

Իրանի արտաքին գործերի նախարարությունը ողջունում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության համաձայնագրի նախաստորագրումը՝ որպես կայունության ուղղությամբ կարևոր քայլ։ Միաժամանակ, Իրանը մտահոգություն է հայտնում տարածաշրջանի անվտանգությանը սպառնացող ցանկացած արտաքին միջամտության հնարավոր բացասական հետևանքների վերաբերյալ։

Այս մասին ասվում է Իրանի արտաքին գործերի նախարարության X ցանցում արված գրառման մեջ։

Իրանը համոզված է, որ հաղորդակցության ուղիների ապաշրջափակումը կնպաստի տարածաշրջանի ժողովուրդների կայունությանը, անվտանգությանը և տնտեսական զարգացմանը, բայց միայն տարածաշրջանի երկրների շահերի, ազգային ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության փոխադարձ հարգանքի պայմաններում՝ առանց արտաքին միջամտության։

Հարավային Կովկասի հարցերով փորձագետ Լորենս Բրոերսը գրել է, որ «Խաղաղության համաձայնագիր չի ստորագրվել. կա միայն արդեն համաձայնեցված պայմանագիր ստորագրելու պարտավորություն։ Ստորագրման համար ադրբեջանական նախապայմաններից մեկը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարումը բավարարվեց, բայց կան նաև այլ նախապայմաններ, որոնց իրագործումը շատ ավելի դժվար է կանխատեսել կամ կառավարել։

Միջազգային խաղաղության և բարգավաճման Թրամփի երթուղին (TRIPP) փոխարինում է «Զանգեզուրի միջանցքը» վերահսկելու ռուսական նախագիծը (ինչպես նշված է 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի հրադադարի մասին հայտարարության 9-րդ կետում)», – իր գրավոր մեկնաբանությունում նշել Բրոերսը:

Այնուամենայնիվ, այս երթուղու գործարկման վերաբերյալ Հայաստանի և Ադրբեջանի տեսակետները դեռևս շատ հեռու են միմյանցից, և դեռ վաղ է ասել, թե այս տարաձայնությունները ինչ դրսևորում են ստանալու», – նշել է նա։

«Հարց է նաև՝ եթե ԱՄՆ-ն հիմա ներգրավվի, կմնա արդյոք հանձնառու նաև այն ժամանակ, երբ խնդիրներն ու խոչընդոտները կկուտակվեն, իսկ դա անխուսափելիորեն տեղի կունենա։ Աշխարհագրորեն Եվրամիությունը մնում է հանձնառու, սակայն Բրյուսելը անտեսված է վաշինգտոնյան համաձայնագրերում», – նշել է Լորենս Բրոերսը։

Փորձագետն ընդգծել է նաև, որ «դեռևս պարզ չէ, թե ինչ են նշանակում այսօրվա համաձայնագրերը Ադրբեջան-Նախիջևան երթուղուց այն կողմ կապի համար»։

«Հայաստանը պնդել է փոխադարձության և նմանատիպ պայմանների վրա հայկական տարանցման համար Ադրբեջանի միջով, բայց TRIPP-ից բացի նման այլ երթուղու մասին չի հաղորդվել։ Եթե սա լինի ասիմետրիկ կապ, այն չի համարվի օրինական Հայաստանում և կդիտարկվի որպես «հաղթողի պարտադրած խաղաղություն», – նշել է նա։