
Օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում Բաքվի և Երևանի միջև մի շարք փաստաթղթերի ստորագրումից և այդ փաստաթղթերը Մոսկվայի կողմից «հավանելուց» հետո, Եվրամիությունը փորձում է իր տեղը գտնել «խաղաղ» Հարավային Կովկասում:
ԵՄ-ն արդեն կորցրել է մի քանի կարևոր դիրքեր. Ադրբեջանից Թուրքիա տանող միջանցքը կկոչվի «Թրամփի ճանապարհ», այլ ոչ թե Շառլ Միշելի, Ֆրանսիայի կողմից համանախագահվող ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը փակվում է, իսկ Միացյալ Նահանգները, Ռուսաստանը և Թուրքիան ակնհայտորեն հաջողության են հասել Եվրոպային Հարավային Կովկասից դուրս մղելու հարցում: Նրանք նաև հմտորեն թրոլինգ են անում Եվրոպային՝ խուճապ առաջացնելով և ստիպելով բոլոր միջոցները շտապ նախապատրաստվել պատերազմին, որը կլինի առանց ՆԱՏՕ-ի ։
Այս ֆոնին ԵՄ ընդլայնման հարցերով հանձնակատար Մարտա Կոսը, որը նախկինում այցելել էր Բաքու և նույնիսկ օկուպացված Արցախ, ժամանեց Հայաստան: Եվրահանձնակատարը ստիպված էր աջակցություն հայտնել Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Միացյալ Նահանգների կողմից 2020, 2023 և 2025 թվականներին կնքված խաղաղության համաձայնագրերին: Եվ չնայած 2023 թվականի սեպտեմբերի 17-ին ԵՄ ներկայացուցիչը մասնակցել է Կոստանդնուպոլսում կայացած գաղտնի հանդիպմանը, որտեղ որոշում է կայացվել Արցախի ցեղասպանության և հայաթափման վերաբերյալ, ԵՄ-ն ի պատասխան Ռուսաստանից ստացել է հիբրիդային ագրեսիա, Թրամփի ծափահարությունները ՆԱՏՕ-ի անզորության կապակցությամբ և Հայաստանի ԵՄ անդամակցության դիմումի ցուցադրական բացակայությունը։
Թրամփն արդեն հայտարարել է, որ «ուժով խաղաղության պարտադրումը» արդեն գործում է՝ որպես օրինակ բերելով Հայաստանն ու Ադրբեջանը։ Այս մեթոդն արդեն իսկ գործարկվել է Եվրոպայում՝ Ուկրաինայի, իսկ շուտով՝ Մոլդովայի, Լեհաստանի, Հունգարիայի և վերջապես Գերմանիայի միջոցով։ Եվրամիությունը, որը աջակցել է Բաքվի ռազմական գործողությանը քրիստոնեական աշխարհի սրտում՝ Ղարաբաղում, ստիպված կլինի նույն մեթոդին բախվել Եվրոպայի սրտում։
Մարթա Կոսն այցելել է օկուպացված Արցախ․ «Իմ այցը Աղդամ և ընդհանրապես Ղարաբաղ՝ խորը տպավորություն թողեց իմ վրա։ Ձեր կառավարության կողմից այս շրջաններում իրականացվող վերականգնման և վերակառուցման աշխատանքները, երկարատև պատերազմից վնասված և ավերված հողերի վրա նոր կյանք կառուցելու ջանքերը իսկապես գովելի են։ Ես բարձր եմ գնահատում ձեր կառավարության վճռականությունը՝ նոր քաղաքներ, ժամանակակից ենթակառուցվածքներ և սոցիալական հաստատություններ կառուցելու, ինչպես նաև մարդկանց իրենց հայրենի հողեր վերադարձնելուն ուղղված քայլերը», – ասել է նա օկուպացված Արցախ։
Մարտա Կոսը չի հարցրել, իսկ ո՞ւր են հայերը, ի՞նչ եվրոպական իրավունքով են նրանց տները քանդվում և տեղը նորը կառուցվում։ Ավելին՝ նա համաձայնագիր է ստորագրել՝ ԵՄ ֆինանսական օգնության մասին, որը կնպաստի “տարածաշրջանի զարգացմանը, մասնավորապես՝ առողջապահական համակարգի ամրապնդմանը»։
Հայաստանին հասավ 200 մլն․ եվրո, որպեսզի Երևանը թույլ տա ԵՄ-ին գոնե ներկա լինել Հայաստանում։
Եվրահանձնակատարի խոսքով՝ ԵՄ-ն պատրաստ է աջակցել Հայաստանին տրանսպորտի, թվայնացման, առևտրի, էներգետիկայի և ենթակառուցվածքային նախագծերում՝ համահունչ «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին։ ԵՄ հանձնակատարը նշեց, որ 2021 թվականից ի վեր արդեն մոբիլիզացվել է ավելի քան 2,5 միլիարդ եվրո ներդրում Հայաստանի համար։
Հայաստանի կառավարությունը սիրով ընդունում է բոլոր ներդրումները և շնորհավորանքները՝ Արցախը կորցնելու կապակցությամբ։
Նախագահ Վահագն Խաչատրյանը, ողջունելով հյուրին, նշել է․ «Ձեր այցը կարևոր է, որովհետև օգոստոսի 8-ից մեր իրականության մեջ էական փոփոխություն է տեղի ունեցել։ Այսօր (խոսքը ասվել է սեպտեմբերի 19-ին, երբ 2 տարի առաջ Արցախը ենթարկվեց ագրեսիայի), երբ նշում ենք մեր անկախության 34-րդ տարեդարձը, ըստ էության հնարավորություն ունենք լիարժեք խաղաղ կյանքով ապրելու։ Այս ճանապարհին մենք կարևոր առաջընթաց ենք գրանցել նաև ԵՄ աջակցության շնորհիվ։ Վերջին տարիներին մեր համագործակցությունը հատկապես սերտ է եղել, և դրա տրամաբանությունն ուղղված է տարածաշրջանում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության հաստատմանը։ Գնահատելի է այն աջակցությունն ու օգնությունը, որ ԵՄ-ն ցուցաբերում է Հայաստանին»։
Հայաստանը հիշում է, որ ԵՄ-ն էլ է հանցակից։