Հայաստանի նոու-հաուն. ինչ կհայտարարի Արարատ Միրզոյանը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում

  • 09:26 23.09.2025

Ասում են, որ Արարատ Միրզոյանը սեպտեմբերի 22-ից 27-ը Նյու Յորքում է լինելու՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 80-րդ նստաշրջանի բարձր մակարդակի քննարկումներին մասնակցելու համար։

Գլխավոր ասամբլեայի ներկայիս նստաշրջանը սկսվել է Մեծ Բրիտանիայի, Ավստրալիայի, Ֆրանսիայի, Բելգիայի, Լյուքսեմբուրգի, Պորտուգալիայի, Մոնակոյի և մի շարք այլ երկրների կողմից Պաղեստինի պետության ճանաչման շքերթով։ Իտալիայում, որտեղ կառավարում է Թրամփին հարազատ կուսակցությունը, երեկ տեղի են ունեցել պաղեստինցիների ի պաշտպանության զանգվածային գործադուլներ, որոնք վերածվել են անկարգությունների։ Միացյալ Նահանգները չի ճանաչում Պաղեստինը, պաշտպանելով միասնական Իսրայելի գաղափարը, որը կդառնա «կայսրություն» Մերձավոր Արևելքի մի մասում՝ Թուրքիայի կողքին։

Երկու պետությունների՝ Պաղեստինի և Իսրայելի գոյության աջակցությունը Եվրոպայի վերջին փորձն է՝ փրկելու ներկայիս եվրոպա-հրեական աշխարհակարգը, որը կառուցված է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի արդյունքների վրա։ Այս աշխարհակարգի փլուզումը աղետալի հետևանքներ կունենա Եվրոպայի համար, որն արդեն իսկ պատառոտվում է Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների և Թուրքիայի կողմից՝ դրսից և ներսից՝ միգրացիայի միջոցով։

Աշխարհակարգի փլուզումը սկսվեց փոքրիկ Արցախով և Եվրոպայի աջակցությամբ՝ Արցախյան խնդիրը ռազմական «կարգավորման» կարգավորելու հարցում՝ ագրեսիա, օկուպացիա, ցեղասպանություն, բնիկ բնակչության տեղահանություն և ճանաչված սահմանների բռնի փոփոխություն: 1990-ին Հայաստանի անկախության հռչակագիրը և Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման վերաբերյալ 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշումը ողջունած Եվրոպան, 2022 թվականի փետրվարից հետո (երբ Ռուսաստանը ներխուժեց Ուկրաինա), հանկարծակի կառչեց Ալմա-Աթայի հռչակագրին և Ստալինի գծած սահմաններին։

2022 թվականին Պրահայում, Լավրովի բարձր ծիծաղի ներքո, եվրոպացի առաջնորդները ծափահարեցին Փաշինյանի և Ալիևի կողմից Ղարաբաղը «Ադրբեջանի» մաս ճանաչող փաստաթղթի ստորագրմանը: Դրանից հետո Ռուսաստանը սկսեց ավելի վստահորեն «պատառոտել» Ուկրաինան. եթե Եվրոպան ճանաչել է Ադրբեջանի՝ տարածք զավթելու իրավունքը, ապա կճանաչեր նաև Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինայի կեսի, իսկ հետագայում՝ Բալթյան երկրների և Լեհաստանի զավթումը: Թուրքիան հանգիստ գրավեց Սիրիան, հաստատվեց Հայկական լեռնաշխարհում, իսկ Իսրայելը սկսեց Գազայի, Լիբանանի և Սիրիայի մասերի լիակատար օկուպացիան։

Հենց Արցախում սկսեց քանդվել հին աշխարհակարգը, և հիմա Արցախը մատաղ արած եվրոպական երկրները փորձում են փրկվել՝ “փրկելով” Պաղեստինը։

Սակայն արդեն ուշ է. ավանդական պետությունների փլուզումը սկսվել է, կրկին Հայաստանից, և Արարատ Միրզոյանը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում կհայտարարի հայկական նոու-հաույի մասին։

Սեպտեմբերի 20-ին՝ Հայաստանի անկախության օրվանից մեկ օր առաջ, վարչապետի պաշտոն զբաղեցնող  Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց Երրորդ Հանրապետության ավարտի մասին, նշելեվ, որ «Հայաստանը վաղուց ապրում է Չորրորդ Հանրապետության պայմաններում»։ Այս հայտարարությունն նոնսենս էր. պետությունը հայտարարում է սահմանադրական կազուսի մասին, երբ գործող Սահմանադրությամբ իշխող կուսակցությունը առաջնորդվում է դրան հակասող սկզբունքներով, օրինակ՝ հայտարարելով երկրի սահմանների փոփոխությունների մասին առանց հանրաքվեի կամ երկրի տարածքի մի մասի “աութսորսինգով” օտարման մասին՝ առանց հստակ պայմանների քննարկման։ Սահմանադրությունն այլևս ուժի մեջ չէ, ուրեմն՝ պետությունը չի գործում։

Սա իսկապես նոու-հաու է. Հայաստանն աշխարհում առաջինը հայտարարեց, որ չունի ճանաչված սահմաններ և, հետևաբար, պաշտպանելու ոչինչ չունի, որ լավագույն դիմադրությունը՝ «խաղաղությունն» ու «խաչմերուկն» են, որ մերժում է Արարատը և մյուս բոլոր ազգային ուղենիշները: Հայաստանն առաջինն էր, որ հայտարարեց ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ծնված հանրապետության լուծարման և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ձևավորված աշխարհակարգի հետ կապերի լիակատար խզման մասին։

Այս նոու-հաուն միանշանակորեն կաջակցվի ԱՄՆ-ի, Թուրքիայի, Ռուսաստանի և Իսրայելի կողմից, մինչդեռ Հունգարիան և Սլովակիան՝ Հայաստանի ներկայումս եվրոպական լավագույն ընկերները, կօգտագործեն այն ԵՄ-ն քանդելու համար։

Մի հայտնի փիլիսոփայի տարիներ առաջ ասել էր, որ ներկայիս գլոբալ պարադիգմի պայմաններում Հայաստանը ոչ մի շանս չունի գոյատևելու որպես ավանդական պետություն՝ որոշակի տարածքում ապրող որոշակի բնակչությամբ: Հայաստանը կարող է գոյատևել միայն որպես ցանցային պետություն՝ ինչ-որ վիրտուալ բան, առանց տարածքի, բայց ֆորմակ կառավարվող մեկ կենտրոնից։

Սեպտեմբերի 20-ին Հայաստանի կառավարությունը հայտարարեց նման նախագծի մասին, և դա նախադեպ կստեղծի աշխարհի շատ երկրների համար, որոնք կդադարեն գոյություն ունենալ որպես ազգային պետություններ։