Ոչ ոք ներողություն չխնդրեց. ինչպես է Փաշինյանի դիրքորոշումը փոխվել 2020 թվականից ի վեր
- 23:17 28.09.2025
44-օրյա պատերազմի մեկնարկի հինգերորդ տարելիցի առթիվ «Ազատություն» ռադիոկայանը հրապարակեց վերլուծական հոդված, որում ներկայացված էր Հայաստանի կառավարության դիրքորոշման փոփոխությունը վերջին հինգ տարիների ընթացքում։
44-օրյա ժամանակահատվածից հետո, երբ հայտարարվեց Մոսկվայի միջնորդությամբ կնքված հրադադար, և արցախցիները վերադառնում էին տուն, Նիկոլ Փաշինյանը խոսում էր Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի և Հայաստանի՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության շրջանակներում բանակցությունները շարունակելու պատրաստակամության մասին։
Ընդամենը երկու տարի անց Նիկոլ Փաշինյանը իջեցրեց նշաձողը։ «Այսօր միջազգային հանրությունը մեզ կրկին ասում է. մի փոքր իջեցրեք Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի նշաձողը, և դուք կապահովեք ավելի մեծ միջազգային կոնսոլիդացիա Հայաստանի և Արցախի շուրջ»։
Միջազգային կոնսոլիդացիան իրոք տեղի ունեցավ. նույնիսկ մոտ 200 քառակուսի կիլոմետր հայկական տարածք գրավելուց հետո Ալիևը չենթարկվեց պատժամիջոցների։ Իսկ 2023 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Պոլսում տեղի ունեցավ Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի և ԵՄ ներկայացուցիչների գաղտնի հանդիպում, որտեղ որոշում կայացվեց Արցախն ամբողջությամբ գրավել և վտարել նրա բոլոր բնիկ բնակիչներին։ Հայաստանի կառավարությունը հայտարարեց, որ չի միջամտի, և որ Արցախի տարածքում հայկական զորքեր չկան։ Իսկ արդեն 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ից հետո այն սկսեց մեղադրել արցախցիներին տանը չմնալու և ադրբեջանցիների հետ խաղաղ չապրելու մեջ։
Ո՛չ 2020-2022 թվականների իրադարձությունները, ո՛չ շրջափակումը, ո՛չ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիան, ո՛չ էլ Արցախից բնակչության ցեղասպանությունն ու տեղահանությունը քաղաքական ճգնաժամ չառաջացրին Հայաստանում։ Իշխող կուսակցությունը, որը ակնթարթորեն փոխում էր առաջնահերթությունները և լիովին կորցրեց կապը ոչ միայն Սահմանադրության, այլև 1918 և 2021 թվականների իր սեփական ծրագրերի հետ, հրաժարական չտվեց, չընդունեց իր սխալները և ներողություն չխնդրեց ընտրողներից և Արցախի ժողովրդից։ Իշխող կուսակցության առաջնորդը ցինիկաբար հայտարարեց, որ «մենք կորցրեցինք Արցախը, բայց ձեռք բերեցինք անկախ Հայաստան»։
Քաղաքացիական պայմանագրի վերջին համագումարում Նիկոլ Փաշինյանը զարմացավ, թե ինչպես են իրենք կարողացել ոտքի վրա մնալ նման աղետներից հետո։ Վերջին հինգ տարիների ընթացքում տեղի ունեցածը պետք է հանգեցներ ոչ թե հեղափոխության, ինչպես պնդում է Փաշինյանը, այլ կառավարության կամավոր հրաժարականի, որը կուղեկցվեր մեղքի ընդունմամբ և ներողություն խնդրելով։
Հրաժարականը և զղջումը հնարավոր կլինեին, եթե իշխող կուսակցությունը գործեր անկախ, այլ ոչ թե հետևեր նախապես կազմված ծրագրին։ Այն փաստը, որ Փաշինյանի կուսակցությունը ոչ միայն հրաժարական չի տվել, այլև պլանավորում է պահպանել իշխանությունը և լուծարել Երրորդ Հանրապետությունը, ենթադրում է, որ տեղի ունեցողը՝ ուժի սպառնալիքի ըար «նշաձողի իջեցում» չէ, անխուսափելի պարտություն չէ, այլ սառնասիրտ ծրագիր՝ ոչնչացնելու Հայաստանի Հանրապետությունը և նրա իրավական հիմքերը։ Եվ աստիճանական «զիջումները» լավ մշակված նարկոզի մեթոդաբանության մաս են կազմում։
44-օրյա պատերազմի սկսվելուց հինգ տարի անց նախաստորագրվեց խաղաղության պայմանագիրը, որում չի հիշատակում արցախահայերի կամ գերիների վերադարձը, մինչդեռ ամրագրում է Ադրբեջանի երկու պահանջ՝ չտեղակայել երրորդ կողմի ուժեր ընդհանուր սահմանին և հետ վերցնել փոխադարձ պահանջները միջազգային ատյաններից։
Ավելին, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարվեց։ Բաքուն հայտարարում է, որ կստորագրի «խաղաղության պայմանագիր», եթե Հայաստանը փոխի իր սահմանադրությունը և հրաժարվի 1990 թվականի Անկախության հռչակագրից։ Փաշինյանն ի պատասխան հայտարարեց Երրորդ Հանրապետության ավարտի մասին։
Երեկ ՄԱԿ-ի ամբիոնից Փաշինյանը հայտարարեց, որ երկար սպասված խաղաղությունը հաստատվել է։ Նա չհիշատակեց Արցախը, բայց 11 անգամ կրկնեց, որ տարածաշրջանի սահմանները պետք է համապատասխանեն Ալմա-Աթայի հռչակագրին և խորհրդային վարչական սահմաններին։ Նա պնդեց, որ Ալմա-Աթայի հռչակագրին համապատասխան սահմանները ճանաչելու մասին համաձայնագիրը անձամբ Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնն է գրել։ Չնայած Փաշինյանը վաղուց էր արխիվներում փնտրում և գտավ մի խղճուկ փաստաթուղթ, որի հիման վրա կարելի է ճանաչել Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս։ Աշխարհում նման փաստաթուղթ չկա, և 1991 թվականի մոռացված թղթի վրա հղումները միայն ընդգծում են այն աղմկոտ իրավական դատարկությունը, որի վրա հիմնված է Փաշինյանի «խաղաղությունը»։ Ի վերջո, եթե Հայաստանը սահմաններ չունի, ապա Ադրբեջանն էլ չունի։
Խաղաղությունն այն է, երբ դու հասնում ես քո թշնամու ռազմական բյուջեի կրճատմանը, այլ ոչ թե քո սեփականի։
Խաղաղությունն այն է, երբ դու խոսում ես քո հանրության հետ, ներկայացնում իրական իրավիճակը, ապացուցում, որ այլ ելք չկա և ներողություն ես խնդրում կատարված զոհողությունների համար։