Ղազախստանը միանում է Աբրահամի համաձայնագրերին. Կենտրոնական Ասիայի առաջնորդները գովաբանում են Թրամփին

Հինգշաբթի երեկոյան ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը Սպիտակ տանը հյուրընկալեց Կենտրոնական Ասիայի հինգ երկրների՝ Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Տաջիկստանի, Թուրքմենստանի և Ուզբեկստանի առաջնորդներին: Արևմտյան լրատվամիջոցների հաղորդմամբ՝ «C5+1» ձևաչափով վերջին գագաթնաժողովի ժամանակ Սպիտակ տան ղեկավարը քննարկել է տարածաշրջանի հարուստ հանքային պաշարներին հասանելիության հարցը, որտեղ Չինաստանն ու Ռուսաստանը արդեն իսկ ակտիվորեն ձգտում են ներկայություն հաստատել: Այս մասին հաղորդում է BBC-ն։

Հանդիպման մասնակիցների թվում էին Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը, Սադիր Ջապարովը, Էմոմալի Ռահմոնը, Սերդար Բերդիմուհամեդովը և Շավքաթ Միրզիյոևը։

«Մենք ամրապնդում ենք մեր տնտեսական գործընկերությունը, բարելավում ենք անվտանգության ոլորտում համագործակցությունը և ընդլայնում մեր ընդհանուր կապերը», – ասել է Թրամփը հինգ երկրների առաջնորդների հետ ընթրիքից առաջ։

«Կարևորագույն հանքանյութերը մեր օրակարգի հիմնական կետերից են», – հավելել է ամերիկացի առաջնորդը։

Ավելի ուշ Թրամփը սոցիալական ցանցերում հայտարարեց Ուզբեկստանի հետ «անհավանական առևտրային և տնտեսական գործարքի» մասին, որը, նրա խոսքով, ներառում է Տաշքենդի կողմից գրեթե 35 միլիարդ դոլարի ներդրում երեք տարվա ընթացքում և ավելի քան 100 միլիարդ դոլարի ներդրում 10 տարվա ընթացքում ամերիկյան տնտեսության հիմնական ոլորտներում՝ ավիացիա, գյուղատնտեսություն և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտում։

Ղազախստանը աշխարհի ամենամեծ ուրանի արտադրողն է, Ուզբեկստանն ունի հսկայական ոսկու պաշարներ, իսկ Թուրքմենստանը՝ հարուստ գազով: AFP-ն հաղորդում է, որ լեռնային Ղրղզստանն ու Տաջիկստանը նույնպես հայտնաբերում են նոր հանքավայրեր։

Գործակալությունը նշում է, որ Կենտրոնական Ասիայի առաջնորդները չեն խնայել խոսքեր՝ գովաբանելով ԱՄՆ նախագահին։

«Դուք մեծ առաջնորդ եք, երկնքից ուղարկված պետական ​​գործիչ՝ վերականգնելու առողջ բանականությունն ու ավանդույթները, որոնք մենք բոլորս կիսում և գնահատում ենք», – ոգևորությամբ ասել է Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը։

«ԱՄՆ-ի ոչ մի այլ նախագահ երբեք այնպես չի վերաբերվել Կենտրոնական Ասիային, ինչպես դուք», – ասել է Ուզբեկստանի առաջնորդ Շավքաթ Միրզիյոևը: «Ուզբեկստանում մենք ձեզ անվանում ենք խաղաղության նախագահ»։

Հանդիպման ընթացքում հայտարարվեց, որ Ղազախստանը որոշել է միանալ Իսրայելի հետ հարաբերությունները կարգավորելու վերաբերյալ Աբրահամի համաձայնագրերին: Ինչպես նշում է AFP-ն, սա հիմնականում խորհրդանշական քայլ է, որը նպատակ ունի աջակցել ամերիկացի առաջնորդի ջանքերին՝ Մերձավոր Արևելքում խաղաղության հասնելու համար։

Ղազախստանի իշխանությունները հայտարարել են, որ համաձայնագրերին միանալը «բնական և տրամաբանական» էր։

2023 թվականին ԱՄՆ այն ժամանակվա նախագահ Ջո Բայդենը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 78-րդ նստաշրջանի ընթացքում առաջին անգամ հանդիպեց Կենտրոնական Ասիայի բոլոր հինգ երկրների ղեկավարների հետ: Սա ներկայիս հանդիպումը կդարձնի պատմության մեջ երկրորդը պետությունների ղեկավարների մակարդակով և առաջինը, որը անց է կացվել Սպիտակ տանը։

Ինչպես նշում է Reuters-ը, գագաթնաժողովի անցկացման հիմնական պատճառներից մեկը Կենտրոնական Ասիայում հանքային պաշարների համար աճող մրցակցությունն էր, որը ավանդաբար Ռուսաստանի և Չինաստանի գերիշխող տարածաշրջանն էր։