Գլխավոր հարցն այն է, թե ում կմեղադրեն Ուկրաինայի շուրջ բանակցությունների ձախողման համար

Բեռլինում Ուկրաինայի և ԱՄՆ պատվիրակությունների միջև բանակցություններից հետո Կիևի և Մոսկվայի միջև կնքված խաղաղության համաձայնագրի հարցերի 90%-ը կարելի է համարել լուծված։ Այս մասին դեկտեմբերի 15-ին հայտնել են Sky News-ը և Bloomberg-ը՝ հղում անելով անանուն ամերիկացի պաշտոնյայի։ Բայց կարևորը  մնացած 10 տոկոսն է։

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին, դեկտեմբերի 15-ին Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսում ելույթ ունենալով, ընդունել է, որ Կիևի և Վաշինգտոնի դիրքորոշումները տարածքային հարցի վերաբերյալ տարբերվում են։ Նա խնդիրը բնութագրել է որպես բարդ և ցավոտ, իսկ Բեռլինում բանակցությունները՝ դժվար, բայց արդյունավետ։

Մի շարք հարցերի շուրջ արդեն իսկ փոխզիջում է ձեռք բերվել։ Մասնավորապես, Զելենսկին հայտարարել է, որ Ուկրաինան կարող է հրաժարվել ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուց, բայց դա կանի միայն այն դեպքում, եթե ԱՄՆ-ի հետ ունենա երկկողմ համաձայնագիր անվտանգության երաշխիքների վերաբերյալ, որոնք նման են դաշինքի կանոնադրության 5-րդ հոդվածում պարունակվող երաշխիքներին (ՆԱՏՕ-ի մեկ երկրի դեմ ագրեսիան համարվում է բոլորի դեմ ագրեսիա)։ Կիևը նաև ցանկանում է անվտանգության երաշխիքներ ստանալ եվրոպական երկրներից, Կանադայից և Ճապոնիայից։

Ուկրաինան ԵՄ անդամակցությունը համարում է այդպիսի երաշխիքներից մեկը։

Ըստ Wall Street Journal-ի և Bloomberg-ի՝ Բեռլինում Զելենսկին հրաժարվել է զորքերը դուրս բերել Դոնբասից՝ պնդելով, որ բանակցությունների մեկնարկային կետը պետք է լինի ներկայիս առաջնագիծը։ Politico-ի համաձայն՝ Ուկրաինան նաև մերժել է տարածաշրջանում ապառազմականացված «ազատ տնտեսական գոտի» ստեղծելու ամերիկյան առաջարկը։

«Մենք պետք է հասկանանք, որ եթե նա [Պուտինը] վերցնի Դոնբասը, ամրոցը կփլուզվի, և այդ ժամանակ նրանք անպայման կանցնեն ամբողջ Ուկրաինայի գրավմանը։ <…> Եթե Ուկրաինան նահանջի, [Եվրոպայի] մյուս տարածաշրջանները նույնպես վտանգի տակ կլինեն», – հայտարարել է ԵՆ արտաքին հարցերի հանձնակատար Կայա Կալլասը։

Բանակցություններից հետո, երբ հարցրել են, թե արդյոք Ուկրաինան ստիպված կլինի տարածքային զիջումներ անել, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը նշել է. «Անկեղծ ասած, նրանք արդեն կորցրել են որոշ տարածքներ»։

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը ներկայացրել է Սուրբ Ծննդյան և Նոր տարվա համար Ուկրաինայում հրադադարի ռեժիմ հաստատելու գաղափարը։ Զելենսկու խոսքով՝ Ուկրաինան և ԱՄՆ-ն աջակցում են Գերմանիայի կանցլերի առաջարկին։ Նա հավելել է, որ ուկրաինական կողմը աջակցում է ցանկացած հրադադարի, բայց հիմա գնդակը Ռուսաստանի դաշտում է։

Ուկրաինայի եվրոպացի դաշնակիցները առաջարկել են ստեղծել «բազմազգ ուժեր»՝ Կիևի և Մոսկվայի միջև հնարավոր խաղաղության համաձայնագիրը աջակցելու համար։ Այս մասին ասվել է Գերմանիայի, Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Իտալիայի, Լեհաստանի, Ֆինլանդիայի, Նորվեգիայի, Շվեդիայի, Նիդեռլանդների, Դանիայի, ինչպես նաև Բեռլինում բանակցություններին մասնակցած Եվրոպական խորհրդի և Եվրոպական հանձնաժողովի ղեկավարների համատեղ հայտարարության մեջ։

«Եվրոպական գլխավորությամբ «Բազմազգ ուժերը Ուկրաինայի համար», որոնք կստեղծվեն «Կամեցողների կոալիցիայի» շրջանակներում շահագրգիռ երկրների կողմից՝ Միացյալ Նահանգների աջակցությամբ, կնպաստեն Ուկրաինայի զինված ուժերի վերականգնմանը, կապահովեն Ուկրաինայի օդային տարածքի անվտանգությունը և կպահպանեն ծովային անվտանգությունը, այդ թվում՝ Ուկրաինայի տարածքում գործողությունների միջոցով», – նշվում է փաստաթղթում։

Այն ընդգծում է, որ խաղաղ ժամանակ ուկրաինական բանակի առավելագույն թվաքանակը պետք է կազմի 800,000 զինվոր։ Ավելին, պետք է ստեղծվի «ԱՄՆ գլխավորությամբ հրադադարի մոնիթորինգի մեխանիզմ»՝ միջազգային մասնակցությամբ, ինչպես նաև փոխադարձ դեէսկալացիայի միջոցառումների մշակման մեխանիզմ։

Հայտարարության համաձայն՝ Եվրոպան իրավաբանորեն պարտավոր է միջոցներ ձեռնարկել «Ուկրաինայի վրա ապագա զինված հարձակման դեպքում խաղաղությունն ու անվտանգությունը վերականգնելու համար»։

Ուկրաինայում կոռուպցիոն սկանդալը և երկրի էներգետիկ ենթակառուցվածքների վրա հարձակումները կարող են նախագահ Վլադիմիր Զելենսկուն մոտեցնել խաղաղության համաձայնագրի, հաղորդում է The Washington Post-ը։

Ամերիկացի պաշտոնյաների մեկնաբանություններից դատելով՝ Բեռլինում կայացած հանդիպման ժամանակ, հնարավոր է, քննարկվել է նաև Ուկրաինայում ընտրությունների հարցը։

Նախագահ Դոնալդ Թրամփը նախկինում խոսել էր Ուկրաինայում նոր ընտրություններ անցկացնելու անհրաժեշտության մասին։ Զելենսկին պատասխանել էր, որ չի կառչում իշխանությունից և պատրաստ է անցկացնել քվեարկությունը, բայց միայն այն պայմանով, որ Միացյալ Նահանգները կարողանա ապահովել  անվտանգությունը։

Ուկրաինայի օրենքները հստակորեն արգելում են ընտրություններ անցկացնել պատերազմական ժամանակ, սակայն Զելենսկին հայտնել է օրենսդրությունը համապատասխանաբար փոփոխելու իր պատրաստակամությունը։

BBC-ն հարցնում է, թե ո՞ւմ կմեղադրի Թրամփը խաղաղության գործընթացի խափանման համար, եթե համաձայնագիրը չհաջողվի՝ Ուկրաինային և Եվրոպային, թե՞ Ռուսաստանին, քանի որ Մոսկվան կարող է չհամաձայնվել այս ամենի հետ։

Զելենսկին Բեռլինում բանակցություններից հետո լրագրողներին ասել է, որ կողմերը այս շաբաթ կշարունակեն աշխատել խաղաղության ծրագրի վրա, իսկ ամերիկացիները խորհրդակցություններ կանցկացնեն Մոսկվայի հետ, որից հետո ուկրաինական և ամերիկյան պատվիրակությունները կրկին կհանդիպեն Միացյալ Նահանգներում։