2023-ի հունվարին արդեն “տալոնային” համակարգ էր, բայց բոլորը պատրաստվում էին հաղթահարել դժվարությունները։
Լուսանկարները՝ Մարութ Վանյանի
2023-ի հունվարին արդեն “տալոնային” համակարգ էր, բայց բոլորը պատրաստվում էին հաղթահարել դժվարությունները։
Լուսանկարները՝ Մարութ Վանյանի
Հայկական բարեգործական ընդհանուր միությունը Արցախին և արցախցիներին աջակցելու նպատակով իրականացնում է մի շարք բարեգործական ծրագրեր, որոնց թվում առանձնահատուկ տեղ են գրավում սոցիալական և հումանիտար ծրագրերը։
«Հարկադիր տեղահանության առաջին իսկ օրերից ՀԲԸՄ-ն վիթխարի աջակցություն է ցուցաբերել արցախցի մեր հայրենակիցներին, և մենք փորձում ենք ընդգրկել ոչ միայն ամենախոցելի խմբերին, այլև բոլոր փախստականներին՝ առանց բացառության։ Մասնավորապես, մինչ օրս «World Kitchen» միջազգային կազմակերպության հետ համատեղ արցախցիներին բաժանել ենք 400 հազար լանչ արկղ, 28 հազար տուփ սնունդ, 14 հազար տակդիր և այլ առաջին անհրաժեշտության պարագաներ։ Սա ներառում է հագուստ, հիգիենայի ապրանքներ, անկողնային սպիտակեղեն և ջեռուցիչներ:
2023 և 2024 թվականներին փախստական երեխաները ստացել են 2500 ամանորյա նվեր։ Նաև մեր կազմակերպության աջակցությամբ գործում է կլինիկա, որտեղ արցախցիները կարող են անվճար բուժօգնություն ստանալ։ Բուժանձնակազմի մի մասը նույնպես Արցախից է։ Կլինիկան գտնվում է Երևանում, որտեղ աշխատում են մասնագետների լայն շրջանակ։
Բարեգործական ծրագրերի մեծ մասը կրում է երկարաժամկետ բնույթ: Այսպիսով, այս տարի մենք շարունակում ենք մարդասիրական օգնություն տրամադրել։ Ամիսը մեկ անգամ մեր աշխատակիցները այցելում են Հայաստանի տարբեր մարզեր՝ արկղերով սնունդ առաքելով արցախցիներին։ Ավելին, 6 և ավելի անդամներից բաղկացած ընտանիքները ստանում են երկու տուփ։
Սփյուռքի մեր հայրենակիցների աջակցությամբ իրականացվում են տարբեր ծրագրեր, այդ թվում՝ մարզային ուսումնական հաստատությունների վերանորոգում, որտեղ սովորում են ինչպես տեղի, այնպես էլ արցախցի երեխաները։
Ամեն տարի Հանքավանում անվճար ամառային ճամբար է անցկացվում զոհվածների երեխաների համար։ Մասնակիցների համար նախատեսված են հետաքրքիր և հուզիչ ժամանցային միջոցառումներ: Ճամբարին արդեն մասնակցել են ավելի քան 600 երեխաներ ու պատանիներ։ Բացի այդ, Ծաղկաձորում պարբերաբար անցկացվում է ընտանեկան ճամբար՝ արցախցի փախստականների համար, որը ներառում է երեխաների և նրանց մայրերի ժամանցի կազմակերպման տարբեր միջոցառումներ, մասնավորապես՝ հետաքրքիր խաղեր, մարզումներ և այլն։
Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվում նաև արցախցիների կրթական դասընթացների անցկացմանը և աշխատանքի տեղավորմանը։ «Սովորիր և վաստակիր Արցախ» ծրագրի շրջանակներում անցկացվում են տարբեր դասընթացներ և աջակցություն է ցուցաբերվում աշխատանքի տեղավորման առումով։
Բացի այդ, ունենք Արցախի երիտասարդներին բուհ ընդունվելու նախապատրաստման անվճար ծրագիր, առաջնորդության հմտությունների յուրացման դասընթացներ և այլն։
Այսպիսով, ընդհանուր առմամբ, մեր կազմակերպության մարդասիրական ծրագրերից օգտվել են շուրջ 67 հազար արցախցի հայրենակիցներ»,- Step1.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀԲԸՄ մարդասիրական ծրագրերի համակարգող Գայանե Պոչոյանը։
Արսեն Աղաջանյան
Կառավարության տարածած տեսանյութում շվեյցարահայ համայնքի մի խումբ ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը Նիկոլ Փաշինյանն, առանց որևէ խոսք ասելու Օսմանյան կայսրության մեղավորության ու ժխտողական քաղաքականության մասին, կարևորեց մեկ այլ հարց, թե ինչու Հայաստանի օրակարգում հայտնվեց Հայոց ցեղասպանության հարցը։
«Մենք Հայոց ցեղասպանության պատմությանն էլ պետք է վերադառնանք, պետք է հասկանանք, լավ՝ ինչ է տեղի ունեցել և ինչու է տեղի ունեցել, և ինչպես ենք մենք դա ընկալել, ում միջոցով ենք ընկալել, ոնց է, որ1939 թվին Հայոց ցեղասպանության օրակարգ չի եղել, և ոնց է որ1950-ին Հայոց ցեղասպանության օրակարգ հայտնվել է: Սա մենք պե՞տք է հասկանանք, թե՞ չպետք է հասկանանք», – հայտարարել է վարչապետը։
Թուրքերի հետ «հաշտեցման» գործընթացում, Փաշինյանը ամեն գնով պետք է հաղթահարի ամենակարեւոր խոչընդոտը՝ ցեղասպանությունը։ Առանձնապես կարիք չկա հասկանալու, թե ինչ է կատարվել. միլիոնավոր հայեր սպանվեցին ու վտարվեցին՝ ելնելով իրենց էթնիկ պատկանելությունից, իսկ նրանց ունեցվածքն ու հողերը խլվեցին։ Ցեղասպանության ճանաչումը բազմաթիվ երկրների, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի, և Եվրախորհրդարանի կողմից, նշանակում է, որ սպանությունների, վտարման և հսկայական ունեցվածքի յուրացման փաստը ճանաչվում է համաշխարհային հանրության կողմից։ Ճանաչված է նաեւ «վերադարձի» իրավունքը։
Փաշինյանի հայտարարությունները փորձ են ոչ միայն Թուրքիայից և այլ երկրներից, այդ թվում՝ Ռուսաստանից պատասխանատվությունը հանելու։ Դա նաեւ փորձ է զրոյացնել ցեղասպանության ենթարկվածների ժառանգների սեփականությունը վերադարձնելու իրավունքը։
Փաշինյանն ասում է, որ չպետք է վտանգի ենթարկենք մեր զինվորներին, որպեսզի ինչ-որ մեկը վերադառնա Ադանա։ Բայց պարտադիր չէ, որ մարդը վերադառնա Ադանա, բավական է, որ նա վերականգնի բռնագրավված գույքի իր իրավունքը, որն, ի դեպ, Լոզանի պայմանագրի համաձայն, ժամանակավորապես պատկանում է թուրքական պետությանը՝ առանց մասնավոր անձանց սեփականաշնորհման իրավունքը։
Ժամանակն է, որ ԱՄՆ պետքարտուղարությունը պատասխանատվության ենթարկի «ադրբեջանական ռեժիմին մարդու իրավունքների խախտումների համար», հայտարարել է ԱՄՆ դեմոկրատ սենատոր Ադամ Շիֆը:
Նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքին, որ Ադրբեջանում «հայ քաղբանտարկյալների դատերը փակ ռեժիմով են անցկացվում»:
«Պատշաճ իրավական ընթացակարգը բացակայում է: Լրատվամիջոցներ չեն թույլատրվում», – գրել է նա Ֆեյսբուքում:
«Ես այնտեղ գտնվող որևէ մեկին իմ հակառակորդը չեմ համարում: Մենք մեզ հաշիվ ենք տալիս, որ այն, ինչ տեղի է ունենում, ոչ միայն լրջորեն մտահոգիչ է, այլև օգտագործվում է և օգտագործվելու է տարածաշրջանում նոր էսկալացիաներ հրահրելու համար: Ավելին, մենք հետախուզական տեղեկություններ ունենք, որ այդ մարդկանց նկատմամբ հոգեներգործուն արգելված միջոցներ են կիրառում, որպեսզի տարածաշրջանային էսկալացիաները հրահրելուն ուղղված խոսույթներ, ցուցմունքներ կորզվեն նրանցից։ Մենք շատ մտահոգված ենք այդ գործընթացով», – ասել է Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում՝ մեկնաբանելով Բաքվում Արցախի նախկին ռազմաքաղաքական ղեկավարության դատավարությունները։
Փաշինյանի այն հայտարարությունը, թե դատարանում տրված «ցուցմունքները» տրվել են հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ, նպատակ ունի հերքել այն, ինչ կասեն «ամբաստանյալները» դատարանում։ Վերլուծաբանները կարծում են, որ դա առաջին հերթին վերաբերում է Գանձակի հրթիռակոծմանը։
Հարցին, թե ինչ են անում Հայաստանի իշխանությունները սրան հակազդելու համար, Փաշինյանը նշեց, որ բոլոր հնարավոր միջոցներով փորձում են լուծել այս հարցը։ «Այսօր կան գերտերություններ, որոնց քաղաքացիները տարբեր երկրներում նույն վիճակում են։ Եվ երկար տարիներ չեն կարող վերադարձնել»,- ասաց Փաշինյանը։
ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական վարչությունը, որը մի քանի տարի ասում էր, որ չունի բավարար տվյալներ SARS-CoV-2 կորոնավիրուսի պատճառների մասին եզրակացություններ անելու համար, այժմ առավել հավանական է համարոմ լաբորատոր ծագման վարկածը, հայտնում է Bloomberg-ը։
ԿՀՎ-ն հրապարակեց իր գնահատականը շաբաթ օրը՝ Ջոն Ռաթքլիֆի՝ գործակալության նոր ղեկավարի պաշտոնում հաստատվելուց անմիջապես հետո: Նա երկար ժամանակ պաշտպանել է այն տեսությունը, որ վիրուսը արտահոսել է չինական Ուհանի լաբորատորիայից:
«Երևանը չէր կարող ուշադրություն չդարձնել անցյալ տարեվերջին Վրաստանում ծավալված իրադարձություններին։ Հավանաբար Հայաստանում լսել են նաև աղմկահարույց ցինիկ հայտարարությունները՝ եվրոպացիների համար Երևանը Մոսկվայից «անջատելու» «նախագծի ցածր գնի» և հայ բնակչությանը «մի քանի ցուրտ ձմեռների» պատրաստ լինելու խորհուրդների մասին: Այդ թվում է ամերիկյան Stratfor վերլուծական կենտրոնի վերջին կանխատեսումը, որը հայտնի է ամերիկյան հետախուզական գործակալությունների հետ սերտ կապերով։ Այն պարզ տեքստով նշում է, որ վարչակազմի փոփոխությունից հետո Վաշինգտոնը դժվար թե ունենա նույն բուռն հետաքրքրությունը Հայաստանի նկատմամբ”։
Այս մասին ասվում է ՌԴ ԱԳՆ պատասխաններում՝ լրատվամիջոցների հարցերին, որոնք ստացվել են արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի ասուլիսում։
Հուսով ենք, որ գալիք տարում մեզ կհաջողվի զգալի առաջընթաց գրանցել մի շարք կարևոր ծրագրերի իրականացման գործում, ինչպես նաև կմեծացնենք մշակութային, հումանիտար և միջտարածաշրջանային փոխանակումների դինամիկան»,- ասված է հայտարարության մեջ։
«Ես չեմ կարող չհամաձայնել նրա հետ, որ եթե նա լիներ նախագահ, եթե 2020 թվականին նրանից չգողացնեին իր հաղթանակը, ապա միգուցե 2022 թվականին ծագած ճգնաժամն Ուկրաինայում չէր լինի»,- ասել է Պուտինը՝ մեկնաբանելով Թրամփի հայտարարությունները ուկրաինական հակամարտության մասին. Թրամփը նախկինում ասել էր, որ եթե 2020-ից հետո մնար ԱՄՆ նախագահ, Ուկրաինայում պատերազմը չէր սկսվի։
Բայդենի հաղթանակից ի վեր՝ 2020 թվականի նոյեմբերից, Թրամփը բազմիցս պնդել է, որ ընտրությունները «գողացել են» իրենից՝ ասելով, որ քվեարկությունն անցել է համատարած կեղծիքներով։ Սակայն չորս տարի առաջ պարտված ընտրությունների արդյունքները դատարաններում վիճարկելու Թրամփի փորձերը անհաջող են եղել։
Պուտինը նաև ասել է, որ Ռուսաստանը երբեք չի հրաժարվել ԱՄՆ վարչակազմի հետ կապեր պահպանելուց, և որ ինքը միշտ գործնական և վստահելի հարաբերություններ է ունեցել Թրամփի հետ։
«Չնայած հայտնի է, որ Թրամփը՝ որպես նախագահ այն ժամանակ ամենամեծ թվով սահմանափակումներ և պատժամիջոցներ է կիրառել Ռուսաստանի դեմ։ Չեմ կարծում, որ սա որոշում էր, որը բխում էր ոչ միայն Ռուսաստանի, այլ նաև հենց Միացյալ Նահանգների շահերից»,- ասել է Պուտինը։
Հայաստանի եւ ԱՄՆ միջեւ ռազմավարական համագործակցության փաստաթղթի ստորագրման ժամանակ ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար Բլինքենն ասել էր, որ առաջիկայում ԱՄՆ-ից սահմանային անվտանգության խումբ է ժամանելու Հայաստան։ Արտաքին գործերի փոխնախարար Պարույր Հովհաննիսյանն այսօր լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց, որ ԱՄՆ պետքարտուղարի նշած հարցը վերաբերում էր մեր սահմանային հսկողության արդյունավետության բարձրացմանը։
Հարցին, թե ի՞նչ աջակցություն է ցուցաբերելու այս հարցում ԱՄՆ-ն Հայաստանին, Հովհաննիսյանը պատասխանեց․ «Դե գիտեք, միշտ դա իրականացվել է երրորդ երկրի կողմից, վերջապես պետք է մեր սահմանը կարողանանք ինքներս վերահսկենք»։
Լրագորղները նաեւ հետաքրքրվեցին՝ հնարավո՞ր է, որ այդ աշխատանքի արդյունքում հայ-թուրքական սահմանից ռուս սահմանապահներն ընդհանրապես դուրս գան։ «Իհարկե, իրականում իդեալական աշխարհում ամեն երկիր պետք է ի վիճակի լինի վերահսկի իր սահմանը։ Այդ աջակցությունը վերաբերում է մեր կարողությունների բարձրացմանը եւ համապատասխան փորձառության կիրմանը»,- պատասխանեց նա։
ԱԳ փոխնախարարը նաեւ հավելեց, որ Իրանից մտահոգություն չի հնչել ԱՄՆ այս առաջարկի վերաբերյալ։
ԱԺ եվրոպական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովն արտահերթ նիստով քննարկեց ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության գործընթացը սկսելու մասին օրինագիծը:
ՀՀ ԱԳ փոխնախարար Պարույր Հովհաննիսյանն ասաց, որ ներկայում բանակցում է Հայաստան-Եվրամիություն գործընկերության նոր օրակարգը։ Հայաստան-Եվրամիություն փոխգործակցության շրջանակը համալրվել է նոր ուղղություններով, այդ թվում՝ անվտանգային եւ պաշտպանական։
Նա հավելեց, որ առաջնային կարեւորության հարցերի թվում են Հայաստանում Եվրոպական միության դիտորդական առաքելության տեղակայումը, Հայաստան-ԵՄ մուտքի արտոնագրերի ազատականացման շուրջ երկխոսության մեկնարկը եւ Եվրոպական խաղաղության գործիքի շրջանակներում Հայաստանին աջակցության տրամադրումը։
Նադյա Մարտիրոսյանն արցախյան առաջին պատերազմում նահատակված Գավրուշա Գաբրիելյանի այրին է։ Արցախցի կնոջն արժանավայել՝ նա կարողացել է իր երեք զավակներին մեծացնել ու ոտքի կանգնեցնել։ Շուրջ 30 տարի աշխատել է Ասկերանի շրջանային բուժմիավորումում՝ որպես բանիմաց և հմուտ բուժքույր։ Մասնագիտությանը գերազանց տիրապետելուց բացի՝ տիկին Նադյան սիրում էր նաև ձեռագործ անել։
2020-ի 44-օրյա պատերազմը, սակայն, կրկին խոցեց առաջին պատերազմից մի կերպ ուշքի եկած կնոջը։ Նրա թոռնիկը՝ Դավիթը, ով ընդամենը մի քանի ամսվա ժամկետային ծառայող էր և բանակ էր զորակոչվել Երևանի Մ․ Հերացու անվան բժշկական համալսարանի առաջին կուրսն ավարտելուց հետո, պատերազմական ամենաթեժ գործողությունների մեջ էր հայտնվել։ Առայսօր, ցավոք, Դավիթի ճակատագիրն անհայտ է։
Արցախի տեղահանությունից հետո Նադյա Մարտիրոսյանն ավագ որդու ընտանիքի հետ բնակություն է հաստատել Երևան քաղաքում։ Նրա խնամակալության տակ է 86-ամյա մայրը։ Տեղահանվել են Խնապատ գյուղից։
Չնայած ճակատագրի դաժան հարվածներին՝ տիկին Նադյան իր մեջ ուժ է գտել վերստին պայքարելու
-Դեռևս Արցախում հանդիսանում էի Էյ-Թի-Փի բարեգործական հիմնադրամի՝ տնամերձ տնակարանների ծրագրի շահառու։ Երբ տեղահանվեցինք Արցախից ու հաստատվեցինք Երևանում, որոշ ժամանակ հետո ինձ զանգահարեց Հիմնադրամի աշխատող Անի Մելքումյանը և հարցրեց մեր գտնվելու վայրի մասին։ Հաջորդ օրը եկավ մեր տուն՝ իր հետ բերելով սնունդ և կենցաղային պարագաներ։ Այդ պահին ես հասկացա, որ մենակ ու անօգնական չենք։
Դեռևս Արցախից Անին գիտեր, որ ես ոչ միայն սեր ունեմ ծառեր աճեցնելու հանդեպ, այլև սիրում եմ շյուղագործությունն ու հելունագործությունը։ Նա առաջարկեց իմ հոբբին վերածել փոքր բիզնեսի։ Ես համաձայնեցի, որովհետև ինձ պետք էր կտրվել ծանր մտքերից, ապրումներից։ Հիմնադրամը տրամադրեց համապատասխան հումքը, և ես իմ ձեռքի աշխատանքներով մասնակցեցի ցուցահանդեսների, որտեղ հաջողվեց վաճառել իմ աշխատանքները։ Շնորհակալություն եմ հայտնում Էյ-Թի-Փի բարեգործական հիմնադրամի տնօրենությանը, բոլոր աշխատողներին՝ նման սրտացավ և ոգևորիչ վերաբերմունքի համար։ Մինչև այսօր Հիմնադրամի աշխատակազմը սերտ կապի մեջ է իր շահառուների հետ։
Այս պահին դժվարանում եմ ընդլայնել աշխատանքներիս շրջանակն ու մտնել բիզնեսի մեջ, քանի որ խնամում եմ տարեց մորս։ Սակայն եթե լինեն պատվերներ, սիրով կկատարեմ,-ասում է Նադյա Մարտիրոսյանը։
Շուրջ 30 տարի նա աշխատում էր Ասկերանի ՇԲՄ–ում։ Ապրելով Խնապատ գյուղում՝ հաճախակի ոտքով էր գալիս աշխատանքի՝ առանձնապես արցախյան առաջին պատերազմից հետո, երբ բացակայում էր տրանսպորտը։ Շրջափակման ամիսներին հաճախակի կարելի էր տեսնել, թե նա ինչպես էր գյուղից ոտքով շտապում հիվանդանոց։
-Մեծ ցավ եմ ապրում, որ կորցրինք մեր երկիրը, որ կարոտ մնացինք մեր գերեզմաններին։ Մի ողջ կյանք ու վաստակ մնաց հետևում․ ասես ոչինչ էլ չի եղել։ Նյութականի մասին չեմ մտածում․ մարդկային կորուստներն են ամենադաժանը։ Այնքան զոհեր տվեցինք, այնքան ճակատագրեր կան դեռևս անհայտ։ Կիսում եմ բոլորի ցավը և աղերսում Աստծուն, որ վերադարձնի մեր գերիներին, անհետ կորածներից բարի լուրեր ուղարկի։ Հավատում եմ Աստծո զորությանը:
Մեծ ու համերաշխ կոլեկտիվում եմ աշխատել, որը գլխավորում էր տնօրեն Գոհար Հակոբջանյանը։ Տարիներ շարունակ միասին աշխատել ենք մի հիվանդանոցում, որը չուներ բավարար տեխնիկական հագեցվածություն, շատ բան էր բացակայում մեր հիվանդանոցում, սակայն կար ամենակարևորը՝ համախմբվածություն, ջերմություն և մասնագիտական բարձր պատրաստվածություն։ Այսօր, այս դառն իրականության մեջ, ինձ ուժ է տալիս, երբ զանգեր եմ ստանում իմ գործընկերներից, բուժառուներից ու համագյուղացիներից։ Թեև սփռված ենք աշխարհով մեկ, սակայն չենք դադարում հոգեպես իրար հետ լինել։ Եվ մեր բոլոր զրույցներն ավարտվում են վերադարձի հույսով․․․
Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ
Բալթյան եւ Հյուսիսային Եվրոպայի երկրների խորհրդարանների ղեկավարների մասնակցությամբ Երեւանում անցկացված «Միասին հանուն խաղաղության և ժողովրդավարության» թեմայով պանելային քննարկման ժամանակ բարձրացվեց Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու անհրաժեշտության հարցը։
Լրագրողի հարցին, թե ժողովրդավարական երկրները մտահոգվա՞ծ են Ադրբեջանից հնչող հայտարարություններով, հայ գերիների նկատմամբ նրանց վերաբերմունքով եւ ինչպե՞ս կարող են զսպել Ադրբեջանին, գուցե պատժամիջոցնե՞ր կիրառեն, Շվեդիայի Ռիկսդագի փոխխոսնակ Քենեթ Ֆորսլունդը պատասխանեց․ «Պատժամիջոցների վերաբերյալ հարցը հետաքրքիր առաջարկություն է, ես տեղյակ չեմ՝ որ մակարդակի վրա է քննարկվել, ինչ դիրքորոշումներ կան տարբեր երկրների կողմից Եվրոպական միությունում։ Ես այդ հարցն ինձ հետ կտանեմ եւ մեր քաղաքական գործիչներին կներկայացնեմ, խորհրդարանի անդամներին կներկայացնեմ Շվեյցարիայում։ Պատժամիջոցներ սահմանել, կնշանակի ունենալ միաձայն որոշում Եվրոպական միության ներսում»։
Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավարի Արթուր Սաքունցն էլ, դիմելով եվրոպացի պաշտոնյաներին, ասաց․ «Ադրբեջանը Հելսինկյան բոլոր հիմնարար սկզբունքների ոտնահարմամբ ուժով դե ֆակտո անգործունակ դարձրեց ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը։ Ինչքանո՞վ ենք մենք հանդուրժելու փոքր եւ մեծ դիկտատորների անպատժելի վարքագիծը, եւ ճի՞շտ չէ, որ պատժամիջոցները, որոնք Ռուսաստանի դեմ կիրառվեցին, հենց հիմա կիրառվեն Ալիեւի ռեժիմի դեմ։ Ինչքա՞ն ենք սպասելու, մինչեւ ո՞ւր, երբ մարդը հայերի էթնիկ հիմքով հրապարակային հայտարարում է ատելության քաղաքականության մասին։ Ֆաշիստական ռեժիմով պետությունն ասում է՝ Հայաստանը պետք է դենացիսֆիկացնենք, ինչպես Պուտինն էր Ուկրաինան դենացիֆիկացնելու հրաման տվել»։