Հեղինակ՝ naira

Խնդիրը՝ նոր Սահմանադրությունը չէ, այլ Անկախության հռչակագրից հրաժարվելը

Posted on by naira

Սկզբունքային եմ համարում մեր ներքին լեգիտիմության ամրապնդումը, որը պետք է արտահայտվի նոր Սահմանադրության ընդունմամբ։ Այս մասին այսօր համալիրում հրավիրված փակ միջոցառման ժամանակ ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։

Նա պետական ծառայողների առջև ունեցած ելույթում խոսել է միջազգայնորեն ճանաչված տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու իրավունքի և նաև նոր Սահմանադրության ընդունման անհրաժեշտության մասին:

Ինչո՞ւ նոր Սահմանադրություն, այլ ոչ թե սահմանադրական փոփոխություններ։ Որովհետև դա նոր քաղաքական բովանդակություն է Հայաստանի համար, նոր գիտակցություն, նոր քաղաքական և պետական հայեցակարգ, ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։

Կարևոր է, որ նոր Սահմանադրության ընդունման հանրաքվեն կայանա 2026 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից հետո։ Դա կարևոր է, որպեսզի քաղաքական ուժերը հասարակությանը ներկայացնեն տվյալ հարցի վերաբերյալ իրենց տեսակետները, իսկ արդեն ձայների մեծամասնությունը ստացած ուժի դիրքորոշումը վճռորոշ նշանակություն կունենա նոր Սահմանադրության նախագծի ձևավորման գործում»,- նշել է Փաշինյանը։

Փաստորեն, Փաշինյանը նոր Սահմանադրության ընդունման նախապատրաստությունները դարձնում է իր քարոզարշավի հիմնական թեզը, մյուս կողմից՝ հետաձգելով Սահմանադրության ընդունումը “ընտրություններից հետո”։

Սակայն, դատելով լրատվամիջոցներում արտահոսած տեղեկություններից, նա այդպես էլ չի կարողացել հստակ բացատրել, թե ինչու է անհրաժեշտ նոր Սահմանադրություն, խուսափելով ձևակերպել հիմնական պատճառը։ Իսկ հիմնական պատճառը՝ գործող Հանրապետության մերժումն է, որը ստեղծվել է Անկախության հռչակագրի հիման վրա։ Այս հռչակագիրը ուրվագծում է Հայաստանի իրական «սահմանները»՝ Հայաստանի Հանրապետություն + ԼՂԻՄ և Շահումյանի շրջան, ինչպես նաև հիշատակում է Օսմանյան կայսրությունում տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանության հետևանքները։

Փաշինյանը պնդում է, որ Հայաստանի սահմանները, իբր, միջազգայնորեն ճանաչված են Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա, սակայն այս հռչակագիրը ուկրաինական հակամարտության մեջ նույն այս օրերին օգտագործվում է միայն ձուկ փաթաթելուհամար։ Ինչո՞ւ Ալմա-Աթայի հռչակագիրը չի վերաբերում Ռուսաստանին, բայց պետք է կիրառվի Հայաստանի հանդեպ։

Փաշինյանը, իհարկե, ունի «բացատրություն». եթե Սահմանադրությունից չհրաժարվենք, պատերազմ կլինի։
Սակայն խնդիրն այն է, որ մյուս ուժերը, որոնց հետ Փաշինյանը մտադիր է մրցել, ևս չեն պաշտպանում գործող հռչակագիրն ու Սահմանադրությունը՝ դառնալով հայկական պետականության քանդման մասնակից։ Այս ամբողջ խառնաշփոթը անհրաժեշտ է ոչ թե նոր Սահմանադրություն ընդունելու, այլ գործող Սահմանադրությունն ու Հռչակագիրը չեղյալ համարելու համար։ Այդ Հռչակագրի մեջ շատ հմտորեն և անթերի կերպով ուրվագծում են հայ ժողովրդի իրավունքները։ 35 տարի շարունակ այս իրավունքները աշխարհում ոչ ոք չի վիճարկվել, և դրանք կարող են չեղյալ հայտարարվել միայն հայ ժողովրդի «կամավոր հրաժարմամբ»։

Միգրանտ երեխաների միայն 19%-ն է կարողացել ընդունվել ռուսական դպրոցներ

Posted on by naira

Ըստ «Ռոսոբռնադզոր»-ի ղեկավար Անզոր Մուզաևի նոյեմբերի 22-ին «ՌԻԱ Նովոստի»-ին տված հարցազրույցի՝ միգրանտ երեխաների միայն 19%-ն է կարողացել ընդունվել ռուսական դպրոցներ։

Մենք նախկինում հաղորդել ենք, որ արցախցի ընտանիքները նույնպես այս խնդրին բախվել են Ռուսաստանում։ Որոշ ընտանիքներ օգոստոսի վերջին ստիպված են եղել վերադառնալ Հայաստան։

Մուզաևը հիշեցրել է, որ միգրանտ երեխաների համար դպրոց ընդունվելու երկու պահանջ կա՝ փաստաթղթերի փաթեթ ներկայացնելը և ռուսերենի իմացությունը։ Ավելի քան 80%-ը չի կարողացել ընդունվել, քանի որ բավարար մակարդակով չեն տիրապետում լեզվին, իսկ նրանց ծնողները չեն կարողացել պատշաճ կերպով լրացնել անհրաժեշտ փաստաթղթերը։

Սեպտեմբերին գործակալությունը հայտնել է, որ օտարերկրյա քաղաքացիների 2964 երեխա հանձնել է դպրոց ընդունվելու համար անհրաժեշտ ռուսաց լեզվի քննությունը, ինչը կազմում է ներկայացված բոլոր դիմումների 12.6%-ը։ Քննությանը մասնակցել է 5940 երեխա։

Այս թվերը ցույց են տալիս, որ երեխաների 75%-ին ընդհանրապես թույլ չեն տվել մասնակցել քննությանը, քանի որ ծնողների փաստաթղթերում հայտնաբերվել են թերություններ։

Հոկտեմբերի 28-ին Պետդումայում ներկայացվել է օրինագիծ, որով առաջարկվում է ազատել միգրանտների ռուսախոս երեխաներին ռուսաց լեզվի քննությունից, հաղորդում է Kasparov.ru-ն։

Իրանում սկսվում է ազգային արժույթի դենոմինացիա

Posted on by naira

Իրանի նախագահ Մասուդ Պեզեշկիանը հրամանագիր է ստորագրել ազգային արժույթը դենոմինացիայի մասին։

Նախկինում հրապարակված նախաձեռնության տեքստի համաձայն՝ ռիալը կմնա որպես ազգային արժույթ։

«Թուման»-ը՝ ոչ պաշտոնական, բայց տարածված արժույթը որպես ազգային արժույթ սահմանելու առաջարկները չեն ստացել աջակցություն։

Այսպիսով, յուրաքանչյուր նոր ռիալ հավասար կլինի 10 հազար ներկայիս ռիալի։

Ռիալը կբաժանվի 100 կերանի։ Խորհրդարանի կողմից հաստատված արժույթին աստիճանական անցումը կտևի երեք տարի, որի ընթացքում թույլատրվելու են ինչպես հին, այնպես էլ նոր թղթադրամները։

Հրաշք աշուն

Posted on by naira

Երևանում նոյեմբերի 23-27-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։

Հանրապետության տարածքում նոյեմբերի 23-27-ը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, լուսադեմին Արարատյան և Շիրակի դաշտում սպասվում է կարճատև մառախուղ:

Քամին հարավարևմտյան՝ 2-5 մ/վ:

Օդի ջերմաստիճանը նոյեմբերի 22-23-ին ցերեկային ժամերին Լոռիում, Տավուշում և Սյունիքում աստիճանաբար կբարձրանա ևս 1-2 աստիճանով, մնացած շրջաններում Էապես չի փոխվի։

Փակեք ԵԱՀԿ-ն, ո՞ւմ է այն հիմա պետք

Posted on by naira

ԵԱՀԿ-ն հայտարարեց, որ Մինսկի խումբը պաշտոնապես կդադարեցնի իր գործունեությունը դեկտեմբերի 1-ին։ «Նախարարների խորհրդի 2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ընդունված որոշման համաձայն՝ քայլեր են ձեռնարկվում Մինսկի գործընթացը դադարեցնելու ուղղությամբ», – նշեցին կազմակերպության ներկայացուցիչները՝ հավելելով, որ գործընթացը կավարտվի դեկտեմբերի 1-ին։ Այդ օրվանից սկսած՝ Մինսկի գործընթացի և դրան առնչվող կառույցների շրջանակներում բոլոր գործողությունները կդադարեցվեն, նշեցին ԵԱՀԿ-ում։

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որը ստեղծվել է 1992 թվականին՝ Արցախյան պատերազմի ամենաթեժ շրջանում, երբ Շուշիի ազատագրումից հետո Բաքուն լայնածավալ հարձակում սկսեց Արցախի դեմ՝ գրավելով տարածքի մի մասը։ Սա հսկայական աջակցություն էր պայքարող հայ ժողովրդի համար։

ԵԱՀԿ-ն, որը հետխորհրդային այլ հակամարտություններում՝ Մերձդնեստրում, Աբխազիայում և Հարավային Օսիայում, պահանջում էր բացառապես Մոլդովայի և Վրաստանի տարածքային ամբողջականության վերականգնում, Արցախի նկատմամբ իր մոտեցման մեջ հիմնվում էր երեք սկզբունքի վրա՝ ինքնորոշման իրավունք, ուժի չկիրառում և տարածքային ամբողջականություն։ ԵԱՀԿ-ն, որը ստեղծվել էր ուժի չկիրառման, ժողովրդավարական արժեքների և ազատությունների վրա հիմնված համաշխարհային կարգը պաշտպանելու համար, չէր կարող ճնշել Արցախում հայ մեծամասնության ինքնորոշման բացարձակապես անխոցելի իրավունքը։

Մոտ 30 տարի ԵԱՀԿ-ն կատարել է իր մանդատը, սակայն 2020 թվականից ի վեր այն ձախողվել է իր առաքելության մեջ՝ չդատապարտելով Ադրբեջանին և Թուրքիային՝ հակամարտությունը բռնի ուժով լուծելու և ինքնորոշման ազատությունը ճնշելու համար, ինչպես նաև չկարողանալով հեռացնել Ռուսաստանին կազմակերպությունից՝ Արցախի դեմ ագրեսիային աջակցելու, ռազմական ուժի միակողմանի տեղակայման և Արցախի վերջնական օկուպացիայի ու տեղահանության նախապատրաստման համար։ Այս դատապարտման ձախողումը հանգեցրեց Ռուսաստանի ներխուժմանը Ուկրաինա 2022 թվականի փետրվարին։ 2025 թվականին Արցախի ողջ հայ բնակչությունը տեղահանվեց ցեղասպանության սպառնալիքի ներքո, մինչդեռ Ակնայում ռուս և թուրք գեներալները ուրախանում էին, որ տարածաշրջանում վերջապես խաղաղություն է հաստատվել։

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, իր անդամ պետությունների վետոյի իրավունքը որպես քող օգտագործելով, դավաճանել է իր բոլոր սկզբունքները և ամբողջությամբ կորցրել է իր գոյության իմաստը։

Կասկած չկա, որ ԵԱՀԿ-ն մահվան շեմին է. Եվրոպան կստեղծի իր սեփական ինքնավար անվտանգության համակարգը, և նրա «թշնամիների» ցանկը կփոխվի անճանաչելիորեն։

Դեկտեմբերի 1-ին ԵԱՀԿ-ն կարող է հեշտությամբ հայտարարել իր լուծարման մասին, քանի որ այլևս ի վիճակի չէ կատարել իր միակ գործառույթը՝ կանխել պատերազմները: Ուկրաինայում պատերազմը, եթե այն ավարտվի, կլինի ԵԱՀԿ-ի դագաղի վերջին մեխը, որը որևէ դեր չի խաղում բանակցություններում: Ո՞ւմ է դա պետք:

ԱՄՆ 27 սենատորներ դիմել են Թրամփին՝ պահանջելով ազատություն հայ գերիների համար

Posted on by naira

ԱՄՆ քսանյոթ սենատորներ՝ սենատորներ Էդ Մարկիի (դեմոկրատ, Մասաչուսեթս) և Շելդոն Ուայթհաուսի (դեմոկրատ, Ռոդ Այլենդ) գլխավորությամբ, և Սենատի դեմոկրատ առաջնորդ Չակ Շումերի (դեմոկրատ, Նյու Յորք) աջակցությամբ, նամակ են հղել պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոյին՝ կոչ անելով Թրամփի վարչակազմին պահանջել Ադրբեջանի կողմից պահվող բոլոր հայ ռազմագերիների և քաղբանտարկյալների անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակումը։

Ամերիկայի Հայ Դատի Կոմիտեի տվյալներով՝ Թրամփի վարչակազմին ուղղված նամակում սենատորները կոչ են արել թույլ տալ միջազգային դիտորդներին մասնակցել Բաքվում տեղի ունեցող կեղծ դատավարություններին և կիրառել Մագնիտսկու գլոբալ պատժամիջոցներ Ադրբեջանի պաշտոնյաների նկատմամբ, որոնք պատասխանատու են մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների համար։

Սենատորների նամակում մանրամասն նկարագրվում է 2020 թվականի Արցախյան պատերազմի, 2023 թվականի Արցախի շրջափակման և ցեղասպանական էթնիկ զտումների ժամանակ գերի վերցված առնվազն 23 հայ ռազմագերիների Ադրբեջանի կողմից շարունակական կալանավորումը: Ձերբակալվածների թվում են Լեռնային Ղարաբաղի նախկին նախագահներ, արտաքին գործերի նախարարներ և խորհրդարանի ղեկավարներ, այդ թվում՝ Ռուբեն Վարդանյանը, Դավիթ Մանուկյանը, Դավիթ Բաբայանը, Լևոն Մնացականյանը, Արկադի Ղուկասյանը, Բակո Սահակյանը, Արայիկ Հարությունյանը և Դավիթ Իշխանյանը։

Նամակում ընդգծվում է, որ «երկու տարի է անցել այն բանից, երբ Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) դեմ իրականացված շրջափակումը և ռազմական ագրեսիան բերել են 120,000 հայ քրիստոնյաների բռնի տեղահանման տարածաշրջանից, ինչը հանգեցրեց այն բանին, ինչը միջազգային իրավական փորձագետները անվանում են էթնիկ զտում»:

«Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համաձայնագրի նախագծում բացակայում են հայ գերիների ազատ արձակման վերաբերյալ որևէ դրույթ: Մագնիտսկու պատժամիջոցները շարունակում են մնալ ռազմագերիների ազատ արձակումն ապահովելու և Հայաստանի դեմ հետագա ագրեսիան կանխելու կարևոր գործիք», – նշվում է նամակում:

Որտեղի՞ց է Հայաստանը էներգիա ստանալու ամերիկյան սուպերհամակարգչի համար

Posted on by naira

Արհեստական ​​բանականության տեխնոլոգիաներ մշակող ամերիկյան Firebird Inc. ստարտափը ԱՄՆ կառավարությունից Nvidia Corp. չիպեր Հայաստան արտահանելու թույլտվություն է ստացել, հայտնել է Bloomberg գործակալությունը։

Հունիսին Nvidia-ի հայտարարած այդ նախագիծը հնարավորոթյուն կտա ստեղծելու տարածաշրջանում արհեստական ​​բանականության վրա հիմնված տվյալների մշակման առաջին խոշորամասշտաբ տվյալների կենտրոնը։ 100 մեգավատտ հզորությամբ օբյեկտը, որի նախնական ներդրումը կազմում է 500 միլիոն ԱՄՆ դոլար, կօգտագործի Dell Technologies Inc-ի՝ արհեստական ​​բանականության վրա հիմնված սերվերներ և Nvidia-ի Blackwell պրոցեսորներ։

Firebird կայանի հզորության մոտ 20%-ը կպահվի հայկական ընկերությունների համար, մինչդեռ մնացած 80%-ը կվաճառվի տարածաշրջանում բիզնեսով զբաղվող ամերիկյան ընկերություններին։ Առաջին փուլը կֆինանսավորվի Firebird-ի ներգրաված պարտքերի և կապիտալի միջոցով, որը ֆինանսավորում է Moderna Inc.-ի համահիմնադիր Նուբար Աֆեյանը։

Ընկերությունը փնտրում է մաքուր էներգիայի, մասնավորապես՝ միջուկային, հիդրո և արևային էներգիայի աղբյուրներ ունեցող վայրեր։ Հայաստանում միջուկային էներգիան հեշտությամբ հասանելի է։ 100 մեգավատտ հզորությամբ կայանի համար անհրաժեշտ կլինի նույն քանակությամբ էլեկտրաէներգիա, որքան անհրաժեշտ է մոտավորապես 75 հազար տուն էլեկտրաէներգիայով ապահովելու համար, գրում է Բլումբերգը։

Որտեղի՞ց է Հայաստանը ստանալու գերհամակարգչի համար անհրաժեշտ էներգիան: Արդյո՞ք գործարքը նշանակում է, որ Հայկական ատոմակայանը (ՀԱԷԿ) անցնում է ԱՄՆ վերահսկողության տակ, թե՞ կկառուցվեն նոր մոդուլային ատոմակայաններ:

Ատոմային էներգիան ռազմավարական նշանակություն ունի: Ամբողջ տարածաշրջանում, այդ թվում՝ Թուրքիայում, միայն Հայաստանին է «վստահված» ատոմակայան (Ռուսաստանը միայն հիմա է ավարտում ԱԷԿ-ի շինարարությունը Թուրքիայում, իսկ Իրանում գտնվող ԱԷԿ-ը շահագործման է հանձնվել մի քանի տարի առաջ): ԱՄՆ-ի խաղադրույքը Հայաստանի՝ որպես տարածաշրջանում միջուկային էներգիայի աղբյուրի վրա կարող է լինել որոշիչ գործոն:

Հերոսական գյուղ Խնապատում խորհրդավոր լռություն է

Posted on by naira

Խորհրդավոր լռություն է այսօր տիրում Խնապատ գյուղում։ Թռչունների ծլվլոցն այլևս աղիողորմ լաց է հիշեցնում։ Բազմադարյա ծառերը դադարել են շշնջալ իրար ականջի․ նրանք սարսռում են գյուղի քար լռությունից։ Չեն լսվում դպրոց գնացող երեխաների ուրախ ձայները, որ շտապում էին չուշանալ դասերից։ Չեն լսվում գյուղամիջում նստած տարեցների զրույցներն ու հոգոցները․ երբեմն վիճաբանում էին, կարոտով հիշում անցյալը ու ոչինչ չէին հասկանում ներկայից։ Իսկ ապագան մշուշոտ էր նրանց համար․․․ Իսկ ո՞ւր են ջահել հարսները, որ թռվռալով  երեխաներին մանկապարտեզ ու դպրոց էին տանում, որ շուտ տուն դառնան, հասցնեն ընտանիքի հոգսերը հոգան ու երեկոյան սրտատրոփ սպասեն իրենց տղամարդկանց․ խնապատի տղամարդիկ՝ հպարտ և ուժեղ, աշխատավոր ու համարձակ։ Դատարկված է Խնապատը։

Գյուղի ամենանշանավոր սրբատեղին՝ Մեծ նանը, մնացել է մեն–մենակ։ Նա դիմանում է ցավին, հեռու հեռվից պահպանում իր ուխտավորներին։ Հազարամյա սրբավայրում քանի՜–քանի՜ մոմեր են վառվել, իսկ ինչպե՜ս էր ժողովուրդը հավատում նրա զորությանը, լեգենդներ հյուսում։

Կուսական բնությամբ շրջապատված Մեծ նանը մի քարանձավ էր հիշեցնում, որի առաստաղից ու կողքերից ջուր էր կաթկթում: Սրբավայրին կից փոքրիկ աղբյուրի ջուրը ստորգետնյա էր ու այնքան սառնորակ, որ միանգամից հագեցնում էր մարդու ծարավը․ հավանաբար ցամաքել է կարոտի ցավից։ 

Խորհրդավոր լռություն է նաև գյուղի գերեզմանատանը։ Բազմադարյա շիրմաքարերը լուռ վկաներն են մեր պատմության, հաղթանակների ու ողբերգության։

Խնապատ (նախկինում Խանաբադ) գյուղն Արցախի Հանրապետության արևելյան հատվածում է գտնվում․ Ասկերան շրջկենտրոնից ՝ 3 կմ, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 19 կմ հեռավորության վրա։

Խնապատի տարածքում և շրջակայքում կան բազմաթիվ հուշարձաններ` միջնադարյան գյուղատեղիներ, եկեղեցիներ, գերեզմանատներ, խաչքարեր և այլն։ Խաչեն և Կարկառ գետերի միջնամասում գտնվող այս բնակավայրը հայտնի է նաև հնագիտական մեծարժեք հուշարձաններով, որոնք հիմք են տալիս գյուղի պատմությունը վերագրելու շատ ավելի վաղ ժամանակների։ 1990 թվականին գյուղի արևելյան եզրամասում հայտնաբերվել են հազվադեպ գտածոներ, որոնք թվագրվում են մ.թ.ա. 11-9-րդ դարերին։ Գյուղի տարածքում զգալի են միջնադարյան պատմական կոթողները։ Գյուղի ամենահին թվակիր հուշարձանը Ցեց քար Խաչքարն է (13-րդ դար)։

Կան պատմամշակութային հուշարձաններ` գյուղատեղի Ջրավեր (12-17-րդ դարեր), գերեզմանոց Նահատակ քարանձավ-սրբատեղի (17-րդ դարեր), Մեծ նան (միջնադար), Սբ․ Ատվածածին եկեղեցի (19-րդ դար), մատուռ (1224 թվական), գյուղատեղի Երեշեն (18-20-րդ դարեր), գյուղատեղի Վ. Ղլիջբաղ, Խնապատ գյուղից 3 կմ արևմուտք (12-20-րդ դարեր), գերեզմանոց (19-20-րդ դարեր), հաշվառկված է 42 հուշարձան։ Գյուղի տարածքը հարուստ է աղբյուրներով։ Հիշատակության են արժանի Կիղատեղ, Ճիրվաճուր,Ղազար և Շուղուն /Թևուն աղբյուրները, Սիյամանց աղբյուրը։

Հայրենական Մեծ և Արցախյան բոլոր պատերազմներում խնապատցին իր ակտիվ մասնակցությունն է ունեցել։ Հայրենականում Մեծ պատերազմում նահատակված խնապատցի հերոսների պատվին 1968 թվականին հուշակոթող է կառուցվել գյուղի հարավարևելյան բարձունքին, ինչպես նաև գյուղում կանգնեցվել էր Խորհրդային Միության կրկնակի հերոս Նելսոն Ստեփանյանի կիսնադրին։ Խորհրդային տարիներին գյուղի կոլտնտեսությունը կրում էր նրա անունը։

Արցախյան առաջին պատերազմում զոհվել է 40, 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմում՝ 4, իսկ վերջին ռազմական գործողություններում՝ 1 խնապատցի։ 2023 թվականի սեպտեմբերի 25-ի չարաբաստիկ պայթյունն ավելի է խոցել խնապատցիներին․ նորից զոհեր, վիրավորներ։

Խնապատը տվել է բազմաթիվ նշանավոր ու անվանի մարդիկ, որոնց անունները հայտնի են աշխարհի տարբեր երկրներում։

 

Եվ ահա այսօր, հերոսական հաղթանակներ կրելուց տարիներ հետո, բռնատեղահանվել է Խնապատը՝ հզոր արծիվների հերոսածին գյուղը․ ընկել է առանց մի կրակոցի։

Բնակչությունը ցրվել է աշխարհով մեկ։ Խնապատի համայնքի ղեկավար Սամվել Շահրամանյանը, որի մինուճար որդին ևս դարձել է սեպտեմբերի 25-ի պայթյունի զոհ, բնակություն է հաստատել Լոռու մարզի Վանաձոր քաղաքում։ Նա շարունակում է ապրել իր համագյուղացիների կյանքով՝ հանդիսանալով կապող օղակ նրանց միջև։

Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ

Ուկրաինայի շուրջ դրամատիկ իրադարձությունները անասելի արագ են զարգանում

Posted on by naira

Դոնալդ Թրամփի առաջարկած ռուս-ուկրաինական պատերազմի կարգավորման ծրագիրը գործնականում ընդունվել է և՛ Ռուսաստանի, և՛ Ուկրաինայի կողմից որպես բանակցությունների հիմք։ Իրավիճակն այնքան դինամիկ է զարգանում, որ փաստաթուղթը, հավանաբար, կարող է ստորագրվել մինչև մյուս շաբաթվա վերջ։

Կոռուպցիոն սկանդալի և Թրամփի՝ Ուկրաինային ռազմական օգնությունը դադարեցնելու վերջնագրի ֆոնին, Վլադիմիր Զելենսկին համաձայնվել է զիջումների, որոնք նախկինում կտրականապես մերժել էր։ Մյուս կողմից, Թրամփը Պուտինին սպառնացել է խիստ պատժամիջոցներով, և Ռուսաստանը նույնպես պատրաստակամություն է հայտնել քննարկելու ծրագիրը։ Չնայած եվրոպացի քաղաքական գործիչները Թրամփի ծրագիրը անվանում են «Պուտինի ծրագիր», նրանք նույնպես աջակցել են դրան՝ նշելով միայն մի քանի մանրամասներ։

Ուկրաինայի առաջնորդ Վլադիմիր Զելենսկին նոյեմբերի 21-ի երեկոյան արտակարգ ուղերձ է հղել։ Նա խոստովանել է, որ երկիրն այժմ ապրում է իր պատմության ամենադժվար շրջաններից մեկը և կարող է ընտրության առաջ կանգնել պատվի կամ հիմնական գործընկերոջը կորցնելու ռիսկի միջև, ակնհայտորեն նկատի ունենալով Միացյալ Նահանգները։ «Ուկրաինայի վրա ճնշումն այժմ ամենաուժեղներից մեկն է», – հայտարարել է Ուկրաինայի առաջնորդը։ Նախագահը ընդգծեց, որ երկիրը լուրջ դիլեմայի առաջ է կանգնած՝ ստորագրել Ամերիկայի առաջարկած 28 կետերը, թե՞ բախվել օգնության չեղարկման և երկրի համար շատ դժվար ձմռան սպառնալիքին։

«Մենք հույսը դնում ենք մեր եվրոպացի ընկերների վրա, ովքեր հստակ հասկանում են (…), որ Ուկրաինան ներկայումս միակ վահանն է, որը հարմարավետ եվրոպական կյանքը պահպանում է Պուտինի ծրագրերից», – ասաց նա։ Նախագահը կոչ արեց քաղաքական ուժերին և հասարակությանը ցուցաբերել ինքնատիրապետում և միասնություն՝ վերջ դնել ներքին հակամարտություններին, հրաժարվել խաղերից և արդյունավետ աշխատել երկիրը պաշտպանելու համար։

Նա հույս հայտնեց արժանապատիվ խաղաղության և զգուշացրեց դրան հասնելու համար լարված պայքարի մասին։ Նա խոստացավ, որ պետությունը կանի ամեն ինչ՝ Ուկրաինայի և եվրոպական մայրցամաքի համար աղետալի սցենարից խուսափելու համար։

Ռուսաստանը իր նպատակներին Ուկրաինայում հասնում է զինված ուժի միջոցով, բայց նաև պատրաստ է խաղաղության բանակցությունների, հայտարարեց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Անվտանգության խորհրդի անդամների հետ հանդիպման ժամանակ։

Այս համաձայնության տեքստը մանրամասն չի քննարկվում Ռուսաստանի հետ, ասաց Պուտինը։ «Ես կարծում եմ, որ այն կարող է հիմք հանդիսանալ վերջնական խաղաղ կարգավորման համար», – հավելեց Պուտինը։

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը Ուկրաինային ժամանակ է տվել մինչև հաջորդ հինգշաբթի՝ նոյեմբերի 27-ը, որպեսզի համաձայնվի ամերիկյան կողմի առաջարկած «խաղաղության ծրագրին»։

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը, Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը և Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քեյր Սթարմերը հեռախոսազրույց են ունեցել Ուկրաինայի ղեկավար Վլադիմիր Զելենսկու հետ։ Զրույցի ընթացքում նրանք «համաձայնվել են շարունակել հետապնդել Եվրոպայի և Ուկրաինայի կենսական շահերի երկարաժամկետ պաշտպանության նպատակը»։

Բեռլինը, Փարիզը, Լոնդոնը և Կիևը ընդունում են, որ «փոխըմբռնման հասնելու մեկնարկային կետը շփման գիծն է», և որ «ուկրաինական զինված ուժերը պետք է շարունակեն արդյունավետորեն պաշտպանել Ուկրաինայի ինքնիշխանությունը»։ Բայց նրանք ևս կարծում են, որ Թրամփի ծրագիրը կարող է օգտագործվել որպես բանակցությունների հիմք։

Բաքուն ողջունում է իսրայելական «սարսափելի» զենքն, որը փորձարկվել է Արցախում

Posted on by naira

Իսրայելը ներկայացրեց ճշգրիտ կառավարվող զենքի նոր շարք՝ L-SPIKE հրթիռը։

«Չնայած այս իրադարձությունը անմիջականորեն վերաբերվում է Իսրայելի ռազմաարդյունաբերական համալիրին, դրա ազդեցությունը զգացվում է շատ ավելի լայնորեն, քանի որ այն տեղավորվում է Մերձավոր Արևելքի և Արևելյան Միջերկրածովյան տարածաշրջանի ուժերի փոփոխվող ճարտարապետության մեջ։ Սա ներառում է նաև Ադրբեջանը՝ մի երկիր, որը վերջին 15 տարիների ընթացքում համակարգված կերպով ապավինել է SPIKE ընտանիքի տեխնոլոգիաներին և դարձել է այդ զենքի արտաքին փորձարկման հիմնական և արդյունավետ հրապարակներից մեկը, որտեղ այս համակարգերը ապացուցել են իրենց բարձր արդյունավետությունը», – հաղորդում են Բաքվի լրատվամիջոցները։

«Երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմից հետո Ադրբեջանը դարձավ տարածաշրջանի այն քիչ երկրներից մեկը, որտեղ SPIKE համակարգերը ապացուցել են ցամաքային գործողությունների բնույթը փոխակերպելու իրենց կարողությունը։ Հայկական ամրացված տարածքների և զրահատեխնիկայի դեմ գործելով՝ Bayraktar և Harop հարձակողական անօդաչու թռչող սարքերը կատարել են զանգվածային ոչնչացման առաքելություններ, մինչդեռ SPIKE հրթիռային համակարգերը՝ վիրաբուժական ճշգրիտ առաքելություններ։ Ադրբեջանի համար, որը հայ-ադրբեջանական սահմանի նոր հատվածում կառուցում է շերտավոր պաշտպանություն և միաժամանակ արդիականացնում է իր ռազմաօդային ուժերը, նման համակարգերը դառնում են «հեռավորությունից հարված հասցնելու ռազմավարության» մի մասը», ասում են Բաքվի փորձագետները։

Մինսկի խումբն իր գործունեությունը պաշտոնապես կավարտի դեկտեմբերի 1-ին. ԵԱՀԿ

Posted on by naira

Մինսկի խումբն իր գործունեությունը պաշտոնապես կավարտի դեկտեմբերի 1-ին, ադրբեջանական АPA գործակալության հարցմանն ի պատասխան՝ տեղեկացրել են ԵԱՀԿ-ից։

«2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Նախարարների խորհրդի կողմից կայացված որոշման համաձայն՝ քայլեր են ձեռնարկվում Մինսկի գործընթացի դադարեցման ուղղությամբ»,- նշել են կազմակերպության ներկայացուցիչները՝ հավելելով, որ այդ գործընթացը կավարտվի դեկտեմբերի 1-ին։

Այդ օրվանից սկսած Մինկսի գործընթացի շրջանակներում և այդ պրոցեսի հետ կապ ունեցող կառույցներում իրականացվող բոլոր գործողությունները կդադարեցվեն, նշել են ԵԱՀԿ-ից:

Արցախցիները դժգոհ են կառավարության նոր ծրագրից․ մենք 10 տարի չենք ձգելու

Posted on by naira

Արցախից բռնի տեղահանված անձինք այս օրերին իրենց դժգոհությունն են հայտնում Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության կողմից հանրային քննարկման դրված նախագծով նախատեսված կարգավորումների մասին, որոնք վերաբերում են արցախցի փոքր կազմով ընտանիքների բնակարանային խնդիրների լուծմանը։

Ավելի վաղ տեղակացրել էինք, որ հանրային քննարկման դրված կառավարության որոշման նախագծով նախատեսվում է կացարանով ապահովման համար վարձակալության վարձավճարի երկարաժամկետ մասնակի հատուցման եղանակով սոցիալական աջակցություն տրամադրել Արցախից բռնի տեղահանված՝ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պետական սոցիալական աջակցության ծրագրերի շրջանակում պետական սոցիալական բնակարանային ֆոնդում կացարանով ապահովման հերթացուցակում հաշվառված, ծրագրի շրջանակում բնակարանի կամ կառուցվող շենքից բնակարան գնելու իրավունքի կամ անհատական բնակելի տան ձեռքբերման կամ անհատական բնակելի տան կառուցման հավաստագիր չստացած կամ այն չեղարկած 1-3 անդամ ունեցող այն ընտանիքներին, որոնք բաղկացած են միայն անժամկետ 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող կամ անժամկետ ֆունկցիոնալության սահմանափակման խորը կամ ծանր աստիճան ունեցող կամ 60 եւ ավելի տարեկան անդամներից, կամ որոնց անդամների տարիքների հանրագումարը 115 և ավելի է՝ 2 անդամի դեպքում, կամ որոնց անդամների հանրագումարը 175 եւ ավելի է՝ 3 անդամի դեպքում:

Նախատեսվում է սոցիալական աջակցությունը տրամադրել 120 ամիսների ընթացքում՝ աջակցության ամսական չափը ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի համար սահմանելով 40 000 դրամ:

Սոցիալական ցանցում արցախցիներն իրենց դժգոհությունն են հայտնել այս նախագծի վերաբերյալ։ Մասնավորապես, նրանք դժգոհում են, որ Հայաստանի կառավարությունը շարունակում է արցախցիների վերաբերյալ որոշումներ կայացնել՝ իրենց հետ քննարկումներ չանցկացնելով ու իրենց առաջարկությունները հաշվի չառնելով։ Նրանք կոչ են անում արցախցիներին հրավիրել կառավարություն քննարկման։

Step1.am-ն առանձնացրել է արցախցիների դժգոհությունների մի մասը։

«Տարիներով Արցախում տունուտեղ դրած, անգամ սեփական մի քանի գույքի տեր արցախցիներն իրենց մեղքով չեն հայրենազուրկ դարձել եւ ոչ էլ արժանի են նման նվաստացուցիչ վերաբերմունքի»։

«Տասը տարի հետո ասելու են՝ ձեր հասնելիք գումարը տվել եմ, ոչ մեկը չպիտի էդ խայտառակ ծրագրին համաձայնվե, վերջան մնալու են առանց տուն»։

«Անմիտ նախագիծ է` ոչինչ չտվող, մեր ժողովրդի նյարդերի հետ խաղացող։ Դրա փոխարեն պետք է շենքեր կառուցեն ու բաժանեն արցախցի ընտանիքներին»։

«Բայց կառավարությունը տեղյա՞կ է,որ 3 հոգանոց ընտանիքը 3 հատ տան վկայական ունի հետը բերած, չհաշված մնացած կորուստները, թող բնակարանով ապահովեն»։

«Միայնակ ապրողների համար շատ դժվար է։ Տան վարձերը շատ բարձր են։ Պետք է պետությունը տներով ապահովի, 40 հազարով միայնակ ապրող հաշմանդամ թոշակառուն երբեք չի կարող տան վարձ մուծել»։

«Կառավարությունը պետք է բոլոր այն արցախցիներին, ովքեր չունեն սեփականություն Հայաստանում, ապահովի բնակարաններով,  քանզի այլեւս անհնար է վարձակալությամբ մնալը։ Փոքրաթիվ ընտանիքներն առանձնապես վատ վիճակում են»։

«Չորս հոգանոց ընտանիքը ենք, ի՞նչ կապ ունի՝ ընտանիքը 1, 3 հոգանոց է, թե՞ 4 եւ ավել է, մարդկանց ինչի՞ են փողի գերի դարձնում, թող վերանայեն ծրագիրը, ապահովեն բնակարաններով, ուր՞ կորան արտասահմանից արցախցիների համար ուղարկված փողերը, ամոթ է»։

«Շատ սխալ ծրագիր է տարեցներիս համար,այսինքն՝ ես 65 տարդկան եմ, ամուսինս՝ 70 տարեկան, ապրում ենք հանրակացարանու, եւ այդ տան վարձը 100 000 դրամ է՝ առանց կոմունալի, ամիսը մեր վրա նստում է 135 հազար։ Մենք 10 տարի չենք ձգի»։

Արցախցիները դժգոհում են նաեւ տների գների թանկացումից, ասում են, որ բնակապահովման սերտիֆիկատներով չեն կարողանում նորմալ տներ գտնել, քանի որ զուգահեռ թանկացել են անշարժ գույքի գները։

«Մեր արցախցիները չեն կարող բնակարան գնել, որովհետեւ թանկացրել են, իսկ այն արցախցիները, ովքեր որ տուն են ձեռք բերել, վարկի տակ են ընկել կամ եթե վարկ չեն տրամադրել ոսկու վարկի տակ են ճռռում»։

«Ավելի լավ կլինի՝ պետությունը վերահսկի բնակարանների աճը։ Հավաբները վաճառում են միլիոններով։ Մեկ շաբաթ մի գին է, մյուս շաբաթ՝ ուրիշ»։

«Վեշմինին պետք չի իրանց տված ոչ 40, ոչ 50, ոչ 30 ոչ էլ ողորմելի հրատապը։ Հենա գիդումն հուր հինչա հսնում, 4 պատ տան թեկուզ անմխիթար վիճակում, մունք կսարքինք կամաց-կամաց։ Գիդանք, վեր մերնա։ Էս հինչա, ամեն օր մի նոր պենն մտածում մեզ նվաստացնին։ Հինչքան շտցնին սերտիֆիկատին գոմարնեն, էնքան տները թինգյումա, հի՞նչ օգուտ։ Էս ենթարկեցնող օրենքներն էլ հանին, մունք զալոժնիկ չնք, 10 տ չպիտի տյուս կյա՞նք։ Խե՞ են ամեն ձեւ նվաստացնում մեզ»։

«Արցախցիներին իրարից բաժանում են, Հայաստան հնարավո՞ր չէ մի քիչ հող տրամադրել, բոլորին իրար մոտ հավաքել, ոչ թե ցաք ու ցրիվ անել»։

Ռոզա Հովհաննիսյան