Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը վերջերս ասել է, որ Մոսկվան, ի տարբերություն «արևմտյան կեղծ միջնորդների», չի մղում Հայաստանին և Ադրբեջանին հապճեպ խաղաղության պայմանագիր կնքելու։ Լավրովն ընդգծել է, որ հապճեպ խաղաղությունը՝ առանց հաշվի առնելու Բաքվի և Երևանի դիրքորոշումները, ինչպես նաև տեղում իրողությունները, կստեղծի լարվածության և հակամարտության հնարավոր սրման լրացուցիչ ռիսկեր։

Ինչո՞ւ Մոսկվան շահագրգռված չէ խաղաղության պայմանագրի «հապճեպ» կնքմամբ։ Վարդան Օսկանյանը, օրինակ, ասում է, որ Մոսկվան ցանկանում է, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը շարունակվի և հայերը վերադառնան Արցախ, բնականաբար, ռուսական զորքերի պաշտպանության ներքո։

Բայց իրականում Մոսկվան պետք է մինչեւ վերջ կատարի իր ծրագիրը, և պայմանագիրը կարող է խանգարել։ Ռուսաստանը դեռ պետք է Փաշինյանի կառավարությունից ստանա ճիշտ նույն հրամանագիրը, որը Սամվել Շահրամանյանը ստորագրել էր մեկ տարի առաջ։

Ռուսաստանը Արցախում փորձարկեց պետությունը «լուծարելու» նոր մեթոդ և այժմ փորձում է այն իրականացնել Աբխազիայում։ Սուխումն արդեն անցել է ճանապարհի մեծ մասը. օրինական ընտրված նախագահը հրաժարական է տվել, ընդդիմությունը Մոսկվայի հետ «դաշինքի» տրամադրություն չունի, և մնում է միայն շրջափակում կազմակերպել, որպեսզի ժամանակավոր կառավարությունը հրամանագիր ստորագրի Հանրապետության «լուծարման»մասին։ Արդեն խոսվում է, որ շուտով Աբխազիայում կսկսվի էներգետիկ ճգնաժամ։

Մոսկվան կավարտի Աբխազիայի օպերացիան և կտեղափոխվի Հայաստան, ավելի ճիշտ՝ արդեն անցել է։

Հայաստանի իշխող խումբը ակտիվորեն աշխատում է Երրորդ Հանրապետությունը վարկաբեկելու և ազգային պետության հիմքերը քայքայելու ուղղությամբ։ Իսկ վերջին հրաժարականները պետք է Մոսկվային, Թրամփին և մյուս «բռնապետներին» ցույց տան, որ Փաշինյանը թույլիկ դեմոկրատ չէ, այլ միանձնյա է որոշում Հայաստանի բոլոր հարցերը, այնպես որ կարող եք խոսել միայն նրա հետ։

Փաշինյանը միայն մեկ պայման է առաջ քաշում հանրապետության լուծարման համար՝ իշխանության պահպանում։ Եվ Մոսկվան ամեն կերպ աջակցում է նրան։ Կասկածից վեր է, որ նա կաջակցի նաև Փաշինյանի հակառակորդների անօրինական ունեցվածքը ազգայնացնելու հեղափոխական կոմիտեների ստեղծմանը։ Հայաստանի ընդդիմությունը կկործանվի և կվճարի 2021 թվականի հունիսին ստանձնած դերի համար.

Արցախյան սցենարը պետք է տարածվի ողջ Հայաստանի վրա՝ լուծարվում են պետական ​​մարմինները, զինաթափվում է բանակը, օկուպացվում  են պապենական հողերը, իսկ բնակչությունը՝ արտաքսվում։

Խաղաղության «պայմանագիրը», իհարկե, չի կարող խափանել Մոսկվայի ծրագրերը, բայց դա լրացուցիչ գլխացավանք կդառնա։

Միջազգային իրավունքի փորձագետներն ակնարկում են, որ այն ուղղությունը, որով գնում է հայ ժողովրդը՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի իրավունքները և Արցախի իրավասուբյեկտությունը, ի սկզբանե անպտուղ է։ Խոսքը «էթնիկ զտումներ» և «վերադարձի իրավունք» հասկացությունների մասին է, որոնք միջազգային քաղաքական իրավունքի լիարժեք կատեգորիաներ չեն։

Հայաստանի իշխանությունները դեմ են բռնատեղահանված արցախցիների վերադարձին, ասում է ընդդիմությունը։ Իսկ ինչի՞ է ձգտում ընդդիմությունը՝ իր արցախյան հատվածով հանդերձ։

Արցախի ամբողջական օկուպացումից, ցեղասպանությունից և բնիկ բնակչության տեղահանությունից հետո ստեղծվեց «Օսկանյանի կոմիտե», որը, ստանալով Արցախի խորհրդարանի մի քանի խմբակցությունների մանդատը, “պարտավորվեց” համակարգել արցախցիների իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված գործողությունները։ Կոմիտեն ակտիվ գործունեություն ծավալեց և կարողացավ ներգրավել որոշակի լոբբիստական ​​շրջանակներ՝ արդյունավետորեն «մենաշնորհելով» արցախցիների իրավունքների պաշտպանության տարածքը։ Բայց “Օսկանյանի կոմիտեի” գործունեությունը ուղղված չէ Արցախի օկուպացիայի, ուժային  «կարգավորման» անթույլատրելիության, ցեղասպանության միջոցով տեղահանության (ինչը ճանաչեց Լեմկինի ինստիտուտը) ճանաչմանը, ոչ էլ հայերի՝ իրենց հողում ապրելու իրավունքի ճանաչմանը, միջազգային երաշխիքների ներգրավելուն, այն ուղղված է բացառապես «էթնիկ զտումների» և «վերադարձի իրավունքի» ճանաչմանը:

Մենք արդեն նշել ենք, որ վերջիններս միջազգային իրավունքի կատեգորիաներ չեն։ Այդ դեպքում ինչո՞ւ միջազգային իրավունքի բոլոր կատեգորիաներից ընտրվեցին հենց այսները։

Օսկանյանը կշտամբում է Հայաստանի իշխանությանը այն բանի համար, որ արցախցիների վերադարձի իրավունքը քաղաքական մակարդակով լոբբինգ չի արվում, թեև դա կլինի «իրողությունների» և Արցախի օկուպացիայի ճանաչում։ Միևնույն ժամանակ, Օսկանյանը միտումնավոր չի նախատում Փաշինյանի կառավարությանը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը ստորագրելու, ռուսական զորքեր մտցնելու, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքը տորպեդահարելու և ՄԱԿ-ի բանաձևերը խափանելու համար։ Օսկանյանը այս հարցերում համամիտ է Փաշինյանի հետ, նա միայն ցանկանում է, որ արցախցիները վերադառնան Արցախ, ցանկալի է՝ ռուս խաղաղապահների հովանու ներքո։

Օրերս նա հրապարակել է հերթական «կրակոտ» տեսանյութը, որտեղ պնդում է, որ Պուտինն ու Թրամփը կողմ են Արցախի ժողովրդի վերադարձին։ Ավելին, նա ասում է, որ ՌԴ ԱԳՆ-ի հայտարարությունը, թե Ռուսաստանը չի ցանկանում հապճեպ համաձայնագրի ստորագրում Երևանի և Բաքվի միջև, պայմանավորված է նրանով, որ Մոսկվան ուզում է շարունակել նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը և հասնել արցախցիների վերադարձին։

10 տարի Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնում Օսկանյանը բոլորի աչքին թոզ էր փչում՝ Արցախը Հայաստանի կողմից «օկուպացված» անվանելով և բանակցային ձևաչափից Արցախը դուրս մղելով։ Իսկ նախարարի պաշտոնից հրաժարականից հետո նրա ողջ գործունեությունն ուղղված էր կեղծ օրակարգեր հորինելուն, որոնց շուրջ նա ներգրավում էր հայկական լոբբիստական ​​ուժերին, շեղելով նրանց քաղաքական օրինական պահանջներից և հայերի իրավունքների պաշտպանումից։

Այժմ նա ամեն կերպ փորձում է կանխել հայաստանյան քաղաքական և իրավական տարածքում հայկական իրավունքների և օրինական պահանջների պաշտպանության կենտրոնների ձևավորումը՝ ազգային էներգիան ուղղորդելով անպտուղ ուղղությամբ։

Սա արվում է շատ կոնկրետ արտաքին ու ներքաղաքական պատվերով՝ նպատակ ունենալով վերջնականապես փակել ոչ միայն Արցախի, այլեւ Հայկական հարցը։ «Ազգային պետություն» հասկացությունը խորթ է սփյուռքի բազմաթիվ բնիկների համար, որտեղ կյանքը կառուցված է համայնքային օրենքներով, և միշտ կա մետրոպոլիա:

Վարդան Օսկանյանը Փաշինյանի ստվերային արտաքին գործերի նախարարն է, ամենակեղտոտ գործն անող «մաքրիչը»։