russia-artsakh.ru
Մայիսի 14-ին Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի փոխնախարար Միխայիլ Գալուզինը հարցազրույց է տվել NEWS.ru պորտալին։ Դրանում նա, ինչպես միշտ, մոլորեցնում է ռուս հանրությանը Հարավային Կովկասում տեղի ունեցող գործընթացների հետ կապված։ Մասնավորապես, Բաքվի նացիստական ռեժիմի կողմից ՌԴ ղեկավարության և, մասնավորապես, ՌԴ ԱԳՆ-ի լիակատար անգործությամբ Լեռնային Ղարաբաղում իրականացված էթնիկ զտումների վերաբերյալ պարոն Գալուզինը ասաց հետևյալը.
«Ինչպես գիտեք, 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ին տեղի ունեցած բախումների արդյունքում Ղարաբաղը (Զախարովա-Գալուզին-Լավրովը ավանդաբար բաց են թողնում «Լեռնային» բառը՝ համաձայն Բաքվի և Անկարայի հրահանգների) անցել է Բաքվի վերահսկողության տակ։ Ռուսական ջանքերի շնորհիվ, այդ թվում՝ մեր վեց խաղաղապահների կյանքի գնով, հաջողվեց խուսափել քաղաքացիական բնակչության զգալի զոհերից։ ՌԽԶ-ի ակտիվ միջնորդությամբ 2023 թվականի սեպտեմբերի 20-ին, բառացիորեն մեկ օրվա ընթացքում, պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց դադարեցնել ռազմական գործողությունները, և բանակցություններ սկսվեցին Ղարաբաղի հայ բնակչության ներկայացուցիչների և Ադրբեջանի իշխանությունների միջև։ Մեր խաղաղապահները ապաստան են տրամադրել խաղաղ բնակչությանը, հումանիտար օգնություն են հասցրել և կազմակերպել բժշկական տարհանումներ»։
Այս առնչությամբ հիշենք, որ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին հրադադարը Լեռնային Ղարաբաղում խախտվել է ամենուր, և դա պաշտոնապես արձանագրել է ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը։
Բաքվի ռեժիմի ագրեսիայի և դրան հաջորդած Արցախի հայ բնակչության էթնիկ զտումների հետևանքով զոհվեց մոտ հինգ հարյուր մարդ։ Նրանց կեսից ավելին խաղաղ բնակիչներ են, այդ թվում՝ ադրբեջանցիների կողմից գյուղերում սպանված քաղաքացիներ (այդ թվում՝ երեխաներ), ինչպես նաև Ստեփանակերտի մոտ վառելիքի պահեստի պայթյունի հետևանքով զոհվածները, որի պատճառները դեռ պարզված չէ (https://news.am/rus/news/799000.html):
Վնասներ են հասցվել Լեռնային Ղարաբաղի ենթակառուցվածքներին և քաղաքացիական օբյեկտներին, ավերվել և հրթիռակոծվել են բնակելի շենքեր և այլ օբյեկտներ։ Ադրբեջանցիները միտումնավոր ոչնչացրել են էլեկտրահաղորդման գծեր, որպեսզի հոսանքազրկեն Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քաղաքներն ու գյուղերը՝ դրանով իսկ անտանելի պայմաններ ստեղծելով խաղաղ բնակչության համար։
Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը և նրա ենթակայության ՌԽԶ-ն չեն կանխել կամ կասեցրել ո՛չ Բաքվի ռեժիմի հարձակումը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վրա, ո՛չ էլ արցախահայության էթնիկ զտումները։ Այսինքն՝ չեն կանխել այդ նույն «Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակչության զանգվածային մահերը և քաղաքացիական օբյեկտներին զգալի վնաս պատճառելը», ինչը կանխելու համար ՌԽԶ-ն ներմուծվեց Լեռնային Ղարաբաղ, և որը նշվեց է Դաշնային խորհուրդին 2020 թվականի նոյեմբերին նախագահ Վ.Պուտինի ուղերձում։
Այնուհետև պարոն Գալուզինը ևս մեկ անգամ «գաղափարական հիմք» ստեղծեց՝ արդարացնելու Կրեմլի անգործությունը նացիստական Ալիևի ռեժիմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի 9-ամսյա բարբարոսական շրջափակման և դրան հաջորդած էթնիկ զտումների ժամանակ՝ 2023 թվականի սեպտեմբերին։
«Հարկ է նշել, որ սեպտեմբերյան հիշյալ իրադարձությունները «անտեղից» չեն եղել։ Հայաստանի իշխանությունները 2022 թվականի հոկտեմբերին Պրահայում ԵՄ հովանու ներքո անցկացված գագաթնաժողովում ճանաչել են Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ներառյալ Ղարաբաղը դրա կազմում։ Միաժամանակ Երեւանը մեզ չի տեղեկացրել։ Այն ժամանակ շրջանի հայ բնակչության իրավունքների ու անվտանգության ապահովման հարց չի քննարկվել։ Իհարկե, Ղարաբաղի վերաբերյալ Հայաստանի ղեկավարության այս որոշումը արմատապես փոխեց այն հիմնարար պայմանները, որոնցում ստորագրվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը և ուղղակիորեն ազդեց ԼՂՀ գործունեության վրա» (https://mid.ru/ru/foreign_policy): /լուր /1950663/):
Այս բոլորովին կեղծ թեզն ընկած է ՌԴ ԱԳՆ դիրքորոշման հիմքում՝ հիմնավորելու Կրեմլի անգործությունը Լեռնային Ղարաբաղում շրջափակման և էթնիկ զտումների հարցում և բազմիցս հնչեցվել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչների կողմից։
Ընդամենը երեք շաբաթ առաջ՝ ապրիլի 25-ին, ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան, պատասխանելով հարցին, թե ինչպես կմեկնաբանի «հայկական մամուլում տարածված այն թեզը, թե ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը իբր Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս դեռ 2020 թվականին», հայտարարել է «հիմարը ինքդ ես» ոճով. «Հայաստանը ճանաչեց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ներառյալ Ղարաբաղը որպես դրա մաս, 2022 թվականի հոկտեմբերին Պրահայում ԵՄ հովանու ներքո կայացած գագաթնաժողովում» (https. //news.am/rus/news/819881.html):
Ընդ որում, ո՛չ Զախարովան, ո՛չ Գալուզինը, ո՛չ անձամբ նախարար Լավրովը տրամաբանական հարցին պատասխան չեն տվել. ինչու՞ պետք է Հայաստանի վարչապետի կողմից նախկին Ադրբեջանական ԽՍՀ սահմաններում Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության ճանաչումը կամ չճանաչումը «արդարացում» լինի Պաշտպանության նախարարությանը, արտաքին գործերի նախարարությանը և Ռուսաստանի Դաշնության ղեկավարությանը Ալիևի նացիստական ռեժիմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի հայ ժողովրդի բարբարոսական շրջափակման և էթնիկ զտումների մեջ չմիջամտելու համար։
Ի վերջո, ինքը՝ Վ.Վ.Պուտինը, 2020 թվականի նոյեմբերի 22-ին «Մոսկվա. Կրեմլ. Պուտինը «Ռոսիա 1» հեռուստաալիքի եթերում (https://www.vesti.ru/article/2488891) ասել է. «Հայաստանը չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունն ու ինքնիշխանությունը։ Սա նշանակում էր, որ միջազգային իրավունքի տեսանկյունից և՛ Լեռնային Ղարաբաղը, և՛ հարակից բոլոր տարածքները եղել և մնում են Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքի անբաժանելի մասը»։
Մի՞թե Վ.Վ.Պուտինի այս խոսքերը չեն նշանակում, որ նույնիսկ այն ժամանակ «հակամարտությունը սպառված էր»։ Ինչո՞ւ այդ դեպքում Պուտինն առաջարկեց 2020 թվականին ռուս խաղաղապահներ ուղարկել Լեռնային Ղարաբաղ։
2023 թվականի հուլիսի 15-ին ՌԴ ԱԳՆ-ն հանդես եկավ հայտարարությամբ, որում անշնորհքաբար փորձեց խուսափել պատասխանատվությունից Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ճակատագրի համար. «Այս պայմաններում չի կարելի Ղարաբաղի հայ բնակչության ճակատագրի համար պատասխանատվությունը տեղափոխել երրորդ երկրների վրա։ Մենք պետք է անհապաղ սկսենք խաղաղության պայմանագրի նախապատրաստումը Բաքվի և Երևանի միջև՝ հիմնվելով նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների վրա։ Մենք ելնում ենք նրանից, որ Ղարաբաղի հայերի իրավունքների և անվտանգության հուսալի և հստակ երաշխիքները պետք է դառնան այս պայմանագրի անբաժանելի մասը…» (https://news.am/rus/news/770705.html)
Որտե՞ղ են հիմա Լեռնային Ղարաբաղը և նրա ժողովուրդը։ Իսկ որտե՞ղ են Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի կողմից հռչակված Լեռնային Ղարաբաղի հայերի իրավունքների և անվտանգության երաշխիքները։
Այս կապակցությամբ արդարացի է հիշել քաղաքական գիտությունների դոկտոր Միխայիլ Ալեքսանդրովի խոսքերը, ով 2022 թվականի դեկտեմբերին հեռացվել էր ՌԴ ԱԳՆ համալսարանից՝ Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ Ալիևի ռեժիմի ցեղասպանական քաղաքականությունը քննադատելու համար և ով այժմ հետապնդվում է Ռուսաստանում նացիստական Ալիևի ռեժիմի կողմից (տե՛ս «Բաքվի բռնապետի հրամանով ապօրինի կալանավորումը», http://russia-artsakh.ru/node/18565):
«Համաձայն այս հայտարարության (2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը – մեր նշումը) Լեռնային Ղարաբաղի տարածքի վերահսկողությունն անցել է ռուսական խաղաղապահ զորախմբին, որը պետք է ապահովեր այս տարածքում հայ բնակչության անվտանգությունը։ Սակայն, երբ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին սկսվեց ադրբեջանական հերթական ագրեսիան Լեռնային Ղարաբաղի դեմ, ռուսական խաղաղապահ զորախումբը չկատարեց իր խնդիրը, հետ չմղեց Ադրբեջանի ագրեսիան և չպաշտպանեց բնակչությանը։ Լեռնային Ղարաբաղում տեղի է ունեցել հայ բնակչության էթնիկ զտում։ Սակայն ոչ միայն հայկական, այլեւ ռուսական համայնքի մոտ հինգ հազար անդամ հայերի հետ ստիպված են եղել լքել Լեռնային Ղարաբաղը։ Այսպիսով, ոչ թե Փաշինյանը հանձնեց Լեռնային Ղարաբաղը, այլ Ռուսաստանի ղեկավարությունը, որը իրական միջոցներ չձեռնարկեց ադրբեջանական ագրեսիան հետ մղելու համար, ինչպես դա արվեց 2008 թվականին Հարավային Օսիայի վրա վրացական հարձակման ժամանակ» (http://russia-artsakh.ru): /index.php/node /16964):
Ի վերջո, պարոն Գալուզինը մայիսի 14-ի իր հարցազրույցում կրկին և շատ անշնորհքաբար փորձեց առաջ մղել «Զանգեզուրի միջանցքի» պանթուրանական գաղափարը, որը քողարկված էր նույն պարոն Գալուզինի հորինած «Մեղրու երթուղի» եզրույթով։
«Բարձրաստիճան դիվանագետը նշել է, որ Ռուսաստանը հանդես է գալիս Հարավային Կովկասում տնտեսական և տրանսպորտային հաղորդակցությունների ամբողջական ապաշրջափակման օգտին։ Հենց դա է անում 2021 թվականին Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների որոշմամբ ստեղծված եռակողմ աշխատանքային խումբը՝ երեք երկրների փոխվարչապետների համատեղ նախագահությամբ»,- ասաց նա։ Գալուզինը ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ արևմտյան երկրների ճնշման ներքո Երևանը որոշել է սառեցնել եռակողմ համագործակցությունը նաև այս ուղղությամբ։
Մոսկվան անհրաժեշտ է համարում «որքան հնարավոր է շուտ վերսկսել խմբի լիարժեք աշխատանքը՝ ոչ միայն Հարավային Կովկասի տրանսպորտային և կապի համակարգը ապաշրջափակելու, այլև տարածաշրջանում կայուն խաղաղություն և բարգավաճում հաստատելու համար»։ (https://news.am/rus/news/823346.html)
Սակայն Գալուզինը, Զախարովան և նրանց նմաններն անխոնջ կրկնում են միայն խորհրդային տարիներին հայաթափված Նախիջևանի և 2020-2023 թվականներին Ալիեւի նացիստական ռեժիմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղում օկուպացված հողերի կապի մասին։ Ճիշտ համահունչ Էրդողան-Ալիև տանդեմի հետ։
Այս մասին մենք նույնպես բազմիցս գրել ենք բազմաթիվ մեջբերումներով։
Բայց Հայաստանի ղեկավարությունը խոսում է տարածաշրջանում բոլոր հաղորդակցությունների բացման մասին, ինչը չի ընդունում Բաքվի նացիստական ռեժիմը։
Հետաքրքիր է, կարո՞ղ է պարոն Գալուզինը գոնե մեկ մեջբերում անել տխրահռչակ Արևմուտքից, որը կոչ է անում դեմ լինել «Հարավային Կովկասում տնտեսական և տրանսպորտային հաղորդակցությունների ամբողջական ապաշրջափակմանը»:
Իհարկե չի կարող։
Նա կարող է միայն մոլորության մեջ գցել ռուս հանրությանը` խեղաթյուրելով Լեռնային Ղարաբաղի վերջին ողբերգական իրադարձությունները՝ շրջափակումն ու էթնիկ զտումները, որոնք ամեն կերպ լռության մատնվեցին և փաստացի արդարացվեցին ՌԴ ԱԳՆ-ի կողմից (տես «ՌԴ ԱԳՆ-ն հերքում է Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների անփոփոխ փաստը», 01.15.24, http://russia-artsakh.ru/node/17600; «Միխայիլ Գալուզինը ուժեղ է մաթեմատիկայում», 10.02, http://russia-artsakh.ru/node/17840 և այլն)
Իսկ «Մեղրու երթուղու» քարոզչությունը հակահայկական, հակաիրանական և, իհարկե, հակառուսական «Զանգեզուրի միջանցքի» թզենու տերեւն է, որն այդքան բաղձալի է Էրդողան-Ալիև տանդեմին։
Ալեքսանդր ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ
