Նախօրեին Հանրապետության հրապարակում կայացավ «Պարի տոնն ազգային ոգով» խորագրով մշակութային ծրագիրը:
Աջակիցը Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտն է, նախաձեռնողը՝ նույն բուհի Խորեոգրաֆիայի ամբիոնի դասախոս Արթուր Հարությունյանը:
Մշակութային ծրագրին մասնակցում էին մայրաքաղաքի և մարզային երաժշտական դպրոցների դհոլահարները, ավանդական համույթները, պետական անսամբլները և այլ պարային խմբեր:
Տեսանյութ՝ https://youtu.be/Z6lT4ydMFx0
Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը բացառել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի «վստահված անձանց» հետ համագործակցության հնարավորությունը։ Պուտինի «մարդիկ» փորձում են «ոչնչացնել» ԵՄ-ն ներսից՝ ապատեղեկատվության և բևեռացման միջոցով, երկուշաբթի օրը Մաաստրիխտում կայացած միջոցառման ժամանակ ասաց ֆոն դեր Լեյենը։
Նա նշեց Ռուսաստանի հետ կապերի մասին մեղադրանքները, որոնք ներկայացվել են Եվրախորհրդարանում AfD-ի գլխավոր թեկնածու Մաքսիմիլիան Կրահի և AfD-ի պատգամավոր Պետր Բիստրոնի դեմ:
Ֆրաու ֆոն դեր Լեյենը Ալիևին չի հիշատակել «Պուտինի ընկերների» շարքում, թեկուզ ապրիլի 22-ին հենց Ալիեւն է այցելել Մոսկվա և հաստատել Ռուսաստանի հետ համագործակցությունն ու ապագա ծրագրերը։ Նա չնշեց, որ Ալիևը Պուտինի հետ հանդիպումից հետո ուժեղացրել է ճնշումը Հայաստանի վրա՝ պահանջելով արտատարածքային միջանցք «Ռուսաստանի ԱԴԾ-ի վերահսկողության ներքո»։ Նա նաև չմեկնաբանեց այն տեղեկությունը, որ Ռուսաստանը Բաքվիմիջոցով արգելված վառելիք է մատակարարում Եվրոպա։ Իսկ այն, որ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը ռազմավարական համագործակցության համաձայնագիր են ստորագրել Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումից բառացիորեն մեկ օր առաջ, բոլորովին չի հիշվում։
Բաքվի ընդդիմադիր Արիֆ Յունուսովը, ի պատասխան ուկրաինացի լրագրողի կշտամբանքին, թե Ադրբեջանը եղբայրանում է Ռուսաստանի հետ, պատասխանել է՝ լավ է անում, ձեզ ի՞նչ։ Ադրբեջանը, ըստ Յունուսովի, կշարունակի սերտ հարաբերությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ, քանի որ հենց նա օգնեց գրավել Ղարաբաղը և մաքրել այն հայերից։
Եվրամիությունը, ըստ երևույթին, քարտ-բլանշ է տվել Ալիևին՝ դառնալու Պուտինի «վստահելի անձը» ոչ միայն Հայաստանի վերացման քաղաքականության համատեքստում, այլ նաև Իրանի հետ կարևոր հարևանության հետ կապված։ Ալիեւին կարելի է, նա ավելի հասկանալի է։
Լուսանկարը Ժենյա Ենգիբարյանի
Ներկայիս ադրբեջանցի հորջորջվող ժողովրդի նախնիները 866 թվականին չգիտեմ որ մի տափաստաններում էին իրենց նախիրն արածացնում, լիպարիտյանիզմի հետևորդները նույնպես, երբ Սարգիսը Արցախի Վաղուհաս գյուղում խաչքար էր կանգնեցնում ու վրան հայատառ, կրկնում եմ, հայատառ հիշատակագրություն թողնում․ «Թիւն ՅԺԵ (866) էր / ես` Սարգիս / կա(ն)գնեցի զխ/աչս, որք էրկր/պագէ/ք յաղաւթս / յիշեցէք»: Անշուշտ աղոթքով կհիշվեն բոլոր հայրենապահներն ու հայրենապաշտները և նզովքով հայրենադավները։ Չնայած նզովքը մինչ օրս ի՞նչ օգուտ է տվել․․․
Լուսանկարը Սամվել Կարապետյանի
Այստեղ հարկ է նկատել, որ Վաղուհասի «Եղցու կտոր» մատուռի գերեզմանոցում գտնվող սույն հուշարձանը, միակ ստույգ թվագրված ամենահին խաչքարը չէ, պարզապես այն ամբողջական է մնացել ի տարբերություն մյուսի։ Մեծառանից Հակոբավանքի ամենահին արձանագրությունը քանդակված է մի խաչքարի պատվանդանի վրա, որն օգտագործվել է հետագա նորոգումների ժամանակ որպես շինաքար, թվագրվում է (ՅԲ) 853 թ․, ասել է թե 13 տարով ավելի հին է։ Պատվանդանը նաև քիվ ունի, որի վրա փորագրված է արձանագրության առաջին տողը։
Արձանագրության մեջ հիշատակված է, որ Աղվանից Հովհաննես իշխանի օրոք Մեծառանից վանքի եպիսկոպոս Սողոմոնը կանգնեցրել է խաչը։ Սարգիսն ու Սողոմոնը 9-րդ դարում երևի կասկած անգամ չունեին, թեկուզ երկիրը անհանգիստ ժամանակներ էր ապրում, որ կգա ժամանակ ու կասկածի տակ կառնվի իրենց պապենական երկրի հայկականությունը, և ոչ ավել, ոչ պակաս, նաև հայերի կողմից։
Որ կգա ժամանակ, եւ Հայաստանի քաղաքականություն վարողների համար պատմական փաստերը կդառնան առ ոչինչ, իսկ պատմական Հայաստանը կապ չի ունենա իրական Հայաստանի հետ։ Պարզվում է, քոչվորները, որ երեկ հայտնվել են մեր հողերի վրա, շատ հաճախ ամայացրել ու դարձրել իրենց ոչխարների համար արոտավայր, հայրենատեր են, մենք ոչ։ Մենք դեռ կադաստրի թուղթ ենք որոնում։ Այստեղ տեղին է հիշել երջանկահիշատակ Սամվել Կարապետյանին, ով ասում էր․ «Մենք, իբրև հայկական լեռնաշխարհի բնիկներ, բնիկների պահվածք չունենք, մեր կեցվածքը շատ հեռու է տանտիրոջ կեցվածք լինելուց»։
Արմինե Հայրապետյան
Ապրիլի 29-ին իր կողմնակիցների հանրահավաքում Իվանիշվիլիի ելույթը շատ քաղաքական դիտորդների կողմից գնահատվել է որպես ծրագրային պլան, թե ինչ է նախատեսում անել կառավարությունը հոկտեմբերին, եթե հաղթի խորհրդարանական ընտրություններում, գրում են վրացական լրատվամիջոցները։
Իվանիշվիլին անմիջապես նշել է, թե ում է համարում իր իշխանության թշնամիները՝ Արևմուտքին, ընդդիմությանը և ոչ կառավարական հատվածին։ Ելույթի մեծ մասը նվիրված էր Արևմուտքի դեմոնիզացմանը։ Իվանիշվիլին Վրաստանի արևմտյան գործընկերներին անվանել է «օտարերկրյա գործակալներ» և «գլոբալ պատերազմի պարտիա»։ Իվանիշվիլիի ելույթում Ռուսաստանը հիշատակվել է միայն մեկ անգամ՝ այն համատեքստում, որ 2008 թվականին «գլոբալ պատերազմի պարտիան» Վրաստանին, իսկ հետո Ուկրաինային կանգնեցրեց Ռուսաստանի դեմ։ Իվանիշվիլին հենց այսպես է պատկերացնում Ուկրաինայում շարունակվող պատերազմը։
Նա նաև ասաց, որ տարիների ընթացքում կառավարությունը բավականաչափ ռեսուրսներ է կուտակել՝ սկսելու «ինքնիշխանության ամբողջական ամրապնդումը»։ Իվանիշվիլին հայտարարեց, որ ընտրություններից հետո պատրաստ է ռեպրեսիաների քաղաքական հակառակորդների, մասնավորապես Ազգային շարժման դեմ։ Իվանիշվիլին փաստացի հայտարարեց, որ կառավարությունը չի պատրաստվում հաշվի առնել երկրում դատական համակարգի բարեփոխման վերաբերյալ եվրոպական առաջարկությունները։
Իր ելույթում Իվանիշվիլին հայտարարեց, որ Վրաստանը ժամանակին ունեցել է օտար կառավարություն՝ ի դեմս Սահակաշվիլիի «Ազգային շարժման»։ Նրա խոսքով, «Վարդերի հեղափոխությունը» կազմակերպել են արտաքին ուժերը՝ ՀԿ-ների օգնությամբ եւ հիմա էլ նույն բանն են ուզում կրկնել.
«Այսօր այդ օտարերկրացիներին ուզում է Վրաստան վերադարձնել նույն անմարդկային և սադիստ մարդկանց դիկտատուրան, ինչը մենք ոչ մի գնով թույլ չենք տա»,- ասել է Իվանիշվիլին։
«Իվանիշվիլին հանեց դիմակը. Սա այլևս չի կոչվի «Վրացական երազանք», դա Կրեմլի երազանքն է՝ Վրաստանը դարձնել Բելառուս, և միայն վրաց հասարակությունը կարող է կանգնեցնել դրան։ Եվրամիությունը և ԱՄՆ-ն պետք է անհապաղ պատժամիջոցներ սահմանեն նրա և նրա շրջապատի դեմ»,- գրել է Ուկրաինայի Գերագույն Ռադայի պատգամավոր Ալեքսեյ Գոնչարենկոն։
Վրաստանի խորհրդարանն այսօր երկրորդ ընթերցմամբ քննարկում է արտաքին ազդեցության մասին օրենքը, իսկ Ռուսթավելիի պողոտայում երկու հանրահավաք է։ Օրենքը ընդունվի թե չընդունվի, Վրաստանը հեղափոխության առաջ է կանգնելու։ Այն արդեն տեղի է ունեցել այն բանից հետո, երբ Իվանիշլին հանեց դիմակը։ 2012 թվականից «Վրացական երազանքը», չթաքցնելով իր կապերը Ռուսաստանի հետ, ձեւացնում է, որ երկիրը տանում է դեպի ԵՄ։ Հիմա խաղն ավարտված է՝ կա՛մ Վրաստանը դառնում է Բելառուս, կա՛մ Սահակաշվիլին ազատվում է։
Հայաստանի Հանրապետության տարածքից ոչ մի միլիմետր չի զիջվում ոչ մեկի մեկին։ Այ մասին, այսօր՝ ապրիլի 30-ին, ԱԺ-ում հայտարարեց ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Մարիա Կարապետյանը՝ անդրադառնալով «Հայաստան» խմբակցության հեղինակած «ՀՀ-ի և ադրբեջանական հանրապետության միջև սահմանազատման և սահմանագծման վերաբերյալ» հայտարարության նախագծին:
«Այս պահին ընթացող սահմանազատման ու սահմանագծման գործընթացները ոչ այլ ինչ են, քան Հայաստանի ու Ադրբեջանի գոյություն ունեցող սահմանի վերարտադրության գործընթաց: Այդ սահմանի վրա կարելի է սյուն տեղադրել: Հայաստանի տարածքից ոչ մի միլիմետր ո՛չ զիջվում է, ո՛չ էլ՝ փոխանակվում։
Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովը քննարկել է Դաշնակցության ու կայսրության համատեղ հայտարարության նախագիծն ու մերժել այն, քանի որ Հայաստանը 29 հազար 743 քառակուսի կիլոմետր է ու Դաշնակցության անկեղծ ցանկությունը՝ ունենալ ավելի մեծ Հայաստան, ցավոք, օգտագործվում է կայսրության կողմից՝ հանգեցնելու ավելի փոքր Հայաստանի, կամ, առհասարակ, Հայաստանի պետականության վերացման»,- ընդգծեց Կարապետյանը։
Նա նշեց, որ հայտարարության նախագիծն առաջարկում է, որ Հայաստանը որպես Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ սահմանազատման գործընթաց, հիմք առաջարկի 1993 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ շփման գիծը այն հիմնավորմամբ, որ Ադրբեջանն այդ ժամանակ է վավերացրել ԱՊՀ կանոնադարությունը: Սա, ըստ էության, առաջարկ է հրաժարվել ՀՀ պետական սահմանից եւ վերադառնալ ռազմական գործողությունների տրամաբանության: Սա բացարձակապես անընդունելի է եւ իր մեջ պարունակում է ՀՀ-ի համար իրավական, քաղաքական, դիվանագիտական եւ ռազմական ռիսկեր: Թե Հայաստանը, թե Ադրբեջանը ստորագրել են, վավերացրել են Ալմա-Աթայի հռչակագիրը 1991-ի դեկտեմբերի 21-ին, այդպիսիով միանալով նորաստեղծ ԱՊՀ-ին: 1993-ին գրվել է ԱՊՀ կանոնադրությունը, Ադրբեջանն այն վավերացրել է 1993-ի սեպտեմբերին եւ այդ օրը եւս մեկ անգամ ստորագրել է Ամա-Աթայի հռչակագիրը: Հայաստանը եւս ԱՊՀ կանոնադրությունը վավերացրել է 1993-ի նոյեմբերին»,-ասաց Կարապետյանը:
Նա նկատեց, որ ԱՊՀ կանոնադրությունն անհնար է առանձնացնել մյուս հիմնադիր փաստաթղթերից. «Նորից մեջբերում եմ՝ ԱՊՀ բոլոր նորանկախ հանրապետությունները հաստատակամ դիրքորոշում են որդեգրել պահպանել իրենց նախկին վարչական, ներպետական սահմանները որպես միջպետական սահմաններ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո»:
Ազգային ժողովի օրակարգ չընդգրկվեց «Հայաստան» խմբակցության հեղինակած «Հայաստանի Հանրապետության եւ Ադրբեջանական Հանրապետության միջեւ սահմանազատման եւ սահմանագծման վերաբերյալ» ԱԺ հայտարարության նախագիծը։ Նախագծին կողմ քվեարկեց 27, դեմ՝ 51 պատգամավոր։
«Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» օրենքով, այո, վարչապետին իրավունք է տրվում կազմել խորհրդակցական մարմիններ: Այն մարմնին, որը ղեկավարում է Մհեր Գրիգորյանը, որեւէ մեկն իրավունք չի տվել որոշում կայացնել, թե որտեղով է անցնում սահմանը: Սահմանի ցանկացած փոփոխություն պետք է հաստատվի հանրաքվեի միջոցով, տարածքի ցանկացած փոփոխություն պետք է հաստատվի հանրաքվեի միջոցով: Տարածքը դա այն տեղն է, այն հողն է, որի վրա գործում է Հայաստանի ինքնիշխանությունը եւ որի վրա Հայաստանն ունի տիտղոս: Հետեւաբար, ցանկացած փոփոխություն պետք է հաստատվի հանրաքվեի միջոցով, այլ ոչ թե խորհրդակցական մարմին հանդիսացող հանձնաժողովի որոշումով»,- ասաց Արթուր Խաչատրյանը:
Ընդդիմության կարծիքով՝ սահմանազատումը պետք է տեղի ունենա միջազգային փաստաթղթերի՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրության, Վիեննայի կոնվենցիայի, Հելսինկիի եզրափակիչ ակտի հիման վրա՝ որպես ուղենիշ ունենալով ԵԱՀԿ քարտուղարության կողմից մշակած փաստաթուղթը սահմանազատման եւ սահմանագծման վերաբերյալ:
«Ինչպես նշեցի, սահմանազատման հիմք պետք է հանդիսանա 1993 թվականի սեպտեմբերի 24-ի դրությամբ սահմանը, եւ նաեւ ճանապարհների ապաշրջափակումը, հաղորդակցության ուղիների նկատմամբ ամբողջական, միաժամանակյա ապաշրջափակումը պետք է լինի ինքնիշխանության պահպանմամբ»,- նշեց Խաչատրյանը։
Ոչ կայսրության մասին խոսող ՔՊ-ն, ոչ “ընդդիմությունը” չեն վիճարկում Ալմա-Աթայի համաձայնագիրը եւ այն սահմանները, որը գծել է կայսրությունը։
«Մեր առաջարկության բուն նպատակն ու հիմքը՝ միջազգային իրավունքին համապատասխան ապահովել Հայաստանի անվտանգության ավելի բարձր մակարդակ, պաշտպանված միջազգային իրավունքով ու փաստաթղթերով»,- ԱԺ նիստում ասաց «Հայասատան» խմբակցության պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանը՝ անդրադառնալով սահմանազատման վերաբերյալ ընդդիմության հայտարարության նախագծին, որը ՔՊ-ն մերժել է։
Արծվիկ Մինասյանը նշեց, որ այն, ինչ անում է ՀՀ իշխանությունը, Հայաստանը տանում է վերջնական կոտորման։ «Այս հայտարարության մեջ առանցքային կետերից մեկը Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի պաշտպանությունն է։ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ սահմանազատման եւ սահմանագծման հարցը որեւէ կերպ չի կարող սահմանափակել ԼՂ ժողովրդի՝ միջազգային իրավուքնով հավաքական վերադարձի իրավունքը իր ծննդավայր, իր հայրենիք։ Ինչպես նաեւ այս գործընթացը չի կարող որեւէ կերպ կանխորոշել ԼՂ կամ Արցախի կարգավիճակը։ Մեծամասնությունը դեմ քվեարկելով՝ եւս մեկ անգամ ցույց տվեց, որ ինքը ուրացել է Արցախը»,- նշեց նա։
Այն, ինչ այսօր կատարվում է Հայաստանում եւ կոչվում է «պիլոտային սահմանազատում», իրականում Հայաստանը, մաս-մաս կտրտելով, թշնամուն տալու գործընթաց է։ Այս մասին ԱԺ նիստում ասաց «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը։
Ըստ նրա՝ գործընթացն առանց որեւէ իրավական հիմնավորման սկսվեց Շուռնուխից։ Եվ տարածքները, որոնց վրա ՀՀ-ն ուներ տիտղոս, կային սեփականության վկայականներ՝ տրված ՀՀ անունից, առանց որեւէ հիմնավորման տրվեցին թշնամուն։
«Հիմա տեսնում ենք՝ Սյունիքում ինչ է կատարվում, ինչքանով է դժվարացել հաղորդակցությունն Իրանի ու աշխարհի հետ։ Նույնը հիմա կատարվում է Տավուշում։ Որպեսզի դա կանխենք, մենք փորձ արեցինք, որպեսզի ԱԺ-ն ընդուներ հայտարարություն, որպեսզի կանոնակարգենք այն գործընթացը, որն այսօրվա իշխանությունները ոգեւորության պահին կոչում են սահմանազատում։ Եվ առաջարկեցինք իրավական բազա՝ առաջնորդվել իրավական փաստաթղթերով, լավագուն փորձով։ Կառավարությունը՝ փոխվարչապետի մակարդակով դրժեց իր խոստումը, որեւէ օրենքի նախագիծ այստեղ չի ներկայացվել, որով կանոնակարգվի այս գործընթացը։ Մենք փորձեցինք այդ բացը լրացնել, բայց մերժեցին»,- ասաց նա։
Ըստ Արթուր Խաչատրյանի՝ այսօր կառավարությունը սահմանազատումից անդին իրականացնում է նաեւ սահմանագծում, անհասկանալի իրավապայմանագրային բազայի վրա գծվում են սահմաններ։ «Այնտեղ ինչ-որ սյուներ են դրվել, ո՞վ է այդ իրավունքը տվել, ո՞ւմ հրահանգով է դա արվում»,- նշեց նա։
Արթուր Խաչատրյանն ասաց, որ ընդդիմության հայտարարության մեջ կա եւս մեկ սկզբունքային կետ, որից իշխանությունը խուսափում է, ինչպես ժանտախտից. «Մենք հստակ նշում ենք, որ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ սահմանային կոնտուրների որոշումը որեւէ կերպ չի կարող ազդել Արցախի Հանրապետության ու Արցախյան հակամարտության քաղաքական կարգավորման գործընթացի վրա»։
«Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկությունների համաձայն՝ ապրիլի 24-ին Ծիծեռնակաբերդում Նիկոլ Փաշինյանի տիկնոջ ներկայությամբ վարչապետին «Դավաճան», «Հողատու» անվանելու համար մեղադրանք է առաջադրվել 62 տարեկան ԱԺԲ անդամ Տիգրան Դրմեյանին։ Մնացած ձեռբակալված 6 ԱԺԲ անդամները ազատ են արձակվել։
Մինչ պարզվում էր Աննա Հակոբյանին պատիվն կպածների ինքնությունը, իշխանամետ ֆեյքերը գրում էին, որ դա արել են ղարաբաղցիներ, որոնք 10 հազար դրամով համաձայվել են գալ ու նման արարք կատարել։ Ի՞նչ է արել ձեզ Աննան, ծնկներին խփելով ասում են խոհանոցում Դոգ լսող կանայք։
Արցախցիներին իշխանափոխության, անկարգություն հրահրելու եւ հայերի կյանքն ուտելու մեջ մեղադրելը ֆեյքերի հիմնական գործն է։ Ոչ ոք հետո չի պարզում, թե ի՞նչ եղավ “հայտնի մարդուն սպանելու նպատակով” գրանատամյոտով կամ սառը զենքով Արցախից Երեւան հասած անձանց հետ։ Մասկի-շոուները նկարահանվում էին, մարդկանց մի քիչ պահում ու բաց էին թողնում։ Հետո պարզվում էր, որ դա սուտ է, բայց նստվածքը մնում էր։
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Հակակառուպցիոն դատարանը պաշտոնական ծանուցում է ուղարկել Արցախի «Եղնիկներ» զորամասի հրամանատար, Արցախի հերոս Կարեն Ջալավյանին՝ Քյոխին, որ ներկայանա Հակակառուպցիոն դատարան եւ հարցաքննվի՝ ՊԲ նախկին հրամանատար Միքայել Արզումանյանի դեմ հարուցված քրեական գործով: Այդ գործն էլ քննվում է դռնփակ դատական նիստի շրջանակներում։
Հիշեցնենք` 2022 թվականի սեպտեմբերի 1-ին դատախազությունը հայտարարեց, որ Արցախի ՊԲ նախկին հրամանատար, Արցախի նախագահի խորհրդական Միքայել Արզումանյանին մեղադրանք է ներկայացվել՝ 2020 թվականի Արցախյան պատերազմի ընթացքում ռազմավարական կարեւոր նշանակություն ունեցող «Արեգա» բարձունքը եւ հարակից մարտական դիրքերն ազատագրած անձնակազմին «նահանջ» հրաման տալու համար։ Արզումանյանը կալանավորվել է սեպտեմբերի 1-ին եւ մինչ օրս գտնվում է կալանքի տակ»:
Քյոխին հենց հակակոռուպցիոն դատարան հրավիրելը լիովին արտացոլում է Հայաստանի քաղաքական եւ դատական իրողությունների ծուռ հայելին․ մարդուն, որը բոլորի աչքի առաջ պահում էր իր հողը, “հակակոռուպցիոն պայքարի շրջանակներում” կարող են մեղադրել, որ նա “յուրացրել” է ուրիշի հողը եւ ապօրինի պաշտպանել։ Ձեր հո՞ղն էր, որ պաշտպանել եք, հաճախ կարելի է լսել Հայաստանում։ Երեկ Արցախի, հիմա նաեւ Տավուշի, վաղը՝ Սեւանի, Երասխի, Կոնդի մասին։
Եվրոպան, հոգնած 20-րդ դարի երկու ավերիչ պատերազմներից, 50-ականներից սկսած բռնել է բարգավաճման, հարմարավետության և սպառողական ժողովրդավարության ուղղություն՝ ամեն ինչ անելով պատերազմից խուսափելու համար:
«Միայն թե պատերազմ չլինի»-ի համար ստեղծվել է թանկարժեք ՆԱՏՕ-ն, հսկայական գումարներ են ներդրվել դաշինքի անդամ երկրների պաշտպանության համար, ստեղծվել են հեռահար զենքեր եւ Եվրոպան պարսպապատվել է մնացած աշխարհից։ Դրսում ինչ ուզում եք արեք, միայն մեզ ձեռք մի տվեք սկզբունքով։ Եվրոպայից դուրս պատերազմներ, ահաբեկչություններ և գլոբալ ռեկետ էին տեղի ունենում, բայց Եվրոպան, ճանաչելով տարածաշրջանների «նայողներին», չեր խոչընդում և նույնիսկ համագործակցություն հաստատում նրանց հետ՝ «ոչ մի անձնական բան, միայն բիզնես»:
Բայց 2020 թվականին ամեն ինչ փոխվեց՝ ռուս-թուրքական դաշինքը Իսրայելի և մի շարք այլ երկրների աջակցությամբ ագրեսիա իրականացրեց Հայաստանի դեմ Արցախում՝ փոխելով ռազմավարական հավասարակշռությունը Եվրոպայի համար կարևոր տարածաշրջանում։ Եվրոպան ոչ միայն չմեղադրեց Ռուսաստանին և Թուրքիային ագրեսիայի և միջազգային նորմերի խախտման մեջ, այլ նաև թաքուն որոշեց Հայաստանը հանձնել Ռուսաստանի քմահաճույքին՝ «Պուտինին հագեցնելու և պատերազմից խուսափելու համար»։
Իսկ վամպիրներն անընդհատ արյուն են պահանջում, և 2022 թվականի փետրվարին Ռուսաստանը հարձակվեց Ուկրաինայի վրա։ Եվրոպան պատրաստ էր զոհաբերել նույնպես Ուկրաինային ՝ Զելենսկիին ապաստան առաջարկելով։ Ի տարբերություն Հայաստանի, ուկրաինացիները որոշեցին պայքարել, իսկ Եվրոպան հայտնվեց էքզիստենցիալ ընտրության առաջ։
2023 թվականի սեպտեմբերի 17-ին ԵՄ ներկայացուցիչը ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի հետ միասին Կոստանդնուպոլսում մասնակցել է գաղտնի հանդիպմանը, և որոշում է կայացվել վերացնել Արցախը, այնուհետև Հայաստանը։ Սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիայից հետո ոչ ոք չի պահանջել ռուսական զորքերը դուրս բերել հայկական տարածքներից, չի բողոքարկել ռուս-թուրքական կենտրոնի առկայությունը Ակնայում (Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է), ավելին, որոշվել է, որ Հայաստանի սահմանները կորոշվեն Ռուսաստանի կողմից՝ Ալմա-Աթայի հռչակագրի համաձայն: Վերցրու, ի սեր Աստծո, միայն մեզ ձեռք չտաս։
Արցախից բնիկ հայ բնակչության բռնագաղթից անմիջապես հետո սկսվեց իսրայելա-պաղեստինյան արյունալի պատերազմը, և Եվրոպան նորից անցավ ավերողի կողմը։
Եվրոպան, այժմ զոհաբերելով Հայաստանը, որպեսզի չկռվեն եվրոպացիները, հայտնվել է իրական պատերազմի շեմին, և նա կամ պետք է կռվի, ինչպես Ուկրաինան, կամ կամավոր հանձնվի, ինչպես Հայաստանը։
Եվրոպայում հասարակությունը դեռ կարծում է, որ ՆԱՏՕ-ն և տիեզերք հանած հրթիռներն իրեն կպաշտպանեն նրանցից, որ սահմաններ չի ճանաչում և իրավունքների մասին չի մտածում։ Եվրոպայում դեռ մտածում են, որ ամեն ինչ կորոշվի իրենց իսկ հորինած միջազգային իրավունքի շրջանակներում, ու ոչ ոք չի համարձակվի խախտել այն։
Սակայն Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնն արդեն փորձում է արթնացնել եվրոպական հասարակությանը։
«Սա պատերազմ է, որը խախտում է միջազգային իրավունքը և Եվրոպայի միջազգային սահմանները, և դա պատերազմ է, որը սպառնում է մեզ։ Եթե մենք թույլ տանք, որ Ռուսաստանը հաղթի, իսկ Ուկրաինան՝ կապիտուլյացիայի, դա կնշանակի տասնամյակների անապահովություն ռումինացիների, մոլդովացիների և լեհերի համար։ (Ուկրաինայում) մեր անվտանգությունն ու Եվրոպայի ապագան են խաղարկվում»:
Այնուհետև հարցին՝ «Ֆրանսիան պատրա՞ստ է եվրոպականացնել իր միջուկային զսպիչ ուժը», (նախագահը այս թեման բարձրացրել է նախօրեին՝ Սորբոնում Եվրոպայի մասին իր հիմնական ելույթն ունենալով) նա պատասխանեց.
«Մենք (արդեն) ունենք պաշտպանության մեկ ձև՝ ՆԱՏՕ-ն։ Ինչպես ես ասացի Սորբոնում, մենք այժմ պետք է ավելի հեռուն գնանք և ստեղծենք հուսալի եվրոպական պաշտպանություն: Սա կարող է նշանակել հակահրթիռային վահանների տեղակայում, բայց մենք պետք է վստահ լինենք, որ դրանք արգելափակում են բոլոր հրթիռները և կանխում միջուկային զենքի օգտագործումը: Մեր կենսական շահերը եվրոպական հարթություն ունեն։ Եկեք ամենը դնենք սեղանի վրա և տեսնենք, թե իրականում ինչն է մեզ հուսալիորեն պաշտպանում: Ֆրանսիան կպահպանի իր առանձնահատկությունը, բայց պատրաստ է ավելի մեծ ներդրում ունենալ Եվրոպայի պաշտպանության գործում»։
Ֆրանսիան, ինչպես ամբողջ Եվրոպան, հույս ունի պաշտպանվել հարձակումներից «վերևից», բայց պատրա՞ստ է փողոցներում կռիվների, գետնի վրա պայթեցումների, ահաբեկչության, ներխուժումների, դիվերսիաների, շրջափակումների, հաղորդակցությունների խզման, առհասարակ, այն ամենի, ինչը Արցախում նա համարել է Ադրբեջանի «տարածքային ամբողջականության վերականգնում» և ինչին այժմ հավանություն է տալիս Պաղեստինում։ Պատրա՞ստ են եվրոպացիները թողնել իրենց տները եւ արտագաղթել։ Աշխարհակարգը եւ միջազգային իրավունքը չի կարող հատվածային պահպանվել։
Կիրանց
Կառավարությունում այսօր Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպման էր հրավիրել Տավուշի մարզի Կիրանց գյուղի բնակիչներին։ Գյուղացիները պահանջել էին, որ Փաշինյանը գնար մարզ ու իրենց պարզաբանումներ ներկայացներ այն տեղեկությունների մասին, որ փաստորեն խորհրդային Հայաստանի սահմաններից էլ է շեղում լինելու եւ ավելի շատ տարածքներ են հանձնվելու Տավուշից։ Բայց Փաշինյանը կիրանցիներին էր հրավիրել կառավարություն։
Հանդիպումից մարդիկ դուրս եկան զայրացած, իսկ կանանցից ոմանք հուզվել էին ու արտասվում էին։
«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Նազարյանը մանրամասներ հայտնեց լրագրողներին։ Նա ասաց, որ Նիկոլ Փաշինյանն իրեն չի պահել վարչապետին հարիր, մարդկանց ասել է, որ սահմանը կարող է անգամ Կիրանց գյուղի մեջտեղով անցնել։ «Ասում էր՝ կարող է գիծը սենց անցնի, կարող է նենց անցնի, կարող է շատ վատ անցնի, կարող է մի քիչ լավ անցնի, մի խոսքով՝ վարչապետին ոչ հարիր պահվածք։ Այն ողջամիտ առաջարկները, խնդրանքը, որոնք հնչել են Կիրանցի բնակիչների կողմից, ոչ մեկն ընդունելի չի եղել։ Մարդիկ ասում են, որ գոնե վերջին տարբերակով թող այնպես լինի, որ սահմանը ոնց անցել է խորհրդային Հայաստանի ու խորհրդային Ադրբեջանի տարիներին, գոնե այդպես անցնի։ Բայց հիմա ասում է՝ կարող է այսպես անցնի, նույնիսկ կարող է գյուղի ամենամեջտեղով անցնի։ Ասել է, որ սահմանապահը կանգնի, դուք անվտանգ կապրեք, բայց կարող է 7 օր անվտանգ ապրեք, 8-րդ օրն անվտանգ չլինի, ես ի՞նչ իմանամ։
Մարդիկ շատ վատ վիճակում են, շոկի մեջ են։ Մեկն ասում է՝ տունս եմ վառելու, մեկն ասում է՝ տանկ եմ բերելու տանս առաջ կանգնեցնեմ, մյուսն ասում է՝ չգիտեմ ինչ եմ անելու։ Ինչ անի մարդը, եթե իրեն եկել ու ասում են, որ սահմանը ոչ թե լինելու է այնպես, ոնց սովետական տարիներին է անցել, այլ հիմա էլ ասում է՝ պարզվում է, որ սովետական միության տարիներին չեն իմացել սահմանը ոնց է անցնում, հիմա նոր սահման են հորինում։ Ինչ-որ կետեր կան, հիմա ասում է՝ այդ պայմանական «ա» կետը հայտնվում է կամրջից 100 մետր դեպի գյուղ, խորքը՝ գետի ուղղությամբ։ Բայց սովետի ժամանակ նման սահման գոյություն չի ունեցել»,- ասաց Գեղամ Նազարյանը։
Արևադարձային տաք օդի ալիքի գործունեությամբ պայմանավորված` ապրիլի 17-29-ին հանրապետության մի շարք շրջաններում ցերեկային ժամերին գրանցված առավելագույն ջերմաստիճանները գերազանցել են երբևիցե դիտված պատմական արժեքները։ Այս մասին հայտնում են «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից: