Տավուշի իրադարձությունները և «հող՝ առանց երաշխիքների խաղաղության դիմաց» քայքայիչ քաղաքականության շարունակությունը արցախցիներից շատերին ստիպեց «մոռանալ» իրենց խնդիրները։ Աննկատ մնաց անգամ Արցախի բնակիչների համար նախատեսված բնակապահովման ծրագրի շուրջ Փաշինյանի մոտ խորհրդակցությունը։ Շատերն ուշադրությամբ հետեւում են, թե ինչ է կատարվում Տավուշում՝ դիտարկելով, թե արդյոք կարելի է կասեցնել աղետալի միտումը։

Մինչդեռ արցախցիների խնդիրները ոչ միայն չեն լուծվում, այլ աստիճանաբար դառնում են երկարաժամկետ «նորմա»։ 40+10 հազար դրամ ծրագիրը մինչև տարեվերջ երկարաձգելու որոշումը շատերին թույլ տվեց հանգիստ շունչ քաշել, սակայն խնդիրները մնացին չլուծված։ Շատ արցախցիներ սպասում են ուսումնական տարվա ավարտին, որպեսզի հեռանան ու իրենց բախտն այլ տեղ փորձեն։

Թեև ՀՀ կառավարությունը խոստացել էր բնակապահովման ծրագիր ներկայացնել մինչև ապրիլի վերջ, սակայն օրերս կայացած խորհրդակցության ժամանակ այն կրկին ուղարկվել է վերամշակման։

Ծրագրի մասին պաշտոնական տեղեկատվությունը մանրամասներ չի հայտնում։ Պարզ է միայն, որ աշխատանքներն իրականացվում են չորս ուղղությամբ՝ բնակարանների գնման վկայագրերի տրամադրում, սեփական տների կառուցման վաուչերների տրամադրում, արդեն իսկ վերցրած հիփոթեքային վարկի մարման աջակցություն և անվճար սոցիալական բնակարանների տրամադրում։

Դեռ պարզ չէ, թե ինչ գումարներ են տրամադրվելու եւ ինչ կարգով է իրականացվելու ծրագիրը։ Ակնհայտ է միայն մեկ բան՝ ծրագրի շահառու կարող են դառնալ միայն Հայաստանի քաղաքացիները։ Եվ քանի որ նույնիսկ արցախցիների հաշվառման և ժամանակավոր պաշտպանության վկայական ստանալու գործընթացը դեռ չի ավարտվել, և մինչ այժմ քաղաքացիություն ստանալու համար դիմել է 1600 արցախցի (մոտ 1000-ն արդեն ստացել է), ակնհայտ է դառնում, որ քաղաքացիություն ստանալը՝ ևս մեկ խոչընդոտ է՝ գործընթացը երկարացնելու։

Եթե ​​7 ամսում արցախցիների միայն կեսն է կարողացել գրանցվել, և գործընթացը կավարտվի միայն մինչև աշուն, ապա որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի քաղաքացիություն ստանալու համար։ Անձնագրային բաժանմունքների թիվը չի փոխվում։ Իսկ քաղաքացիություն տալու համար օրենքը նախատեսում է մինչեւ 6 ամիս ժամկետ։

Մեկ ամիս առաջ ակտիվացած և նույնիսկ հանրահավաք արած արցախցիների ակտիվությունը նորից մարել է. ոչ միայն այն պատճառով, որ իրավիճակը Հայաստանում ընթանում է արցախյան սցենարով, և հեռու չէ այն ժամը, երբ Վրաստան տանող Տավուշի միջանցքը, այդ թվում՝ գազատարը, բլոկադայի մեջ կհայտնվեն։ Բայց նաև այն պատճառով, որ այս 7 ամիսների ընթացքում Արցախի ժողովրդի՝ ինքնակազմակերպվելու, գոնե փախստականների վերաբերյալ որոշումների վրա ազդելու բոլոր փորձերը բախվել են խուլ պատին։

Մարդիկ չեն կարողանում աշխատանք գտնել պետական ​​կառույցներում, օրինակ՝ ոստիկանությունում աշխատանքի է ընդունվել ընդամենը 5 արցախցի։ Եթե ​​անգամ քաղաքացիություն ունես, մասնավոր գործունեությունը գրանցելու համար անձը հաստատող փաստաթուղթ չի տրվում, շատերի մոտ թոշակային և վարկային գործերը առկախված են:

Հայաստանի կառավարությունը այդպես էլ չի ստեղծել մեկ միասնական մարմին, որը կզբաղվեր Արցախի ժողովրդի խնդիրներով, իսկ Հայաստանի տարածքում Ղարաբաղի իշխանությունների գործունեությունը հայտարարվել է «ազգային անվտանգության սպառնալիք»։

Պետական ​​քաղաքական և իրավական աջակցության բացակայությունը հանգեցրել է նրան, որ ղարաբաղցիների սոցիալական խնդիրները չեն լուծվում, դժվարանում է լիարժեք ինտեգրումը, արցախցին զրկված է կոլեկտիվ ինքնակառավարումից և չունի իրավունքները միջազգային և ազգային մակարդակում պաշտպանելու հնարավորություն։

Իրավունքների նման բացակայությունը հանգեցնում է նրան, որ տեղահանված արցախցիների սոցիալական և այլ իրավունքների լուծումը կախված է Հայաստանում առանձին պաշտոնյաների քմահաճույքից և «ողորմությունից»։

Հայաստանում Արցախի ժողովրդի իրավական կարգավիճակի որոշումը, իրավունքների հստակեցումը, օգնության կենտրոնացումը և ինքնակառավարման հնարավորությունը թույլ կտան Հայաստանի կառավարությանն ու դոնորներին ավելի հեշտ լուծել Արցախի ժողովրդի սոցիալական և հումանիտար խնդիրները։

Ըստ Բաքվի քաղաքագետ Զարդուշտ Ալիզադեի, «Ադրբեջանի նախագահի թռիչքը Գերմանիա անմիջապես Ֆիզուլիի միջազգային օդանավակայանից պատմական նշանակություն ունի և նշանակում է ազատագրված տարածքների ինտեգրում։ Միաժամանակ օրակարգում ընդգրկված է Հայաստանի՝ Ադրբեջանից գազ գնելու հարցը, որը կարեւոր է նաեւ տնտեսական տեսանկյունից»։

Քաղաքագետը կարծում է, որ ներկայումս Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ գործընթացները մոտենում են ավարտին, և Գերմանիայի մասնակցությունն այդ գործընթացին իրատեսական չի թվում։ Բեռլինն անելիք չունի։

Ալիզադեն ենթադրել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը նույնպես կարող է մասնակցել COP29 կլիմայական գագաթնաժողովին, որը կանցկացվի Բաքվում այս տարվա վերջին։ «Հավանականություն կա, որ ադրբեջանական կողմը հրավեր կուղարկի Փաշինյանին։ Կասկածից վեր է, որ Փաշինյանը կհամաձայնի ու կգա մասնակցելու այս միջոցառմանը։ Նրա մասնակցությունը COP29-ին չի առնչվում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կնքվող խաղաղության շրջանակային համաձայնագրի հետ։ Որովհետև COP29-ը նույնպես խաղաղ իրադարձություն է»:

Միջազգային քրեական դատարանը կարող է կալանավորել Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին, պաշտպանության նախարար Յով Գալանտին և իսրայելցի մի քանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների՝ Գազայի հատվածում իսրայելական ռազմական գործողության հետ կապված։

Այս մասին ասվում է The Times-ի նյութում։ Բացի վարչապետից ու պաշտպանության գերատեսչության ղեկավարից, օրդեր կարող են տրվել Իսրայելի բանակի շտաբի պետի, ինչպես նաև Իսրայելի անվտանգության ծառայությունների անդամների նկատմամբ։ Ըստ թերթի՝ դա կարող է տեղի ունենալ հաջորդ շաբաթ։

Վերջերս իսրայելական 12 հեռուստաալիքը հայտնել էր, որ ՄՔԴ-ն կարող է ձերբակալության օրդեր արձակել իսրայելցի պաշտոնյաների համար: Նրա խոսքով՝ Իսրայելի վարչապետի աշխատակազմն այս հարցի շուրջ «արտակարգ քննարկում» է անցկացրել։ Նեթանյահուն արդեն արձագանքել է այս հաղորդագրություններին՝ ընդգծելով, որ Հաագայի դատարանի ցանկացած որոշում չի ազդի իսրայելական կողմի գործողությունների վրա, այլ «վտանգավոր նախադեպ կստեղծի» ահաբեկչության և ագրեսիայի դեմ հանդես եկող երկրների բոլոր զինվորականների և դեմոկրատական ​​պաշտոնյաների համար։ Վարչապետի խոսքով՝ Իսրայելի ղեկավարությունը թույլ չի տա ՄՔԴ-ին փորձել խարխլել իսրայելական պետության ինքնապաշտպանության իրավունքը։

Մինչդեռ Իսրայելում հազարավոր մարդիկ շաբաթ օրը՝ ապրիլի 27-ի երեկոյան դուրս էին եկել հերթական համազգային ցույցի՝  Գազայի հատվածում ՀԱՄԱՍ-ի զինյալների կողմից պատանդների ազատ արձակման համար: Թել Ավիվում ցուցարարները փակել են Այալոն մայրուղին և պահանջում են Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի հրաժարականը և երկրում նոր ընտրություններ անցկացնել։ The Jerusalem Post-ի փոխանցմամբ՝ 7 ցուցարարներ ձերբակալվել են։

Հանրահավաքին ելույթ ունեցան մոտ յոթ ամիս գերության մեջ գտնվող մարդկանց հարազատները, մասնավորապես՝ պատանդի հայրը։ Նա Գազայի հատվածում արմատական ​​իսլամիստական ​​շարժման առաջնորդ Յահյա Սինվարին կոչ է արել մարդասիրություն ցուցաբերել եւ երկու ժողովուրդներին էլ փրկել արյունահեղությունից։ Համասը ներկայումս ուսումնասիրում է որոշ պատանդների ազատ արձակման և հրադադարի մասին Իսրայելի առաջարկը, նշում է dpa գործակալությունը։

Ըստ իսրայելական լրատվամիջոցների՝ Թել Ավիվից բացի, հազարավոր իսրայելցիներ այսօր բողոքի երթեր են դուրս եկել Երուսաղեմում և Հայֆայում, ինչպես նաև հավաքվել են Նեթանյահուի առանձնատան դիմաց՝ Կեսարիա քաղաքում։ Պատանդների և անհայտ կորածների ընտանիքները ապրիլի 27-ին հայտարարություն են տարածել՝ կոչ անելով Իսրայելին դադարեցնել ռազմական գործողությունը՝ պատանդների համապարփակ գործարքի դիմաց, նշում է The Jerusalem Post-ը։

Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի և Ալիևի համատեղ ասուլիսի ժամանակ ընդդիմադիր Microscope Media ռեսուրսի գլխավոր խմբագիր Ֆաթիմա Քարիմովան Ալիևին հարց է ուղղել Ղարաբաղում բազմամիլիարդանոց նախագծերի ոչ թափանցիկ իրականացման, գաղտնիության, այդ թվում մրցույթներին մասնակցող ընկերությունների մասին։ Ալիևի դեմքին գրված էր՝ ինչպե՞ս է նա հայտնվել այստեղ և ինչու՞ Microscope Media-ն դեռ չի լուծարվել։

Լրագրողին մեղադրելով տեղեկությունը ոչ հավաստի աղբյուրից վերցնելու համար և «Ղարաբաղի վերականգնման» համար ներդրված 7 միլիարդ դոլարի թիվը հնչեցնելով՝ Ալիևն այդպես էլ չպարզաբանեց մրցույթների թափանցիկության հարցը, բայց ավանդական պաթոսով հայտարարեց, որ մարդիկ երախտապարտ են եւ ղեկավարությունը, եւ բանակին, թեև պարզ է, որ բացի Ալիևների ընտանիքից և ՓԱՇԱ հոլդինգից, ոչ ոք չի կարող սեփական բիզնես ունենալ Ղարաբաղում։

Ի դեպ, Իլհամ Ալիևի հարազատները ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն վերահսկում են Ադրբեջանի չորս խոշոր մասնավոր բանկերը՝ Pasha Bank-ը, Kapital Bank-ը, Xalq Bank-ը և Bank Avrasiya-ն, որոնք բիզնեսի աջակցության պետական ​​ծրագրի շրջանակներում առաջատար վարկատուներն են:

Քսան տարիների ընթացքում, երբ Իլհամ Ալիևը ղեկավարել է Ադրբեջանը, նրա հարազատները հսկայական հարստություններ են կուտակել՝ մասամբ շահութաբեր պետական ​​պայմանագրերի շնորհիվ տնտեսության առաջատար ոլորտներում, ներառյալ բնական ռեսուրսների արդյունահանումը, օդային ճանապարհորդությունները և շինարարությունը: Մրցույթների անթափանցիկության մեկ այլ հաստատում էլ այն տեղեկությունն էր, որ Շուշիում 4,4 մլն դոլար արժողությամբ հյուրանոցի կառուցման մրցույթում հաղթող է ճանաչվել նախագահական ընտանիքին պատկանող «Շուշա հյուրանոց» ընկերությունը։ Ընկերությունը նախատեսում է բացել ևս երկու հյուրանոց։ Դրանցից մեկը՝ «Agdam City Hotel»-ը կկառուցվի Ակնայում, իսկ մյուսը՝ «AS Hotel Tbilisi»-ը՝ Թբիլիսիում։

«Արդեն երկար տարիներ երկրի իշխող վերնախավն անընդհատ համոզում է քաղաքացիներին, իբր երկիրը հենվում է միայն Ալիևների վրա, և որ առանց նրանց Ադրբեջանը չի լինի։ Սակայն Ալիեւը, թաքնվելով ղարաբաղյան պատերազմի թիկունքում, յուրացնում է ոչ միայն հաղթանակը, այլեւ տարածքները, որոնք բաժանում է իր ընտանիքին ու իրեն մոտ կանգնած օլիգարխներին։ Եվ այստեղ ոչ մի գերբնական բան չկա, քանի որ Ալիևներն այդպես են վարվում իրենց կառավարման 30 տարիների ընթացքում»,- գրում է ընդդիմադիր կայքը։