ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը հինգշաբթի օրը՝ ապրիլի 18-ին, կքվեարկի ՄԱԿ-ին Պաղեստինի անդամակցության հարցով։ Այս մասին հայտնում է РИА Новости-ն՝ հղում կատարելով France Press գործակալությանը։
«ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը հինգշաբթի օրը կքննարկի ՄԱԿ-ի լիիրավ անդամ երկիր դառնալու Պաղեստինի պահանջը»,- հայտնում է ֆրանսիական գործակալությունը։
Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր հրամանատար Ալեքսանդր Սիրսկին հայտարարել է, որ Պուտինը հրամայել է իր բանակին գրավել Չասով յարը մինչև մայիսի 9-ը։ Քաղաքը գրեթե ավերված է, ինչպես Բախմուտը։
Պուտինը մտադիր է մայիսի 7-9-ը հավաքել «դաշնակիցներին» Մոսկվայում՝ մասնակցելու «կարևոր իրադարձություններին»՝ Պուտինի երդմնակալությանը, ԵԱՏՄ խորհրդի նիստին և մայիսի 9-ի շքերթին։ ՀՀ կառավարությունն ասում է, որ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Մոսկվա մեկնելու վերաբերյալ դեռ որոշում չկա։ Ըստ ամենայնի, մինչև մայիսի 9-ը դեռ շատ բան կարող է փոխվել տարածաշրջանում։
Երկրների ղեկավարները, ովքեր այդ օրերին կլինեն Մոսկվայում՝ ֆաշիզմի դեմ տարած հաղթանակի պատվին շքերթին, ստիպված կլինեն շնորհավորել Պուտինին Չասով յարը վերցնելու կապակցությամբ։
Պատմությունը բեկվում է բոլոր նուրբ տեղերում:
ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Իմանգալի Տասմագամբետովը NEWS.ru-ին տված հարցազրույցում հրաժարվել է օգտագործել «սառեցում» հասկացությունը՝ կապված Հայաստանի կազմակերպությանը անդամակցության հետ։ Ինչպես նշում է լրատվամիջոցը, նա հաստատել է, որ Երեւանն իսկապես կրճատել է դաշինքում իր գործունեության ծավալը։
Հայաստանը կամ այլ երկրները ՀԱՊԿ-ում կկրճատեն գործունեության ծավալը, թե էապես կավելացնեն, դա նշանակություն չունի, քանի որ դաշինքը, բացի Հայաստանի անվտանգության ամրապնդման և դիվերսիֆիկացման արգելակողի դերից, այլ նշանակություն չունի՝ զրո է։
ՀԱՊԿ-ը դեռևս չի մասնակցել ոչ մի ռազմական գործողության՝ իր անդամների պաշտպանության համար, բացառությամբ Ղազախստանում տեղի ունեցած ծիծաղելի գործողության։ Հիշվում է, այն ժամանակ Լուկաշենկոն հպարտորեն ասաց, որ ինքը և Պուտինը մեկ ժամում գծել են «օգնության» ծրագիրը․ այն ժամանակ Ղազախստանում անկարգություններ են սկսվել (ի դեպ, Հայաստանն էր նախագահում ՀԱՊԿ-ում)։ Սակայն Չինաստանի զանգից հետո բառացիորեն մի քանի օր անց Տոկաևը կոչ արեց դուրս բերել ՀԱՊԿ զորքերը երկրից, և նրանք արագ նահանջեցին։
Այսքանը: Այլևս ոչ մի ռազմական օպերացիա: Ոչ ոք նույնիսկ չգիտի, թե որտեղ է գտնվում ՀԱՊԿ կենտրոնակայանը, որտեղ մշակվում են մեծ ծրագրեր, չգիտի, ինչ է անում կազմակերպությունն ընդհանրապես, բացի զայրացած դեմք ընդունելուց:
ՀԱՊԿ-ը զրո է, իսկ զրոյի դեպքում որոշ թվաբանական մանիպուլյացիաներ չեն կատարվում, օրինակ՝ բաժանում զրոյի։ Իսկ զրոյով բազմապատկելը հավասար է զրոյի։
2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախի դեմ Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիայի հետևանքով զոհվել է 223 արցախցի, որից 21-ը քաղաքացիական անձ, 21-ը՝ անհետ կորած են, Step1.am-ի հետ զրույցում տեղեկացրեց Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպան Գեղամ Ստեփանյանը։
Նա հավելել է, որ սեպտեմբերի 25-ին վառելիքի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով զոհվել է 238 մարդ, իսկ պայթյունից հետո 20 մարդու ճակատագրի մասին ոչինչ հայտնի չէ։
Հանուն Հայաստանի և Արցախի «Հայաքվե» քաղաքացիական ժողովրդավարական նախաձեռնությունը մտադիր է հրատարակության պատրաստել 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ը ռազմական գործողությունների ժամանակ զոհվածների հիշատակին նվիրված գիրք՝ ալբոմ։ Նախաձեռնությանը հաջողվել է կենսագրություններ և լուսանկարներ տրամադրած հարազատների միջոցով հավաքել և նույնականացնել 167 զոհերի անունները։
“Հայաքվեյում” ասում են, որ այլ նախաձեռնություններ ու քաղաքական ուժեր, անգամ Արցախի իշխանությունները նման աշխատանք չեն տանում։ Նրանք նաև նախատեսում են տվյալներ հավաքել ղարաբաղյան այլ պատերազմներում զոհվածների մասին:
Լրատվամիջոցները տեսանյութ են հրապարակում եւ հայտնում, որ իբր ռուսական զորքերը հեռանում են Արցախից։ Երեկ տեղեկություն եղավ, որ ռուսները հանել են Դադիվանքի մոտ իրենց դիրքը։
Նոյեմբերի 9-ի հայտարարության համաձայն՝ Արցախում ռուսական զորախմբի առաքելության ավարտին դեռ մեկ տարուց ավելի կա, և Բաքուն չի պահանջում ռուսական զորքերի դուրսբերում։ Սա նշանակում է, որ նրանք դեռ պետք է ավարտին հասցնեն իրենց առաքելությունը, համաձայն նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, որն անկատար է թողել միայն մեկ կետ: Խոսքը «Հայաստանի հարավում հաղորդակցությունների բացման մասին է, որի անվտանգությունը կապահովեն ՌԴ ԱԴԾ զորքերը»։
Ռուսական զորքերը մնացին Արցախում բնիկ հայ բնակչության ամբողջական տեղահանումից հետո։ 7 ամիս անց Արցախում Կարմիր Խաչի գրասենյակ չկա, նույնիսկ Սարգիս Գալստյանն է հեռացել, իսկ Հայաստանի ղեկավարությունը խոսում է արցախցիների «երկարաժամկետ ինտեգրման» մասին։ Հարցը հանված է։
Այժմ ռուսական զորքերին մնում է մեկ խնդիր՝ ավարտին հասցնել նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կատարումը։ Ռուսական տեխնիկայի վերատեղակայման կադրերը հրապարակող լրատվամիջոցները չեն ասում, թե ուր են նրանք շարժվում։ Հնարավոր է, որ Իրանի և Հայաստանի սահման, որտեղ սպասվում է «թուրքերի հետ համատեղ նոր բարդ գործողություն», ինչպես ասել է Շոյգու Սերգեյ Կուժուգեթ-օղլուն։
Պատահական չէր, Իրանի դեսպանը երեկ զգուշացնում Հայաստանի ղեկավարությանը։
Ֆրանսիան որոշել է ետ կանչել Ադրբեջանում իր դեսպանին խորհրդակցությունների համար՝ Ադրբեջանի կողմից 2 երկրների հարաբերություններին վնասող միակողմանի գործողությունների համատեքստում։
«Հանրապետության նախագահն այսօր ընդունել է դեսպանին։ Նա ափսոսանք է հայտնել Ադրբեջանի գործողությունների համար և ցանկություն հայտնել լսելու ադրբեջանական կողմից պարզաբանումը»,- ասված է հաղորդագրությունում։
Նշվում է նաև, որ Ֆրանսիան վերահաստատել է իր աջակցությունն Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների կարգավորմանը՝ միաժամանակ հարգելով միջազգային իրավունքը և երկու երկրների տարածքային ամբողջականությունը։ «Այս ստանդարտացումն օգուտ կբերի ինչպես երկրներին, այնպես էլ ողջ տարածաշրջանին»,- ասված է գերատեսչության հաղորդագրությունում:
Ապրիլի 14-ից հետո, երբ դեմո-պատերազմ է տեղի ունեցել Մերձավոր Արևելքում, ֆրանսիացի վերլուծաբանները սկսեցին գրել, որ Իրանը փոխել է խաղի կանոնները՝ ուղիղ հարձակվելով Իսրայելի տարածքի վրա։ Իրանի կողմից Իսրայելի դեսակռալիզացիան շրջադարձային է դարձել շատ երկրների քաղաքականության համար: Ադրբեջանը Իսրայելի դաշնակիցն է Հարավային Կովկասում, որտեղ Ֆրանսիան փորձում է ակտիվ քաղաքականություն վարել։
Սակայն Ֆրանսիայի դեսպանի հետկանչը կարող է կապված լինել Բաքվի առաջիկա որոշ գործողությունների հետ, որոնց Փարիզը կտրականապես դեմ է։ Այս գործողությունները կարող են համընկնել ապրիլի 24-ի՝ Հայոց ցեղասպանության տարելիցի հետ։ Սիմվոլիզմը քաղաքականության մեջ մեծ դեր ունի։ Օրինակ՝ 2023 թ․ սեպտեմբերի 21-ի ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի նիստը, որի ժամանակ “հավանություն” տրվեց Արցախի դեմ ագրեսիային եւ բնիկ հայերի հետագա տեղահանմանը, պատահական չէ կայացել ՀՀ Անկախության օրը։
Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Վասիլիս Մարագոսն` ի պատասխան «Ժողովուրդ»-ի հարցման.
«Հայաստանը և Ադրբեջանը ստորագրել են 1991թ. Ալմաթիի հռչակագիրը, որում խորհրդային 11 հանրապետությունները հայտարարեցին, որ իրենց վարչական սահմանները կարող են լինել նաև իրենց միջազգային սահմանները:
Այս պարտավորությունը հաստատել են վարչապետ Փաշինյանը և նախագահ Ալիևը 2022 թվականին Պրահայում։
Սա նաև հիմք է հանդիսանում ԵՄ-ի կողմից այդ երկրներից յուրաքանչյուրի ճանաչման համար:
Վարչական սահմանը երբեք միջազգային սահման չի եղել, ուստի այն պետք է պատշաճ կերպով սահմանազատվի , բայց մեզ համար հիմքը երկու երկրների կողմից ստորագրված Ալմաթիի հռչակագիրն է:
Ինչպես գիտեք, ԵՄ-ն ակտիվորեն ներգրավված է խաղաղության գործընթացում՝ նախ նախագահ Միշելի մակարդակով հրավիրված առաջնորդների հանդիպումների, ինչպես նաև կողմերի հետ ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարի ամենօրյա աշխատանքի միջոցով, իսկ սահմանազատման հարցում պարզ է, որ դա արվում է երկկողմ մակարդակով, և մենք աջակցում ենք որոշումների, որոնք համապատասխանում են միջազգային իրավունքի դրույթներին և Ալմաթիի հռչակագրին:
Այս գործընթացում, բնականաբար, պետք է քննարկվեն բոլոր տարածքները, ներառյալ այն տարածքները, որոնց վրա տեղակայված են ադրբեջանական ստորաբաժանումները և որոնք եղել են Հայկական ԽՍՀ-ի կազմում, ինչպես նաև այն տարածքները, որոնց վրա տեղակայված են հայկական ստորաբաժանումները և որոնք եղել են Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի տարածքում:
ԵՄ-ն միշտ ընդգծել է ցանկացած սպառնալիքից զերծ մնալու, ինչպես նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բոլոր չլուծված խնդիրները բացառապես խաղաղ ճանապարհով լուծելու անհրաժեշտությունը»:
____
Պարոն դեսպանի վերընշված ելույթից կարևոր եմ համարու հետևյալ շեշտադրումները.
1. “վարչական սահմանները կարող են լինել նաև իրենց միջազգային սահմաններ”` այսինքն կարող են, բայց ամենևին պարտադիր չէ, որ լինեն միջազգային սահման;
2. “վարչական սահմանը երբեք միջազգային սահման չի եղել, ուստի այն պետք է պատշաճ կերպով սահմանազատվի”` այսինքն առանց հստակ սահմանազատման նրանք դեռ պետական սահման չեն;
3. “մենք աջակցում ենք որոշումների, որոնք համապատասխանում են միջազգային իրավունքի դրույթներին և Ալմաթիի հռչակագրին”` այսինքն բացի Ալմաթիի հռչակագրից բոլոր ընդունվող որոշումները պիտի համապատասխանեն նաև՝ և առաջին հերթին, միջազգային իրավունքին;
4. “այս գործընթացում, բնականաբար, պետք է քննարկվեն բոլոր տարածքները, ներառյալ այն տարածքները, որոնց վրա տեղակայված են ադրբեջանական ստորաբաժանումները և որոնք եղել են Հայկական ԽՍՀ-ի կազմում, ինչպես նաև այն տարածքները, որոնց վրա տեղակայված են հայկական ստորաբաժանումները և որոնք եղել են Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի տարածքում” ` այսինքն սահմանազատման եւ դրա ժամանակ ընդունվող որոշումների ընթացքում պետք է դիտարկվեն բոլոր տարածքները, այդ թվում Ադրբեջանական ԽՍՀ մաս կազմող (Արցախը նկատի ունի):
Հ.Գ. ԵՄ բարձր պաշտոնյան շատ նուրբ կերպով՝ դիվանագիտորեն հասկացնում է մեզ, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև միջազգային ճանաչված պետական սահման դեռևս գոյություն չունի և այն պետք է որոշվի, բացի Ալմաթիի հռչակագրից նաև՝ և առաջին հերթին, միջազգային իրավունքի հիման վրա, ինչը նշանակում է, որ բոլոր տարածքները առայժմ վիճելի են!
«Արցախի մայրիկների ակումբն» ամփոփել է «Վըսկե ծեռքեր» ցուցահանդեսի արդյունքները՝ պատահականության սկզբունքով ընտրելով հաղթողին և հանձնելով հիշարժան նվեր։ Կազմակերպության հիմնադիրները բացատրել են, որ բոլոր 64 արհեստավորները համապատասխանում էին սահմանված չափանիշներին, ուստի հնարավոր չէր լավագույնին որոշել։
Ապրիլի 7-ին Երևանում տեղի ունեցավ արցախցի արհեստավորների աշխատանքների երկրորդ տոնավաճառը՝ Արցախի մայրիկների ակումբի նախաձեռնությամբ։
Կազմակերպության ներկայացուցիչ Մարիամ Աբրահամյանը նշեց, որ առաջին՝ ձմեռային ցուցահանդեսի նպատակն էր մեկ հարթակում համախմբել արցախցի արհեստավորներին և նրանց հնարավորություն տալ հասկանալու, որ Հայաստանում իրենց սիրելի հոբբին կարող է նաև շահութաբեր լինել։
«Երկրորդ տոնավաճառը կազմակերպելիս մասնակիցներն ընտրվել են մի շարք չափանիշներով, որոնցից գլխավորը աշխատանքի բարձր որակն է և վարպետների մրցունակությունը Հայաստանի կիրառական արվեստի շուկայում։ Կարծում եմ՝ մեզ հաջողվեց հասնել մեր նպատակին։ Կլինեն ավելի շատ տոնավաճառներ, որպեսզի արհեստավորները կարողանան իրենց աշխատանքները ներկայացնել Հայաստանում»։
Խոսելով Արցախ վերադառնալու մասին՝ Մարիամ Աբրահամյանը նշել է, որ «մենք պետք է ձգտենք դրան, բայց վերադարձը պետք է լինի արժանապատիվ՝ միջազգային ամուր երաշխիքների ներքո, և անպայման Արցախի բանակի և իրավապահ կառույցների վերականգնմամբ»։
«Արցախի շրջափակման ժամանակ Արցախի մայրիկների ակումբը Ստեփանակերտում կազմակերպել է հանրահավաքներ և երթեր՝ պահանջելով պաշտպանել մեր և մեր ընտանիքների իրավունքները։ Մենք չէինք կարող անհաղորդ մնալ քաղաքական գործընթացներից։ Հիմա Հայաստանում, փախստական դառնալով, չենք կարող անտարբեր լինել մեր ապագայի հետ կապված գործընթացների նկատմամբ։ Ուստի մենք մտադիր ենք շարունակել պայքարը և պահանջել հարգել արժանապատիվ վերադարձի և ազատ հայրենիքի մեր իրավունքները»։
Ալվարդ Գրիգորյան
ՀԲԸՄ «Նաիրի» ճամբարը 4-րդ տարին անընդմեջ կհյուրընկալի Արցախյան երորրդ պատերազմում զոհված, վիրավորված, գերի ընկած և անհետ կորած հերոսների և Արցախից տեղահանված երեխաներին՝ ծնված 2011-2017 թթ.:
Ճամբարը տեղի է ունենալու 3 փուլով՝ օգոստոս ամսին: Մանրամասներին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղմամբ՝ https://www.facebook.com/share/p/MAsP7CnUScJdqVgL/?mibextid=QwDbR1
Էմիրություններում փոթորիկ եւ ջրհեղեղ է
Նախարարի դեմքի արտահայտությունը հուշում մի փոքր վախեցած լինելու մասին
ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը նախարարությունում խուզարկության մասին տեղեկացել է մամուլից: Անդրադառնալով հարցին, թե ինքը հարցաքննվե՞լ է՝ նախարարը պատասխանել է, որ որևէ գործի շրջանակներում վերջերս չի հարցաքննվել:
Ավելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ ՀՀ քննչական կոմիտեն խուզարկություն է իրականացնում Առողջապահության նախարարությունում և բժշկական կենտրոններից մեկում:
Հիշեցնենք, որ երկու ամիս առաջ նույն պատմությունը տեղի է ունեցել Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանի հետ, որն առ այսօր տնային կալանքի տակ է։ Նրա կալանքը ուղեկցվել է կին-փոխնախարարի, Ալեն Սիմոնյանի եղբոր կնոջ եւ այլ կանանց ձերբակալությամբ։ Հետո բոլորին բաց են թողել ու բռնել Քերոբյանին։ Անահիտ Ավանեսյանին կառնե՞ն տնային կալանքի տակ եւ նրա կալանքը կուղեկցի՞ տղամարդկանց ձերբակալություններով։
Ադրբեջանն էթիկ հայերին ենթարկել է բռնի անհետացման առնվազն երեք տարբերակով։ Այս մասին ՄԱԿ-ի Արդարադատության միջազգային դատարանում Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին միջազգային կոնվենցիայի շրջանակներում քննվող Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի դատական գործով բանավոր լսումների ժամանակ ասաց պրոֆեսոր Լինոս-Ալեքսանդր Սիցիլիանոսը։
«Առաջինը, Հայաստանի ապացույցը ցույց է տալիս, որ էթնիկ հայերը՝ թե՛ զինծառայողները, թե՛ քաղաքացական անձինք, ովքեր անհետացել են Լեռնային Ղարաբաղի երկրորդ պատերազմի սկզբից, համարվում է, որ մինչեւ օրս գտնվում են Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո։ Սակայն Ադրբեջանը նրանց ճակատագրի մասին ոչինչ չի ասում։ Երկրորդ, ապացույցները ցույց են տալիս, որ առնվազն 20 հայ զինծառայողներ եւ քաղաքացիական անձինք սպանվել են Ադրբեջանում ազատազրկման ժամանակ, եւ Ադրբեջանը մինչեւ օրս նրանց մահվան հանգամանքները չի ընդունել։ Եվ վերջում, ապացույցները մեզ ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանը կանոնավոր կերպով խախտել է էթնիկ հայերի որոնումը, ինչպես նաեւ հայրենադարձումը։
Ադրբեջանը նաեւ թաքցրել է էթնիկ հայերի ճակատագիրը, ովքեր բռնի անհետացել են Հայաստանի հիշատակումների ներկայացումից հետո։ 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի վրա հարձակման հետեւանքով 11 էթնիկ հայեր շարունակում են կորած մնալ։ ՄԱԿ-ի կտտանքների հարցով հատուկ զեկուցողը ասում է, որ շատ անձինք ենթարկվել են արտադատական սպանությունների, կտտանքների եւ անհետացման։ Եվրոպայի խորհրդարանն ասել է, որ կան հավաստի տեղեկություններ, տեսանյութեր՝ առ այն, որ հայ ռազմագերիները եւ այլ պահվող անձինք ենթարկվել են բռնի անհետացման, եւ հարյուրավոր հայերի՝ ներառյալ քաղաքացիական անձանց գտնվելու վայրն ու ճակատագիրը շարունակում է մնալ անհայտ»,- ասաց նա։
Լինոս-Ալեքսանդր Սիցիլիանոսը նշեց, որ Հայաստանի ապացույցները ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանի կողմից էթնիկ հայերի բռնի անհետացումները հիմնված են էթնիկ ծագման վրա։ Եվ, հետեւաբար, դրանք պետք է համարել սույն կոնվենցիայի խախտում։
«Բռնի անհետացած զոհերի տարիքը հստակեցնում է, որ Ադրբեջանի վերաբերմունքը կապված է եղել նրանց էթնիկ պատկանելության հետ։ Շատ էթնիկ հայ քաղաքացիական անձինք, ովքեր դեռ անհետ կորած են Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, տարեց անձինք են, ներառյալ մեկը, ով 90 տարեկան էր։ Մի շարք անձինք են եղել, ովքեր հաշմանդամ էին։ Այս անձինք անվնաս էին, գտնվում էին Լեռնային Ղարաբաղում՝ պարզապես իրենց տարիքից ելնելով, ֆիզիկական կամ մտավոր հաշմանդամությունից ելնելով, կամ պարզապես, որովհետեւ գնալու տեղ չեն ունեցել կամ չեն ցանկացել իրենց տները լքել։ Նրանց բռնի անհետացումը կարող է համարվել միայն բռնության գործողություն՝ հիմնված էթնիկ հիմքերի վրա։
Այս անձինք ռազմագերիներ չեն, չեն խախտել ադրբեջանական օրենքը, ոչ էլ թշնամի պետության քաղաքացիներ են, որովհետեւ Ադրբեջանն ինքն է ասում, թե Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչներն իր քաղաքացիներն են։ Հետեւաբար, չկա բացատրություն, թե ինչո՞ւ են նրանք բռնի անհետացել։ Այլ բացատրություն չկա, քան էթնիկ ատելությունը, որը կարող է համարվել սույն կոնվենցիայի խախտում»,- նշեց Լինոս-Ալեքսանդր Սիցիլիանոսը։