«AGBU» և «World Central Kitchen» ոչ առևտրային ընկերությունները Հայաստանում սնունդ են տրամադրում արցախցի փախստականներին: Սնունդը առաքվում է ողջ հանրապետությունով մեկ, որտեղ ապաստան են գտել տեղահանվածները։ Այն պատրաստվում և առաքվում է կամավորների ջանքերով, որոնց թվում կան արցախցիներ։
Ծրագրից հիմնականում օգտվում են արցախցիները, ովքեր թանկ գների պատճառով չեն կարողանում բնակարաններ վարձակալել և ստիպված են գիշերել պանսիոնատներում, տարբեր հաստատությունների հատուկ տարածքներում կամ սեփական մեքենաներում։
Ինչպես ակնկալում էինք, Հայաստանի իշխանությունները չեն պատրաստվում ոչ միայն տրամադրել, այլեւ քննարկել Արցախի բռնի տեղահանվածների կարգավիճակը։
2020 թվականին ցեղասպանությունից փախած Արցախի Հադրութի, Շուշիի, Քաշաթաղի, Քարվաճառի շրջանների բնակիչների ներգաղթից հետո ՀՀ իշխանությունները այս մարդկանց փախստականի կարգավիճակ տալուց հրաժարվելը բացատրեցին նրանով, որ Արցախի բոլոր բնակիչներն ունեն Հայաստանի հանրապետության անձնագրեր։ Հետևաբար, չեն կարող համարվել փախստական (փախստականները համարվում են միջազգայնորեն ճանաչված այլ երկրի պետական սահմանը հատած անձինք)։
Հիմա, երբ ՀՀ վարչապետը պաշտոնապես ճանաչել է Արցախը որպես Ադրբեջանի տարածք, հարց է առաջանում՝ ո՞վքեր են այն մարդիկ, որ հայտնվել են Հայաստանի տարածքում մեկ այլ երկրի տարածքից։
Հայաստանը ՄԱԿ-ի 1951 թվականի փախստականների կարգավիճակի մասին կոնվենցիայի մասնակից է, և Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը ստանձնել է ապաստանի դիմումների քննարկման պատասխանատվությունը:
Սակայն իրականությունը բոլորովին այլ պատմություն է պատմում։ Հայաստանի կառավարությունը արցախցի փախստականներին տրամադրում է նվազագույնը (միանվագ 100 հազար դրամը չի կարող ծածկել անգամ գյուղերում բնակարանի մեկ ամսվա վարձը, էլ չեմ խոսում մայրաքաղաքի մասին, որտեղ բնակարանների վարձակալության գներն ավելի բարձր են, քան Եվրոպայում):
Ինչպես հայտարարեց Արցախի վերջին «նախագահ Շահրամանյանը», նոր տարուց 3 ամիս առաջ պետական ծառայողները չեն կարողանա աշխատավարձ ստանալ, քանի որ գանձարանում միջոցներ չկան։ Անհասկանալի է, թե ուր են գնացել 2023 թվականի բյուջեով հաստատված և որպես միջպետական վարկ Արցախ ուղարկված ֆինանսական միջոցները։ Նշենք նաև, որ Արցախի բնակչության զանգվածային արտագաղթի օրերին հայտարարվում էր, որ աշխատավարձերը կպահպանվեն մինչև այս տարվա վերջ։
Մինչ արցախցիների զանգվածային արտագաղթը սկսվելը, ՀՀ վարչապետ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանը պատրաստ է բնակարանով ապահովել 40 հազար ընտանիքի, որը գործնականում ընդգրկում է ողջ բռնի տեղահանված բնակչությանը։ Փաստորեն, պարզվեց, որ մարդիկ, ովքեր տարբեր (հիմնականում հիմնավորված) պատճառներով չէին ցանկանում գնալ գյուղ, մեծ դժվարությունների հանդիպեցին ոչ միայն այդքան մեծ քանակությամբ բնակարանային ֆոնդի բացակայության, այլև բնակարանների անհավատալի բարձր գների պատճառով:
Շատ ընտանիքներ չէին ուզում գնալ հեռավոր գյուղեր, քանի որ չէին պատկերացնում, թե ինչպես կարող են օրվա հաց վաստակել այնտեղ։ Մայրաքաղաքում նրանք կարող են աշխատանքի անցնել բազմաթիվ շինհրապարակներում, մասնավոր ընկերություններում, կամ դառնալ տաքսու վարորդ։
Մեկ այլ կատեգորիա այն մարդիկ են, որոնց հարազատները լուրջ վնասվածքներ են ստացել մարտերում կամ վառելիքի պահեստում հայտնի հրդեհի ժամանակ: Վիրավորները պահանջում են երկարատև բուժում և պարբերական այցելություններ բուժհաստատություններ, ինչը ստիպում է նրանց հարազատներին բուժհաստատություններին ավելի մոտ կացարան փնտրել։
Արցախի հանրապետական հիվանդանոցում երկար տարիներ բարդ վիրահատություններ կատարած նեղ մասնագիտացում ունեցող բազմաթիվ բարձրակարգ բժիշկներ չեն կարողանում իրենց մասնագիտությամբ աշխատել մարզային բուժհաստատություններում՝ համապատասխան բաժանմունքների բացակայության պատճառով։ Բայց սա դեռ ամենը չէ. նրանցից շատերը պարզապես ժամանակ չունեին համապատասխան վերապատրաստման դասընթացներ անցնելու և վկայականներ ստանալու համար: Այսօր նրանք պետք է դա անեն՝ համապատասխան աշխատավայր գտնելու համար։
Առայժմ ամեն ինչ գնում է նրան, որ Արցախի ժողովուրդը արժանանալու է Սումգայիթի, Բաքվի, Շահումյանի, Հադրութի, Շուշիի ժողովրդի ճակատագրին, ովքեր ստիպված լքել են իրենց տները և այդպես էլ չեն ստացել փախստականի կարգավիճակ և կորցրած գույքի փոխհատուցում։
Ավաղ, Հայաստանն արդեն 35 տարի վատնում է իր ամենաթանկ մարդկային կապիտալը՝ ծառայելով օտար երկրներին, որոնք արդեն իսկ ցույց են տվել իրենց իսկական՝ թշնամու դեմքը։
Մարգարիտա Քարամյան
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ, որի ընթացքում պետությունների ղեկավարները քննարկել են պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության գոտում կտրուկ վատթարացած իրավիճակը, ինչպես նաև մտահոգություն հայտնել բռնության աճի և զոհերի աճի կապակցությամբ, հայտնում է РИА Новости-ն՝ հղում անելով Կրեմլի մամուլի ծառայությանը։
«Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Թուրքիայի Հանրապետության նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ։ Հիմնական ուշադրությունը դարձվում է պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության գոտում կտրուկ սրված իրավիճակին։ Խորը մտահոգություն է արտահայտվել բռնության շարունակվող էսկալացիայի և խաղաղ բնակչության շրջանում զոհերի թվի աղետալի աճի կապակցությամբ», – ասվում է հայտարարության մեջ։
Ուղերձում նշվում է նաև, որ «ընդգծվել է երկու կողմերի կողմից կրակի անհապաղ դադարեցման և բանակցային գործընթացի վերսկսման անհրաժեշտությունը»։
Բացի այդ, Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահները փոխադարձ պատրաստակամություն են հայտնել ակտիվորեն նպաստել հակամարտության կարգավորմանը։
Պուտինն ու Էրդողանն ընդգծել են, որ Մերձավոր Արևելքի ճգնաժամի երկարաժամկետ խաղաղ կարգավորումը հնարավոր է միայն ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կողմից հաստատված «երկու պետություն» բանաձևի հիման վրա, որը նախատեսում է անկախ Պաղեստին պետության ստեղծում՝ 1967թ-ի սահմաններով և Արևելյան Երուսաղեմում իր իր մայրաքաղաքով։
Երկու երկրների նախագահներն անդրադարձել են նաև տարբեր ոլորտներում ռուս-թուրքական համագործակցության որոշակի հարցերի։ Երկու երկրների ղեկավարների շփումները կշարունակվեն։
Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Դմիտրի Պատրուշևը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ բանակցությունների ընթացքում երկրի ղեկավարին է փոխանցել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի ջերմ ողջույնները։
«Ձեզ եմ փոխանցում Վլադիմիր Պուտինի սրտանց ողջույնները»,- ասել է Պատրուշևը, որը մեջբերում է «Ռոսիյսկայա գազետա»-ն։ Նշվում է, որ Ադրբեջանի ղեկավարը խնդրել է փոխանցել պատասխան ողջույնները՝ նշելով, որ գնահատում է իր բարեկամությունը ռուսական պետության ղեկավարի հետ։
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի մամուլի ծառայությունը հայտնել է, որ Ալիեւի հետ հանդիպմանը քննարկվել է տարբեր ոլորտներում ռուս-ադրբեջանական համագործակցության հարցերի լայն շրջանակ։ «Շեշտը դրված է տարածաշրջանային և միջազգային անվտանգության և կայունության ապահովմանն ու ամրապնդմանը վերաբերող թեմաների վրա»։
Ալիևի մամուլի ծառայությունից հայտնում են, որ հանդիպմանը մտքերի փոխանակություն է տեղի ունեցել գլոբալ և տարածաշրջանային խնդիրների, միջազգային կազմակերպությունների շրջանակներում փոխգործակցության, տարածաշրջանային համագործակցության հարցերի շուրջ, Ալիևն ընդգծել է տարածաշրջանային խնդիրների լուծման կարևորությունը՝ «3+3» ձևաչափով: Նա նշել է, որ այս ձևաչափով «հանդիպումներ անցկացվում են համապատասխան մակարդակներով»։ Զրույցի ընթացքում մտքեր են փոխանակվել Ադրբեջանի, Ռուսաստանի և Իրանի միջև Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցքի զարգացման շուրջ համագործակցության շուրջ։
Այցի շրջանակներում Պատրուշևն աշխատանքային հանդիպում է ունեցել իր ադրբեջանցի գործընկեր Ռամիլ Ուսուբովի հետ։ Քննարկվել են գլոբալ և տարածաշրջանային անվտանգության հարցեր, մասնավորապես՝ Հարավային Կովկասում։
Նշվել է, որ հատուկ ուշադրություն է դարձվում երկրների իրավապահ մարմինների և հետախուզական ծառայությունների փոխգործակցությանը՝ ներառյալ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ համատեղ հակազդեցությունը և կիբերհանցագործությունների դեմ պայքարը։ Քննարկվել են նաև առևտրատնտեսական կապերի զարգացումը, մշակութային ու հումանիտար երկխոսությունը։
Բանակցություններին Պատրուշևն ու Ուսուբովն ամփոփել են ռուս-ադրբեջանական անվտանգության խորհրդակցությունների արդյունքները, որոնց մասնակցել են Անվտանգության խորհրդի ապարատների, նախարարությունների և գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ։
Միջազգային մարդասիրական իրավունքով արգելված է պաշառումը, որը վտանգի տակ է դնում խաղաղ բնակիչներին՝ զրկելով նրանց հիմնական ապրանքներից, երեքշաբթի ասել է ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի (OHCHR) խոսնակ Ռավինա Շամդասանին, հաղորդում է CNN-ը։
Շամդասանիի մեկնաբանությունները հնչեցին մեկ օր անց այն բանից հետո, երբ Իսրայելի պաշտպանության նախարար Յոավ Գալլանտը հրամայեց «ամբողջական շրջափակել» Գազայի հատվածը՝ ասելով, որ էլեկտրաէներգիայի, սննդի, ջրի և վառելիքի մատակարարումները պաղեստինյան անկլավին կդադարեցնեն շաբաթավերջին ՀԱՄԱՍ-ի անսպասելի հարձակումից հետո:
Մինչդեռ ՄԱԿ-ի առաքելությունը, հիմնվելով երկու այցերի արդյունքների վրա, չի տեսել Ստեփանակերտի քաղաքացիական ենթակառուցվածքների ոչնչացումը Ադրբեջանի կողմից հրետակոծության արդյունքում։
Առաքելությունը չէր հիշատակել Արցախի 9-ամսյա ամբողջական պաշարումը և այն փաստը, որ երեք տարի տարածաշրջանը փակ է միջազգային կազմակերպությունների համար, և առաքելությունը թույլատրվել է միայն այն բանից հետո, երբ ողջ հայությունը լքել է Արցախը։
ՄԱԿ-ի առաքելությունն իր երկու այցերի արդյունքներով այդպես էլ չի տեսել Ստեփանակերտի քաղաքացիական ենթակառուցվածքների ոչնչացումն Ադրբեջանի կողմից հրետակոծության պատճառով։
Ըստ ադրբեջանական լրատվամիջոցների՝ «ՄԱԿ-ի մարդասիրական հարցերի համակարգման առաքելությունն ավարտեց մեկշաբաթյա առաքելությունն Ադրբեջանում և Հայաստանում՝ բացահայտելու Ղարաբաղի տարածաշրջանի մարդկանց, ինչպես նաև Հայաստանում փախստականների հրատապ կարիքները»:
Առաքելությունը ղեկավարում էր համակարգման տնօրեն Ռամեշ Ռաջասինգհեմը՝ ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող Վլադանկա Անդրեևայի և Ղարաբաղում ՄԱԿ-ի գործակալությունների ներկայացուցիչների ուղեկցությամբ։
«Քաղաքացիական ենթակառուցվածքները և տները, ինչպիսիք են դպրոցները, գլխավոր հիվանդանոցը և բնակելի շենքերը, մնացել են անձեռնմխելի: Առաքելությունն այս ուղևորության ընթացքում չի այցելել գյուղեր, սակայն դա կանի առաջիկա օրերին և շաբաթներին»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ:
Ամերիկյան Stratfor հետախուզական և վերլուծական ընկերությունն անդրադարձել է ԵՄ-ում Հայաստանի դեսպան Տիգրան Բալայանի վերջերս արած հայտարարությանը, թե կա Հայաստան ադրբեջանական ներխուժման «անմիջական վտանգ», որը կարող է տեղի ունենալ մի քանի շաբաթից։
«Սա տեղի ունեցավ այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարեց, որ Ֆրանսիայի որոշումը՝ ռազմական օգնություն ուղարկել Հայաստանին, ավելի հավանական կդարձնի նոր հակամարտությունը:
Բալայանի հայտարարությունը Հայաստանի պաշտոնյաների կողմից տրված ամենակոնկրետ նախազգուշացումն է Ադրբեջանի ռազմական գործողությունների իրականացման ժամկետների վերաբերյալ, և այն մատնանշում է ներխուժումը կանխելու ունակ զինտեխնիկա ձեռք բերելու Երևանի աճող հուսահատությունը:
Միևնույն ժամանակ, Ալիևի մեկնաբանությունները հիշեցնում են ռուսական հռետորաբանությունը Ուկրաինային արևմտյան ռազմական աջակցության մասին ռուսական ներխուժումից առաջ՝ ազդարարելով Բաքվի ցանկությունը դանդաղեցնել կամ կանխել Հայաստանին արևմտյան աջակցությունը՝ կարճաժամկետ և երկարաժամկետ հեռանկարում հնարավոր ներխուժումը կենսունակ պահելու համար»,- նշել է Stratfor-ը:
Բելգիայի Թագավորությունում Հայաստանի դեսպան, Եվրամիությունում Հայաստանի ներկայացուցչության ղեկավար Տիգրան Բալայանը զգուշացրել է՝ «եթե Արևմուտքը կոշտ քայլեր չձեռնարկի, ապա Ադրբեջանի ներխուժումը Հայաստան շաբաթների հարց է»։ Այս մասին դեսպանն ասել է օրերս Brussels Signal պարբերականին տված հարցազրույցում։
«Մենք այժմ Հայաստանի վրա հարձակման անմիջական սպառնալիքի տակ ենք, որովհետև եթե հավաքական Արևմուտքը կոնկրետ քայլերով չարձագանքի Ալիևին, ապա նա պատճառ չունի սահմանափակվել Լեռնային Ղարաբաղով», – հայտարարել է Բալայանը։ «Դուք ասում եք, որ մտավախություն ունենք անմիջական ներխուժման։ Որքա՞ն անմիջական», – այս հարցին դեսպանն արձագանքել է. – «Եթե կոշտ քայլեր չձեռնարկվեն, ապա դա շաբաթների հարց է»։
Ի՞նչ տվյալների հիման վրա է Բելգիայում Հայաստանի դեսպանը զգուշացրել շաբաթների ընթացքում ադրբեջանական հարձակման անմիջական վտանգի մասին. Հայաստանի արտգործնախարարությունից դեռևս չի հաջողվել ստանալ այս հարցի պատասխանը։
Արդյո՞ք Հայաստանի ռազմական գերատեսչությունն ունի օպերատիվ տվյալներ, որ Ադրբեջանը ծրագրում է շաբաթների ընթացքում ներխուժել Հայաստան։
Պաշտպանության նախարարի խոսնակն «Ազատությանը» փոխանցեց, որ այս պահին հայ – ադրբեջանական սահմանին հարաբերական կայուն է։
«Պաշտպանության նախարարությունը հրադադարի խախտումների վերաբերյալ, ինչպես նաև առաջնագծում իրադրության վերաբերյալ հանրությանը պատշաճ իրազեկում է։ Իսկ այս պահին կարող եմ ասել, որ այս պահի դրությամբ իրադրությունն առաջնագծոււմ հարաբերականորեն կայուն է», – ասաց Արամ Թորոսյանը։
Վերջին անգամ իրադրությունը հայ-ադբեջանական սահմանին կտրուկ լարվել էր սեպտեմբերի 1-ին՝ Գեղարքունիքի հատվածում։ Հայկական կողմը երկու զոհ ունեցավ։ Մեկ ամիս անց էլ՝ հոկտեմբերի 2-ին դիրքեր սնունդ մատակարարող անձնակազմի ուղղությամբ արձակված ադրբեջանական կրակոցների հետևանքով մեկ հայ զինծառայող զոհվեց։
Ի՞նչ կարող է անել Արևմուտքը, որպեսզի թույլ չտա, որ Ադրբեջանը ներխուժի Հայաստան. բելգիական պարբերականի լրագրողի այս հարցին ի պատասխան՝ Եվրամիությունում Հայաստանի ներկայացուցչության ղեկավարն առաջարկում է պատժամիջոցներ կիրառել Բաքվի դեմ, նաև՝ անհատական։
«Հավաքական Արևմուտքը կարող է վերջնաժամկետ դնել Ալիևի առջև, որ եթե նա չհանի իր զորքերը Հայաստանի 150 քառակուսի կիլոմետր ինքնիշխան տարածքից, որն օկուպացրել է 2021-ից մինչև 2022 թվականները, ապա Եվրամիությունը կսառեցնի վիզաների ազատականացման համաձայնագիրն Ադրբեջանի հետ, ինչը կարգելի ադրբեջանցի դիվանագետներին ազատորեն ճամփորդել Եվրամիության երկրներ», – հայտարարել է Բալայանը։
Բելգիայում Հայաստանի դեսպանը նշել է, որ ագրեսիան կանխելու գլխավոր գործիքը հավասարակշռությունն է։ Այժմ, ըստ Տիգրան Բալայանի, տարածաշրջանում չկա ռազմական հավասակշռություն։ Ադրբեջանն ունի շատ ավելի մեծ քանակությամբ զինամթերք՝ համապատասխան ՆԱՏՕ-ի չափանիշներին, որը ստացել է Թուրքիայի միջոցով՝ խախտելով բոլոր հնարավոր էմբարգոները։ Մինչդեռ Հայաստանը չի ստանում զինամթերք իր ավանդական մատակարարներից, չնայած հարյուր միլիոնավոր դոլարներ են վճարվել դրանց համար, խոսքը Ռուսաստանի մասին է, հստակեցրել է դեսպանը։
«Ռուսաստանը վաճառում էր Հայաստանին զինամթերք, բայց արդեն մի քանի տարի է դադարել է դա անել», – ընդգծել է դիվանագետը։
«Այն զգացողությունը, որ Ռուսաստանի անգործության պատճառով մենք հայրենիք ենք կորցնում, մեզ ցավ է պատճառում», – ընդգծել է դեսպանը, լրագրողի դիտարկմանն էլ՝ «հայերը զգում են, որ ռուսներն իրենց մենակ են թողել», արձագանքել է. – « Այո՜, ձեր բառերը կարող են բնութագրել այն զգացողությունը, որն առկա է հայ հասարակության շրջանում»։
Դիվանագետն անդրադարձել է նաև Ֆրանսիայի հետ կնքվելիք ռազմատեխնիկական համագործակցության պայմանագրին՝ շեշտելով, որ Փարիզի կողմից զենքի հնարավոր մատակարարումը Երևանին ամիսներ ու գուցե տարիներ տևի։
Նկարում պապիկիս ու տատիկիս նամակներն են` գրված 60-ական թվականներին, որոնք տատս առանձնահատուկ խնամքով փաթաթված էր պահում պապիկիս թաշկինակի մեջ:
Մենք՝ թոռներս հետաքրքրությամբ, մի քիչ էլ ժպիտով բացում ու կարդում էինք:
Վերջին մի քանի տարիներին նամակները պահվում էին անձնական գրադարանի պահարանում։ Գաղթի օրերին մերոնք արդեն ճանապարհին էին, երբ պարզվեց, որ նամակները մնացել էին Ստեփանակերտում, մեր տան գրադարանում:
Բայց մարդկանց փրկում են մարդիկ․ նամակները հասել են Հայաստան մեր հարևանների շնորհիվ, ովքեր 48 ժամ շարունակ ճանապարհ էին անցնում դեպի անորոշություն:
Նամակների թաշկինակը նորից բացվել է ՀՀ-ում, որի մեջ նամակներից բացի պատահականությամբ հայտնվել էին նաև հին սև և սպիտակ նկարներ:
Մարդիկ իրենց գյուղում էին, մարդիկ նամակներ էին գրում…
Քրիստինա Ալահվերդյան
Մասնագիտացված բուժօգնություն ստանալու նպատակով հոկտեմբերի 7-8-ին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ են տեղափոխվել լուրջ վնասվածքներով երկու երիտասարդ՝ Լեռնային Ղարաբաղից։
«Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին նշված է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանության տարածած հաղորդագրության մեջ:
«Շնորհակալություն մեր բոլոր գործընկերներին, որոնք աջակցեցին նրանց տեղափոխմանը Միացյալ Նահանգներ՝ անհետաձգելի բուժօգնության նպատակով»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:
Հայաստանի կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության տրամադրած տվյալների համաձայն՝ հոկտեմբերի 10-ի դրությամբ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված 11 հազար 238 երեխա կրթությունը շարունակում է հայաստանյան կրթական հաստատություններում:
«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին հոկտեմբերի 10-ին «Հումանիտար կենտրոն»-ում կայացած ասուլիսում հայտնեց Հայաստանի վարչապետի մամուլի քարտուղար Նազելի Բաղդասարյանը:
Կրթությունը Երևանում ստանում է 3595 երեխա, Կոտայքի մարզում՝ 1964, Արարատում՝ 1597, Արմավիրում՝ 956, Լոռիում՝ 635, Գեղարքունիքում՝ 535, Արագածոտնի մարզում՝ 512, Սյունիքի մարզում՝ 458, Շիրակի մարզում՝ 427, Տավուշում՝ 325, Վայոց ձորում՝ 234:
Ալիեւը նաեւ հայտնել է, որ առաջիկա 3 տարում նախատեսվում է մինչեւ 100 հազար մարդու վերաբնակեցնել օկուպացված տարածքներում:
Արցախից հայերի զանգվածային բռնագաղթի մեկնարկից երկու շաբաթ անց տեղեկատվական տարածքում հայտնվեցին «պաշտոնական Ստեփանակերտի» մասին առաջին հիշատակումները։
Արցախի տեղեկատվական շտաբը հաղորդագրություն է տարածել, որ «Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանը Երևանում կայացած ընդլայնված կազմով հանդիպմանը քննարկել է տեղահանվածների սոցիալական խնդիրների լուծմանն ուղղված ջանքերը՝ հիմնականում նրանց կենցաղային առաջնային կարիքների ապահովման և ուսումնական գործընթացում երեխաների արագ ներգրավման հարցերը»։
Մինչ այժմ հրապարակային տեղեկատվություն չի եղել, որ Արցախի իշխանությունները որևէ աշխատանք են տանում «տեղահանվածների» խնդիրները լուծելու ուղղությամբ։ Որտե՞ղ են նախագահը, խորհրդարանը, քաղաքապետարանները։
Արցախի խորհրդարանից որեւէ հայտարարություն չկար, որը քաղաքական գնահատական կտար կատարվածին կամ կհայտարարեր ինքնալուծարում, թեեւ, կարծես թե, բոլոր 33 պատգամավորներն էլ օժտված են ժողովրդի վստահության քվեով եւ հաշվետու են ժողովրդին։
Կառավարությունից որևէ հայտարարություն չի եղել, թե Արցախից բռնի տեղահանվածներին օգնությունը համակարգվու՞մ է Հայաստանի կառավարության հետ, ինչպե՞ս են լուծվելու իրավական հարցերը, կլինե՞ն կենսաթոշակներ և աշխատավարձեր։
Առանձին գերատեսչական ժողովներ, ըստ ամենայնի, անցկացվում են։ Օրինակ՝ գերատեսչություններից մեկում աշխատակիցներին տեղեկացրել են, որ հոկտեմբերի 1-ից նրանք ազատված են աշխատանքից, իսկ լուրերը, թե իբր Արցախի քաղծառայողները աշխատավարձ են ստանալու մինչև 2024 թվականի հունվարի 1-ը, իրականությանը չեն համապատասխանում։
Ո՞վ և ինչո՞ւ է լուրեր տարածել 4 ամսվա աշխատավարձերի մասին։ Կարելի է, վերականգնելով ժամանակագրությունը, տրամաբանական գիծ քաշել։
1․ Դեռևս սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիայից եւ բռնագաղթից առաջ ՀՀ իշխանամետ PR տարածքում լուրեր էին տարածվում, թե Հայաստանը ջանքեր չի գործադրում Բերձորի փակված միջանցքը բացելու համար, քանի որ իբր վայրիացած մարդիկ գալու են Ղարաբաղից և հեղափոխություն են անելու Հայաստանում։ Նույնիսկ սեպտեմբերի 19-ին այս խոսակցություններն արդիական էին. Ստեփանակերտը ռմբակոծվում էր, Արցախը ՝ հայազրկվում, իսկ Երևանում որոշ շրջանակներում խոսվում է «իշխանափոխության» սպառնալիքի մասին։ Խոսույթն այսպիսին էր՝ զիջե՛նք Ղարաբաղը (ղարաբաղցիներով հանդերձ), Փաշինյանին պահե՛նք իշխանության մեջ, որպեսզի չզիջենք Հայաստանը։ Փաշինյանը նույնիսկ հայտարարեց, որ արցախցիների կյանքին ոչինչ չի սպառնում, եւ նրանք որեւէ տեղ գնալու կարիք չունեն։
2․ Երբ պարզ դարձավ, որ տեղահանություն է լինելու, Փաշինյանն ասաց, որ Արցախի «քույր-եղբայրների համար» արդեն պատրաստ է 40 հազար տուն, հիմնականում՝ սահմանամերձ գոտում, որ Հայաստանը վճարելու է 100 հազար միանվագ + 50 հազար 6 ամիս յուրաքանչյուրի համար։ Հետո ինչ-որ տեղից խոսակցություններ հայտնվեցին, որ մինչև տարեվերջ աշխատավարձեր են վճարվելու, իսկ կենսաթոշակային ապահովումը իբր ինքնաբերաբար կտրամադրվի Հայաստանի կողմից։
3․ Ժամանած արցախցիները, պարզվեց, անսպասելիորեն խաղաղ, ոչ վայրենի եւ և, “ի հեճուկս” բոլորի, հեղափոխություն չարեցին, անգամ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով բողոքի ցույցեր չարեցին։ Արցախցիները փնտրում ու չեն գտնում իրենց իշխանություններին՝ պարզ հարցեր տալու համար. Ոչ ոք չգիտի, թե ում հարցեր տա՝ Հայաստանի իշխանությա՞նը, որն արցախցիներին համարում է «եղբայրներ և քույրեր», այլ ոչ թե ՀՀ քաղաքացիներ, թե՞ Արցախի իշխանությանը, որը ինչ-որ տեղ անհետացել է և աշխատում է գաղտնի։
4․Խոսակցություն սկսվեց, թե իբր արցախյան պաշտոնյաները «կերել են» Հայաստանի կողմից հատկացված բոլոր դոտացիաները մինչև տարեվերջ, հետևաբար, իբր, աշխատավարձ չեն լինելու՝ ո՛չ ուսուցիչների, ո՛չ զինվորականների, ո՛չ էլ որևէ մեկի համար։ Թոշակների մասով էլ ոչինչ պարզ չէ։
Սոցցանցերում սկսեցին հնչել ինքնակազմակերպման կոչեր։