Արցախի նախագահը անդրադարձել է Արցախից քաղաքացիական անձանց տեղափոխման խնդիրներին

Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանը սեպտեմբերի 15-ին հրավիրել է աշխատանքային խորհրդակցություն:

ԱՀ նախագահի աշխատակազմի տեղեկատվության գլխավոր վարչությունից հայտնում են, որ խորհրդակցության օրակարգում Բաքվի կողմից Արցախի լիակատար շրջափակման հետևանքով հանրապետությունում ստեղծված իրավիճակն էր և դրա հաղթահարման մեխանիզմները։

Արծարծվել են նաև բնակչության պարենային խնդիրների լուծման, գյուղատնտեսական ապրանքների գնագոյացման, կենսական նշանակության ապրանքների բաշխման  հետ կապված և այլ հրատապ խնդիրներ:

Նախագահ Շահրամանյանը նշել է, որ կառավարությունը պետք է օպերատիվ միջոցներ ձեռնարկի հանրապետությունում առկա պարենային ռեսուրսների կետրոնացման, բնակչությանը կենսական նշանակության ապրանքների տրամադրման գործընթացը կտրոնային համակարգի  միջոցով  կազմակերպելու ուղղությամբ:

«Մենք պետք է անհապաղ արձագանքենք բնակչության շրջանում  առկա դժգոհություններին, օգտագործեք բոլոր անհրաժեշտ միջոցները գյուղատնտեսական ապրանքների գնաճը կանխելու, գները կարգավորելու և առկա սուղ միջոցներն արդար բաշխելու համար», – ընդգծել է երկրի ղեկավարը:

Խորհրդակցության ընթացքում Նախագահն անդրադարձել  է  նաև ռուս խաղաղապահների ու Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի ուղեկցությամբ Արցախից Հայաստանի Հանրապետություն քաղաքացիական անձանց տեղափոխման խնդիրներին: Սամվել Շահրամանյանը նշել է, որ այդ գործընթացը պետք է իրականացվի խիստ վերահսկողության պայմաններում, թափանցիկ  ու գործող կարգերին համաձայն: Այդ համատեքստում երկրի ղեկավարն ընդգծել է տեղերում աշխատանքային խմբեր ստեղծելու անհրաժեշտությունը:

 

Բաքուն հաստատեց՝ Բերձորի միջանցքը լինելու է ֆիլտրացիոն գոտի․ առայժմ 400 հոգանոց ցուցակ

«Ադրբեջանա-հայկական սահմանին Լաչինի անցակետի ստեղծումից և դրա գործունեությունը սկսելուց հետո աշխատանքներն արագացվել են շուրջ 400 հետախուզվողների ձերբակալման և հետաքննության տեղափոխման ուղղությամբ», լրագրողներին ասել է Բաքվի գլխավոր դատախազ Քեմրան Ալիևը։

Նրա խոսքով՝ «Ղարաբաղում ռազմական հանցագործություններ կատարած հայազգի մի քանի անձինք ձերբակալվել են»։ «Անցակետի տեղադրումից հետո արագացվել են մոտ 400 հետախուզվողների ձերբակալելու եւ հետաքննությանը փոխանցելու աշխատանքները։ Հուսով եմ, որ այս ուղղությամբ ապագայում մենք ավելի դրական արդյունքների կհասնենք»,- ասել է Քեմրան Ալիեւը։

«Անավարտ պատերազմ». շնորհանդես առանց հեղինակի

Օրերս Երևանում «Համազգային» հայ կրթական և մշակութային միության Արցախի մասնաճյուղի նախաձեռնությամբ և միության կենտրոնական վարչության աջակցությամբ տեղի ունեցավ արցախյան ֆոտոբլոգեր Դավիթ Ղահրամանյանի «Արցախ. Անավարտ պատերազմ» ֆոտոգրքի շնորհանդեսը։

Գիրք-ալբոմում ներկայացված են 44-օրյա պատերազմի, պատերազմից հետո և արցախյան բլոկադայի ամիսների ընթացքում արված մինչև 120 լուսանկար։ Գիրքը հրատարակվել է երեք լեզուներով և արդեն տարածվել է աշխարհի տարբեր երկրներում։

Step1.am-ի հետ զրույցում Դավիթ Ղահրամանյանն ասաց, որ սկզբում գիրքը բաղկացած էր երկու մասից՝ պատերազմ և պատերազմից հետո։ Բայց հետո որոշվեց ներառել նաեւ շրջափակման թեման։

«Արցախի շրջափակման պատճառով չկարողացա ներկա գտնվել երևանյան շնորհանդեսին, այդպես էլ չշոշափեցի ալբոմը, չթերթեցի։ Բայց ինձ հնարավորություն տրվեց հեռակա կարգով մասնակցել էջադրմանը։ Շնորհակալ եմ բոլորին, ովքեր ինձ հնարավորություն են տվել աշխարհին փոխանցել իրական Արցախն ու նրա բնակիչների պատմությունը։ Ես շարունակում եմ ապրել և աշխատել Արցախում և անկեղծորեն հուսով եմ, որ Արցախին սատարող մարդկանց շնորհիվ կկարողանամ աշխարհին մատուցել ավելի իրական պատմություններ մեր Հայրենիքի մասին»։

Ներկայացնում ենք մի քանի լուսանկար գրքից.

Արցախում ձմռանն են պատրաստվում․ փոշոտ նկուղներից հանում են վառարաններ, փայտ

Շրջափակում, սննդի պակաս, տրանսպորտի բացակայություն, օրեցօր խորացող  ճգնաժամ և մոտալուտ ցուրտ ձմեռ։ Արցախում բոլոր խնդիրներից զատ մարդկանց ևս մեկ հարց է անհանգստացնում՝ ձմեռը: Անցած ձմեռը թեև շրջափակման մեջ էր անցել էր, սննդի խնդիրներ կային, սակայն մարդիկ կարողացան հաղթահարել ցուրտ օրերի ծանրությունը․որոշները փայտե վառարաներով, որոնք հանել էին փոշոտ նկուղներից, հիշելով հին օրերը՝ հացը, պանիրը, պլեճը և մայրիկներին, որոնք վառարանի մոտ փոքր թասի մեջ փոքրիկ երեխաներին էին լողացնում:

Այդ փոքրիկները հիմա նույն պայմաններում արդեն սեփական երեխաներին են լողացնում՝ աչքերի մեջ դառնությամբ, քանի որ կարծում էին, որ այդ ցուրտ և մութ օրերը այլևս ետ չեն դառնալու:

Այսօրվա սերունդը նաև հայրիկներին է հիշում, ովքերը տուն գալուց վերարկուների տակից հանում էին թերթի մեջ փաթաթված հացը, որը մեծ դժվարությամբ էին գտնում:

Հիմա էլ՝ ո՛չ հաց կա, ո՛չ էլ տոպրակներ, իսկ այն ժամանակվա տղաները իրենք են վերարկուների տակից հաց տանում իրենց երեխաների համար, որոնք պետք էր այլ մանկություն ունենային՝ խաղաղ և անհոգ։

Քրիստինե Ալահվերդյան

Արցախի հանձնումը չի երաշխավորելու տևական խաղաղություն. Քերոլայն Քոքս

«Արցախի բնիկ հայ քրիստոնյա բնակչությունը կանգնած է իր պատմական հողերից էթնիկ և կրոնական զտումների աճող հավանականության առջև և դեռ որևէ ազգ չի արձագանքել հայ ժողովրդի աղաղակներին», – Երևանում լրագրողների հետ հանդիպմանն ասել է ՄԹ լորդերի պալատի անդամ, բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը, նշելով, թե վշտացած է միջազգային գերտերությունների գործողություններից, որոնք շարունակում են ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա՝ ընդունելու Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը Արցախի նկատմամբ։

«Ո՛չ ՄԱԿ-ը, ո՛չ ԵԱՀԿ-ն, ո՛չ ԱՄՆ-ն, ո՛չ ՆԱՏՕ-ն, ո՛չ Ռուսաստանը և ո՛չ էլ՝ ՀԱՊԿ-ի դաշինքը։ Հարց է առաջանում՝ միջազգային հանրությունից ո՞վ դեմ կկանգնի, եթե Բաքուն տարածքային հավակնություներ ունենա Երևանի, Սևանի կամ Զանգեզուրի նկատմամբ։ «Ադրբեջանական քաղաքական ղեկավարությունը չի թաքցրել իր ռազմավարական նպատակը, այն է՝ գրավել ձեր հայրենիքը,- ասել է բարոնուհին, ավելացնելով․- առանց հայկական Արցախի Հայաստանի Հանրապետության գոյությունն էլ ավելի կվտանգվի, քան վտանգված է այսօր»։

«Խիստ ծանր սրտով է, որ մենք պետք է ընդունենք այն անհանգստացնող հավանականությունը, որ հայոց ցեղասպանությունը չի ավարտվել, ասել է բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը»։

«Կան նրանք, ովքեր ցանկանում են այն ավարտին հասցնել և կան նրանք, ովքեր չեն կարողանում և չեն ցանկանում դադարեցնել այն։ Միանգամայն հնարավոր է, որ այն, ինչ արվում է Արցախի նկատմամբ, ժամանակի ընթացքում կարվի նաև ՀՀ նկատմամբ։ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև բանակցվող պայմանագրի արդյունքում եթե Արցախը հանձնվի, ապա տարածքում տևական խաղաղություն չի երաշխավորվում և չի էլ կարող։ Ձեր ազգի համար այս վճռորոշ պահին իմ հույսն ու աղոթքն է, որ համայն հայությունը կշարունակի բարձր պահել Արցախի համար պայքարը որպես միասնության խորհրդանիշ», – ասաց բարոնուհի Քոքսը։

 

Լեռնային Ղարաբաղում  իսկապես  սարսափելի հումանիտար  իրավիճակ է․ Պետդեպ

«ԱՄՆ Պետքարտուղարության Կովկասյան բանակցությունների հարցերով ավագ խորհրդական Լուիս Բոնոն շարունակում է զբաղվել  Լաչինի միջանցքի վերաբացման հարցով, որը Վաշինգտոնի կարճաժամկետ առաջնահերթությունն է»-, անդրադառնալով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ԱՄՆ համանախագահի Երևան այցին՝ սեպտեմբերի 14-ի ճեպազրույցում հայտարարել է Պետդեպարտամենտի խոսնակը։

Միացյալ Նահանգների երկարաժամկետ առաջնահերթությունն է, ըստ Մեթյու Միլլերի, «որքան հնարավոր է շուտ հասնել ընդհանուր խնդրի խաղաղ կարգավորման»։

Պատասխանելով հարցին, թե «ո՞րն է Պետդեպարտամենտի ուղերձը տառապող հայ քրիստոնյաներին», Միլլերն ասել է. – «Մենք ուզում ենք, որ Լաչինի միջանցքն անհապաղ բացվի։ Մենք դա հստակ ենք ասել։ Պետքարտուղար Բլինքենը համագործակցել է և՛ Հայաստանի, և՛ Ադրբեջանի ղեկավարների հետ՝ հստակեցնելու, որ մենք ցանկանում ենք, որ Լաչինի միջանցքն անհապաղ բացվի՝  Լեռնային  Ղարաբաղում  իսկապես  սարսափելի  հումանիտար  իրավիճակը լուծելու  համար»։

Երեկ Երևանում ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի Կովկասյան բանակցությունների հարցերով ավագ խորհրդական, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Լուիս Բոնոյին ընդունել է Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը։

 

«Մենք մի քանի շաբաթ ունենք». ԱՄՆ-ը դեռ չի որոշել՝ աջակցել Արցախի՞ն, թե՞ էթնիկ զտումներին

Սեպտեմբերի 14-ին ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ լսումների ժամանակ Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով պետքարտուղարի տեղակալի  պաշտոնակատար Յուրի Քիմը նշել է, որ վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում իրենք ինտենսիվ աշխատել են Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար իրավիճակի խնդրի կարգավորման ուղղությամբ։

«Մենք խորապես մտահոգված ենք Լաչինի միջանցքի շրջափակմամբ և դրա հետևանքներով Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար։ Մենք անընդհատ ասում ենք, որ այս միջանցքը պետք է բաց լինի առևտրային, հումանիտար և մասնավոր տրանսպորտի շարժի համար»,- ասել է դիվանագետը։ Քիմն ընդգծել է մարդասիրական պաշարների վերականգնման հրատապությունը։

Նա նշեց, որ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը, Կովկասի բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական Լու Բոնոն, ԱՄՆ ՄԶԳ գործընկերները, ինքը և շատ գործընկերներ ակտիվորեն ներգրավված են այս հարցում՝ հասնելու Լաչինի միջանցքի անհապաղ բացմանը և անխափան շահագործմանը, ինչպես նաև մարդասիրական այլ ուղիների: Քիմը նաև ասել է, որ Լու Բոնոն կրկին տարածաշրջանում է՝ Լեռնային Ղարաբաղ մատակարարումների անհապաղ և անխոչընդոտ թույլտվություն ստանալու նպատակով։

Նա ընդգծել է, որ Միացյալ Նահանգները կոչ է անում Ադրբեջանի կառավարությանը անհապաղ վերականգնել մասնավոր մարդասիրական տրանսպորտի ազատ տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով, ինչպես նաև գիտակցում է լրացուցիչ երթուղիների կարևորությունը։

Նա ընդգծել է. «Միացյալ Նահանգները չի հանդուրժի Լեռնային Ղարաբաղի հայ ժողովրդի դեմ էթնիկ զտումների կամ այլ վայրագությունների փորձեր՝ լինի դա կարճաժամկետ, թե երկարաժամկետ»:

ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Բոբ Մենենդեսը նշել է. «Նախագահ Ալիևն ասում է, որ ինքը էթնիկ զտումներ չի կազմակերպում։ Բայց դա հենց այն է, ինչ նա անում է»,- հավելելով, որ Ալիևը ձգտում է քաղաքականապես ստրկացնել կամ սովի մատնել Արցախի ժողովրդին։

Նա մեջբերեց Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի զեկույցի մի մասը. «Սովը ցեղասպանության անտեսանելի զենքն է, առանց անհապաղ հիմնարար փոփոխությունների, մի քանի շաբաթից հայերի այս խումբը կոչնչացվի»։ «Մի քանի շաբաթ, մենք այնքան ժամանակ ունենք», – ընդգծել է Մենենդեսը:

«Ես աջակցում եմ ցանկացած ջանքերի՝ ապահովելու կայուն խաղաղություն և անվտանգություն և հիմնարար իրավունքները տարածաշրջանի բոլոր մարդկանց համար: Բայց իրականությունն այն է, որ խոսակցությունն անօգուտ է, երբ այդ բանակցությունների կողմերից մեկը էթնիկ զտումների քաքաղաքակությամբ է զբաղվում»,- ասել է Մենենդեսը:

«Եվ ինչու մենք ավելի հրապարակայնորեն չենք քննարկում պատժամիջոցները այն գործողությունների համար, որոնք, կարծում եմ, բոլորս կարող ենք համաձայնել, որ հստակ պատժելի են», – եզրափակեց Մենենդեսը:

Յուրի Քիմը թվարկել է այն պատճառները, թե ինչու է ԱՄՆ-ն օգնում Ալիևին (իրականում թույլ տալով Արցախում էթնիկ զտումները).

  1. Ադրբեջանը ներդնում է մեր կրթական չափորոշիչները, 2. մեր զինվորականների հետ միասին մասնակցում է խաղաղապահ ուժերին, 3. Իրանի հետ երկար սահման ունի, 4. վառելիք է մատակարարում մեր եվրոպացի գործընկերներին։

Մենենդեսը քմծիծաղ տվեց.« էթնիկ զտումներ իրականացնելու իրավունք ստանալու համար շա՞տ չեն կետերը»:

Նա հարցրեց Քիմին, թե ինչու Բայդենի վարչակազմը չի կատարում ՄԱԿ-ի դատարանի որոշումը: Քիմը պատասխանել է, որ այս հարցի պատասխանը պետական ​​գաղտնիք է։« Ինձ երբեմն տարակուսում է Պետդեպարտամենտի գործունեությունը, այդ թվում՝ ձեր այս պատասխանը»,- անդրադարձել է Մենենդեսը։

 

Արտակ Բեգլարյանը թվարկել է, թե ում են ռուսները Արցախից դեպի Հայաստան տեղափոխում

Ադրբեջանական քարոզչամեքենան հերթական անգամ սկսել է շահարկել ռուս խաղաղապահների կողմից Արցախից Հայաստան մարդկանց տեղափոխությունը՝ վերջին խումբը ներկայացնելով իբր որպես Հայաստանի զինծառայողների տարհանում Արցախից: Այս մասին տելեգրամյան իր ալիքում գրել է ԱՀ նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը:
«Այդ առումով մի քանի շեշտադրում՝
  1. Վաղուց Հայաստանի ոչ մի զինծառայող Արցախում չի գտնվում, որի վերաբերյալ բազմիցս հայտարարվել է Արցախի ու Հայաստանի իշխանությունների կողմից:
  2. Հունիսի 15-ից մինչև օգոստոսի 21-ը Ադրբեջանի կողմից լրիվությամբ արգելված էր մարդկանց, մեքենաների ու բեռների տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով՝ բացառությամբ Կարմիր խաչի կողմից իրականացվող բուժառուների խիստ սահմանափակ քանակի տեղափոխություններից:
  3. Օգոստոսի 21-ից 28-ը ռուս խաղաղապահների կողմից Արցախից Հայաստան են տեղափոխվել մի քանի հարյուր ուսանողներ և ՌԴ քաղաքացիներ ու նրանց ընտանիքների անդամներ: Սակայն ամսի 28-ին ադրբեջանական ապօրինի անցակետից արցախցի երեք ուսանողների ահաբեկչական առևանգումից հետո տեղափոխությունները դադարել էին:
  4. Վերջին օրերին վերականգնված տեղափոխության արդյունքում Հայաստան են տեղափոխվել, իմ տեղեկություններով, հերթում սպասող ուսանողներ, ՌԴ քաղաքացիներ և Արցախի շինարարության, հանքարդյունաբերության ու այլ ոլորտներում ժամանակին աշխատող և գործազուրկ դարձած ՀՀ քաղաքացիներ: Հավանաբար հենց այս վերջին խմբին էլ ադրբեջանցիները փորձում են ներկայացնել իբր որպես զինծառայողներ:
  5. Կարևոր է ընդգծել, որ և՛ օգոստոսյան, և՛ վերջին տեղափոխություններն իրականացվել են միակողմանիորեն, քանի որ ադրբեջանական կողմը թույլ չի տալիս խաղաղապահներին Հայաստանից Արցախ վերադարձնել հերթում սպասող բազմաթիվ արցախցիների: Ահա սա ադրբեջանական էթնիկ զտման ու հարկադիր տեղահանման քաղաքականության վառ օրինակներից է, երբ Արցախի բնակիչները փաստորեն կարող են լքել հայրենիքը, բայց չեն կարող վերադառնալ այնտեղ՝ իրենց ընտանիքների մոտ:
Հուսամ՝ Արցախի լիազոր պետական մարմինները հանդես կգան լրացուցիչ պարզաբանումներով այս հարցի շուրջ», – գրում է Բեգլարյանը:

Թողնել այն ամենը, ինչ ձեռք է բերվել սեփական աշխատանքով դեռ 13-րդ դարում հիմնադրված գյուղում

Մինչև 2020 թվականի հոկտեմբերի 7-ը Լիզա (Լյուբա) Սարգսյանն ապրում էր հայրենի Կեմրակուչ գյուղում, որը գտնվում է Հադրութից հինգ կիլոմետր հեռավորության վրա։

Ծնվել է գյուղացիական ընտանիքում։ Սովորել գյուղական ութամյա դպրոցում, այնուհետեւ ուսումը շարունակել Հադրութի միջնակարգ դպրոցում։ Մինչև Արցախյան առաջին պատերազմը աշխատել է գյուղական խանութում որպես վաճառող։

Նա լավ հիշում է, թե ինչպես էր խորհրդային տարիներին ամեն երկուշաբթի ոտքով գնում Հադրութ, որտեղ գյուղի խանութի համար ապրանքներ ստանալու հաշիվ-ապրանքագրեր էր ստանում։ Նրա խոսքով, բոլոր ներկրված ու որակյալ ապրանքները ուղարկվում էին ասրբեջանական շրջաններ և գյուղեր։ Արցախյան խանութներին տալիս էին այն ամենը, ինչ մնում էր, այսինքն՝ անորակ «շիրպոտրեբը»։ Այդ պատճառով մարդիկ ստիպված էին գնալ հարևան ադրբեջանական գյուղեր՝ լավ հագուստ, կոշիկ, սպասք և այլ բարձրորակ ապրանք գնելու համար։

Տիկին Լյուբան հիշում է, թե երեսունականներին քանի երիտասարդ ընտանիք լքեց գյուղը «պլանի» պատճառով (այսպես կոչված բնական հարկի, երբ արցախցիները տուրք էին տալիս Ադրբեջանին գյուղմթերքի տեսքով)։ Շատերը պետությանը (ըստ էության Ադրբեջանին) տալիս էին իրենց տարեկան ողջ պաշարը, և ընտանիքը մնում էր առանց որևէ բանի։

Իսկ Բաքվում այդ տարիներին նավթարդյունաբերությունը սկսեց արագ զարգանալ։ Արցախցի երիտասարդությունը գնում էր այնտեղ։ Բնատուր շնորհքի շնորհիվ  շատերը հասել են մեծ բարձունքների, բարձր պաշտոններ են զբաղեցրել։ Բայց նույնիսկ մեծ կարողություններով և պրոֆեսիոնալիզմով Ադրբեջանում հայերը միշտ երկրորդ տեղում էին. նրանց ղեկավարում էին երբեմն վատ կրթված ադրբեջանցիները:

Արցախի հայաթափման մեկ այլ ալիք էր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, որի ընթացքում Ադրբեջանն արցախահայության հաշվին իրագործեց ճակատը տղամարդկանցով ապահովելու իր «պլանը»։ Ե՛վ տղամարդիկ, և՛ երիտասարդ աղջիկները կանչվում էին գրեթե բոլոր ընտանիքներից: Ռազմաճակատ մեկնածների կեսը չի վերադարձել։

Բայց հատկապես դժվար էր հետպատերազմյան տարիներին և արդեն 70-80-ական թվականներին, երբ ամբողջ Խորհրդային Միությունում պարենամթերքի և առաջին անհրաժեշտության ապրանքների պակաս կար։ Գյուղատնտեսական մթերքներով հարուստ Արցախը Ադրբեջանին էր տալիս դաշտերից հավաքված ողջ ցորենը, այգիներից բերքը, բազմաթիվ անասնաբուծական ֆերմաների միսը և ապրում սոված։

Ամեն ինչ փոխվեց 1988 թվականին, երբ արցախցի հպարտ ժողովուրդը որոշեց ձերբազատվել Ադրբեջանի ստրկությունից ու լծից։

Ժողովրդի ոգեւորությունը կոտրել են Սումգայիթի, ապա Բաքվի ջարդերը, որտեղ Լյուբան բազմաթիվ հարազատներ ուներ։ Նրանք բոլորը ստիպված եղան թողնել Բաքուն և սփռվել աշխարհով մեկ՝ Հայաստանից Ամերիկա։

Բայց հենց որ խոսակցությունը գալիս է Արցախի ազատության համար պայքարի դուրս եկած տարիներին, տիկին Լյուբայի աչքերում հպարտության լույս է փայլում՝ տեղի տալով զոհված երիտասարդ տղաների դառնությանը։ Դրան փոխարինելու է գալիս հպարտությունը, որ արցախցիները միասին կարողացան ազատվել ադրբեջանական լծից և կառուցել սեփական ազգային պետությունը։

Բայց աչքերը նորից մթագնում են, երբ խոսքը հասում է 2020 թվականի պատերազմին…

Տասներեքերորդ դարում հիմնադրված գյուղում թողնել այն ամենը, ինչ ձեռք է բերվել սեփական աշխատանքով, թողնել նախնիների չորս սերնդի ու հարազատների գերեզմանները, կորցնել անգամ անցյալը, տարեց կնոջ համար շատ դժվար է։

Այո՛, այսօր նա շրջապատված է իր զավակներով ու սիրելիներով, բայց չկան իր տան պատերը, արահետները, գյուղական աղբյուրը… Մնում է միայն հույսը, որ նա մի օր նորից կբացի իր տան դարպասները, որի բանալիները խնամքով պահում է…

 

ԱՄՆ-ն չի հանդուրժի ԼՂ հայ ժողովրդի նկատմամբ էթնիկ զտման որևէ փորձ. Յուրի Քիմ

ԱՄՆ պետքարտուղարի՝ Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով օգնականի պաշտոնակատար Յուրի Քիմը կոչ է անում Ադրբեջանի կառավարությանը բացել Լաչինի միջանցքը՝ մարդասիրական փոխադրումների համար:

«Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ Յուրի Քիմն այս մասին ընդգծեց Սենատի Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում «Լեռնային Ղարաբաղում ճգնաժամի գնահատում» խորագրով լսումներում:

Յուրի Քիմը նշեց, որ վերջին մի քանի ամիսներին ինտենսիվորեն աշխատել են՝ հասցեագրելու ԼՂ-ում հումանիտար իրավիճակը:

«Մենք խորապես մտահոգված ենք Լաչինի միջանցքի փակմամբ և Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի վրա դրա փակման հետևանքներով: Անընդհատ ասում ենք, որ այդ միջանցքը պետք է բացվի առևտրային, հումանիտար և մասնավոր մեքենաների տեղաշարժի համար»,-ասաց նա:

Քիմն ընդգծեց հումանիտար մատակարարումները վերականգնելու հրատապությունը:

Նա նշեց, որ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը, Կովկասյան բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական Լուի Բոնոն, USAID-ի գործընկերները, ինքը և շատ գործընկերներ ինտենսիվորեն ներգրավված են այս հարցում՝ ճնշում գործադրելու Լաչինի միջանցքի, ինչպես նաև մարդասիրական, առևտրային և մասնավոր երթևեկության համար այլ ուղիների անհապաղ և անխափան բացման համար՝ հրատապ անհրաժեշտ պարագաների անցումը թույլ տալու նպատակով։ Քիմը նաև ասաց, որ Լուի Բոնոն կրկին տարածաշրջանում է՝ ճնշում գործադրելու, որպեսզի մատակարարումները Լեռնային Ղարաբաղ թույլատրվեն անհապաղ և սահուն կերպով:

Նա շեշտեց՝ կոչ են անում Ադրբեջանի կառավարությանը արագ վերականգնել մասնավոր, մարդասիրական տրանսպորտային միջոցների ազատ տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով, նաև գիտակցում են լրացուցիչ երթուղիների կարևորությունը:

Ըստ նրա՝ տարածաշրջանում փոխվստահության բացակայությունը ամենալուրջ խնդիրներից մեկն է: «Մենք պետք է շարունակենք խրախուսել բոլոր կողմերին կառուցողական աշխատել»,-նշեց Քիմը:

Նա շեշեց. «ԱՄՆ-ն չի հանդուրժի ԼՂ հայ ժողովրդի նկատմամբ էթնիկ զտման որևէ փորձ, գործողություն կամ այլ վայրագություն՝  լինի դա կարճաժամկետ կամ երկարաժամկետ»:

Սենատոր Ջեյմս Ռիսչն էլ նշեց, որ Եվրոպայում և Եվրասիայում շարունակվող անկայունությունը պարզ են դարձնում Հարավային Կովկասում ԱՄՆ-ի ուժեղ քաղաքականության անհրաժեշտությունը:

 

Ինչո՞ւ մենք ավելի հրապարակայնորեն չենք քննարկում պատժամիջոցների հարցը. ԱՄՆ սենատորը՝ Ադրբեջանի մասին

ԱՄՆ սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Բոբ Մենենդեսը Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների քաղաքականության համար Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցների հարց քննարկելու անհրաժեշտություն է տեսնում: «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ Մենենդեսը նման դիրքորոշում հայտնեց Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում «Լեռնային Ղարաբաղում ճգնաժամի գնահատում» խորագրով լսումներին:

Նա նշեց, որ Ադրբեջանն ընդամենը մեկ բեռնատարի մուտք է թույլատրել Լեռնային Ղարաբաղ Աղդամով՝ 120 հազար հայերի համար, մինչդեռ մինչև Լաչինի միջանցքի արգելափակումը 120 բեռնատարներ էին անցնում ամեն օր:

«Նախագահ Ալիևն ասում է, որ ինքը չի կազմակերպում էթնիկ զտումներ: Բայց դա հենց դա է, ինչ ինքն անում է»,-ասաց նա՝ հավելելով, որ Ալիևը նպատակ ունի Արցախի ժողովրդին ստիպել քաղաքականապես հպատակվել կամ սովամահ անել:

Սենատորը հավելեց՝ հաշվի առնելով, որ Ադրբեջանը, ըստ տեղեկությունների, սահմանի երկայնքով զորքեր է կուտակում, պետք է պատրաստ լինել ռազմական գործողությունների: Սենատորն ընդգծեց՝ ժամանակն էական է: Նա մեջբերեց Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի զեկույցից մի հատված՝ սովը ցեղասպանության անտեսանելի զենքն է, առանց անմիջական կտրուկ փոփոխությունների՝ հայերի այս խումբը մի քանի շաբաթից կկործանվի:

«Մի քանի շաբաթ, այսքան ժամանակ մենք ունենք»,-շեշտեց Մենենդեսը:

Խոսելով այս վայրագությունը կանխելու համար Բայդենի վարչակազմից և միջազգային հանրությունից ակնկալվող գործողություններից՝ նա ասաց. «Մեր ուղերձը ամենաբարձր մակարդակներից պետք է լինի միանշանակ՝ դադարեցրեք շրջափակումը, դադարեցրեք սպառնալիքները Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի հասցեին, դադարեցրեք սպառնալիքները հայերի հասցեին, բացեք Լաչինի միջանցքն անմիջապես»:

Սենատորն ընդգծեց՝ սրանք այն պարտավորություններն են, որոնք Ադրբեջանը ինքն է ստանձնել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին հրադադարի պայմանավորվածությամբ:

Նա խոսեց նաև ռուս խաղաղապահների ունեցած պարտավորությունների մասին:

Մենենդեսը նշեց, որ նաև Եվրոպայում կայունության նպատակով Միացյալ Նահանգները և Եվրոպան պատասխանատվություն են կրում: Վերջին մեկ տարվա ընթացքում Միացյալ Նահանգներն օգնում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ավելի երկարատև, կայուն խաղաղության համաձայնագրի կնքմանը: «Ես աջակցում եմ ցանկացած ջանքի, որն ուղղված է ապահովելու կայուն խաղաղությունը և անվտանգությունն ու հիմնարար իրավունքները՝ տարածաշրջանում բոլոր մարդկանց համար: Բայց իրականությունը հետևյալն է՝ խոսակցությունն անարժեք է, երբ այս բանակցություններում մի կողմը էթնիկ զտումների արշավ է իրականացնում»,-ասաց Մենենդեսը:

Նա հույս հայտնեց, որ կգտնեն, թե ինչ տարբերակով կարող են մեղմել հումանիտար ճգնաժամը ԼՂ հայերի համար, ինչ միջոցներ պետք է ձեռնարկել՝ ստիպելու համար Բաքվի իշխանություններին բացել Լաչինի միջանցքը:

«Եվ ինչո՞ւ մենք ավելի հրապարակայնորեն չենք քննարկում պատժամիջոցները այն գործունեության համար, որը, կարծում եմ, բոլորս կարող ենք համաձայնել, ակնհայտորեն պատժելի է»,-եզրափակեց Մենենդեսը: