Գործ Հայկ Հարությունյանի
Հեղինակ՝ naira
Շահրամանյանը գնաց նախագահական, անձրեւ սկսվեց, մարդիկ ցրվեցին
Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում հավաքված Սամվել Բաբայանի կողմնակից եւ ուղղակի մտահոգ մի քանի հարյուր մարդիկ՝ քվեարկության արդյունքների հրապարակումից հետո սկսվեցին ցրվել։
Բաբայանի կողմնակիցները միայն ասացին, որ այսուհետ երկրի վիճակի ամբողջ պատասխանատվությունը ստանձնում են ոչ միայն ընտրված նախագահն, այլեւ նրան ձայն տված 22 պատգամավորները։
Նրանք կոչ են արել նախագահ ընտրված Սամվել Շահրամանյանին դուրս գալ ժողովրդի մոտ եւ ներկայացնել, թե ինչպես է լուծվելու հացի խնդիրը, ինչ է լինելու Ակնայի ճանապարհի հետ եւ ոնց է բացվելու Բերձորի միջանցքը։
Անձրեւ սկսվեց։ Շահրամանյանը բազմաթիվ ոստիկանների ուղեկցությամբ խորհրդարանից դուրս եկավ ու գնաց նախագահական։
Ընտրությունները կայացել են. ինչպես է Արցախի նոր նախագահը երկիրը դուրս բերելու փակուղուց
Արցախի խորհրդարանը փակ գաղտնի քվեարկությամբ Արցախի նախագահ ընտրեց չորս խմբակցությունների կողմից առաջադրված, պետնախարար Սամվել Շահրամանյանին։ Ընտրություններին նախորդող բառացիորեն վերջին օրը խորհրդարանը մերժեց իր ղեկավարած խմբակցությունից առաջադրված պաշտպանության նախկին նախարար Սամվել Բաբայանի թեկնածությունը։
Արցախի 33 պատգամավորներից քվեարկությանը մասնակցել են 23-ը։ Ընտրության համար անհրաժեշտ էր 22 ձայն, և Շահրամանյանն այդքան ձայն ստացավ։ “Դեմ” քվեարկեց 1 պատգամավոր։
Վերածննդի հրապարակում գտնվող Սամվել Բաբայանի աջակիցներն ասում էին, որ եթե Շահրամանյանը չհավաքի 22 ձայն, ապա կնշանակվի վերընտրություն, իսկ այդ դեպքում Սամվել Բաբայանը կառաջադրի իր թեկնածությունը, քանի որ դատարանը բառացիորեն վերջին պահին հաստատել է նրա առաջադրելու իրավունքը։
Արդյունքների հրապարակումից հետո Բաբայանի կողմնակիցները Սամվել Շահրամանյանից պահանջում են դուրս գալ ժողովրդի մոտ և ներկայացնել, թե ինչպես է պատրաստվում լուծել ստեղծված իրավիճակից Արցախի դուրս գալու խնդիրը։
Թե ինչպես է Սամվել Շահրամանյանը պատկերացնում հետագա քայլերը, լայն հանրությանը հայտնի չէ։ Այսօրվա հայկական մամուլում «արտահոսքեր» են հայտնվել, որ Շահրամանյանը փոխզիջումային կերպար է և՛ ռուսական կողմի, և՛ Հայաստանի իշխանության համար։ «Փակուղուց» նա ի՞նչ ելք կընտրի՝ ճեղքե՞լ պատը, թե՞ հետ կանգնել։
Նախագահի ընտրությունն անցել է անվտանգության խիստ միջոցառումների ներքո։
Միևնույն ժամանակ, փորձագետները խոսում են հենց ժողովրդավարական ընտրությունների կարևորության մասին՝ ի նշան այն բանի, որ Արցախը չի պատրաստվում ենթարկվել իշխանության մարմինները կազմաքանդելու «կոչերին» և մտադիր է շարունակել իրացնել ինքնորոշման անքակտելի իրավունքը։
Ընտրությունների արդյունքները կարելի է վիճարկել, սակայն դրանց սահմանադրականության փաստը վկայում է այն մասին, որ Արցախը համաձայն չէ Արցախի Հանրապետության կազմաքանդման Բաքվի, Մոսկվայի և Երևանի քաղաքականությանը և «ինտեգրմանը» մի պետությանը, որտեղ իշխանությունը ժառանգաբար է փոխանցվում։
Հրապարակում հավաքվածները Շահրամանյանից պահանջում են Արցախը ստեղծված իրավիճակից դուրս բերելու ծրագիր ներկայացնել
Խորհրդարանում Արցախի նախագահական ընտրությունների արդյունքների հրապարակումից հետո Վերածննդի հրապարակում հավաքված պաշտպանության նախկին նախարար Սամվել Բաբայանի մի քանի հարյուր կողմնակիցներ մոտեցան խորհրդարանի շրջափակված մուտքին և պահանջեցին
կա՛մ նախագահ ընտրված Սամվել Շահրամանյանը դուրս է գալիս ժողովրդի մոտ և բացատրում Արցախի՝ ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու իր տեսլականը, կա՛մ Բաբայանի կողմնակիցների 4-5 հոգանոց խմբին թույլ են տալիս մտնել խորհրդարան՝ բանակցություններ վարելու։
Շտապ․ 22 պատգամավոր քվեարկել են Սամվել Շահրամանյանի օգտին, նա նախագահ է ընտրվել
Հաշվիչ հանձնախմբի նախագահը արձանագրել է, որ Արցախի նախագահի ընտրության քվեարկությանը մասնակցել է 23 պատգամավոր, անվավեր՝ 0, կողմ՝ 22, դեմ՝ 1։
ԱՀ նախագահ է ընտրվել Սամվել Շահրամանյանը։
Բաբայանի կողմնակիցներն ասում են, որ եթե Սամվել Շահրամանյանը 22 ձայն չհավաքի, ընտրությունները չեն կայանա
Սամվել Բաբայանին սատարող Ազգային ազատագրական շարժման ներկայացուցիչն ասաց, որ նախագահական ընտրությունների քվեարկությունը սկսվել է։ Եթե նախագահի միակ թեկնածու Սամվել Շահրամանյանը չհավաքի 22 ձայն, ապա կնշանակվեն նոր ընտրություններ։ Եթե նա հաղթի, ապա, ըստ ամենայնի, ընտրությունները կհամարվեն կայացած։
Եթե կրկնակի ընտրություններ լինեն, Սամվել Բաբայանը կառաջադրի իր թեկնածությունը, քանի որ դատարանը հաստատեց նրա առաջադրվելու իրավունքը, բայց արդեն ուշ էր այս նիստի համար։
Մակրոն․ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության լուծումը պետք է լինի միջազգային իրավունքին համապատասխան
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ քննարկել է Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին աճող լարվածությունը և կոչ արել բոլոր տարաձայնությունները լուծել միայն դիվանագիտական ճանապարհով, հայտնել է AFP-ն՝ հղում անելով Ելիսեյան պալատին, հայտնում է aysor.am-ը։
Նշվում է, որ խոսակցությունը տեղի է ունեցել «Հայաստանի հետ սահմանին և Ղարաբաղի մերձակայքում Ադրբեջանի կողմից ռազմական ռեսուրսների կուտակման մասին տագնապալի հաղորդագրությունների համատեքստում»։
Մակրոնը վերահաստատել է իր հավատարմությունը Լեռնային Ղարաբաղում «մարդասիրական ճգնաժամի լուծմանը» և «հակամարտության արդար և տևական լուծմանը միջազգային իրավունքին համապատասխան և բացառապես դիվանագիտական միջոցներով»։
Վերածննդի հրապարակ, հիմա
Արցախի Ազգային ժողովը նախագահ է ընտրում
Խորհրդարանի նիստը սկսվել է, Բաբայանի կողմնակիցները հավաքվում են հրապարակում
Արցախի խորհրդարանում մեկնարկել է հանրապետության նախագահի ընտրությունների նիստը։ Միակ թեկնածուն՝ չորս խմբակցությունների կողմից առաջադրված Սամվել Շահրամանյանն է։ Մեր թղթակցի փոխանցմամբ՝ նիստը չի հեռարձակվելու ուղիղ եթերում, իսկ ներս մտած լրագրողներին խնդրել են հանձնել հեռախոսները։ Ազգային ժողովի մուտքերը շրջափակված են ոստիկաններով։
Վերածննդի հրապարակում հավաքվում են Սամվել Բաբայանի աջակիցները, ում երեկ մերժել էին նախագահի թեկնածու գրանցել։ Ըստ ականատեսների՝ հրապարակում է նաեւ ինքը՝ Բաբայանը։
Դժվարությունները կոչված են հաղթահարելու, Քրիստինան շատ է կարոտում Արցախը
Քրիստինան ծնվել է Ստեփանակերտում։ Նա մեծացել է զինվորական ընտանիքում։ Նրանց տանը կարգապահությունն ու կարգուկանոնը առաջնային էին։
Քրիստինան շատ շփվող է և ընկերների մեծ շրջանակ ունի։ Նա ծնվել է ուղեղային կաթված ախտորոշմամբ և մանկուց վերականգնողական փուլ է անցել Ստեփանակերտի Վերականգնողական կենտրոնում, որտեղ բազմաթիվ ընկերներ է գտել։ Կենտրոնի մասնագետների շնորհիվ նրա ֆիզիկական վիճակը բարելավվեց, և նա առաջին քայլերն արեց հասարակության հետ ինտեգրվելու ուղղությամբ։
Նա ակտիվորեն հաճախում էր տարբեր խմբակներ և հատկապես հավանում էր խեցեգործության խումբը:
Քրիստինան մասնակցել է Bocce մրցույթներին, որոնք կազմակերպվել են Արցախում և Հայաստանում։ Ունի բրոնզե մեդալ։
Նա կենտրոնի այլ հիվանդների հետ մի քանի անգամ հանգստացել է Սևանա լճում։ Կենտրոնը կազմակերպել է նաև էքսկուրսիաներ, որոնց շնորհիվ Քրիստինան այցելել է Արցախի գրեթե բոլոր տեսարժան վայրերը։
Նա երախտապարտ է Վերականգնողական կենտրոնի ողջ անձնակազմին հսկայական աշխատանքի և այդ երջանիկ օրերի համար։ Քրիստինան աչքերին տխրությամբ հիշում է իր դպրոցական տարիները, դասընկերներին ու ընկերներին, որոնց հետ նա անցկացրել է անմոռանալի մանկություն։
2011 թվականին նա մեկնել է Ռուսաստան, որտեղ ավարտել է դպրոցը և ընդունվել Տվերի պետական համալսարան։ Աշխատել է Tele2-ում, ինչպես նաև առցանց հարթակներում։
Ունի բազմաթիվ հոբբիներ, որոնց թվում առանձնացնում է իր սերը տնային կենդանիների նկատմամբ։ Ապագայում նա նախատեսում է բացել սեփական բիզնեսը ոսկերչական իրերի արտադրության ոլորտում եւ ընտանիք կազմել։
Ռուսաստանում, ինչպես հետխորհրդային տարածքի բոլոր երկրներում, խնդիրներ կան ֆիզիկական հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար անարգել միջավայրի հետ կապված, սակայն դա չի վախեցնում Քրիստինային, քանի որ դժվարությունները տրվում են հաղթահարելու համար, ասում է նա։
Մարդու օգտակարությունը ամենևին էլ կախված չէ նրա ֆիզիկական հնարավորություններից, նկատում է Քրիստինան։
Քրիստինան շատ է կարոտում Արցախում գտնվող իր հարազատներին ու ընկերներին ու երազում է շուտափույթ հանդիպել նրանց հետ։
Արսեն Աղաջանյան
Քարագլուխ․ հիմա երկու խաչքարերի ճակատագիրն անհայտ է
Ասկերանի շրջանի Քարագլուխ գյուղը հարուստ պատմամշակութային միջավայր ունի, որն ընդգրկում է պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններ։ Հուշարձանների շարքում առանձնահատուկ տեղ ունեն գերեզմանոցում պահպանված, ցավոք՝ մեկը ջարդված վիճակում, 2 խաչքարեր, որոնք իրենց զարդաքանդակներով, տեխնիկայով ու չափերով համարվում են Արցախի լավագույն խաչքարերից:
Կայծքարից կերտված խաչքարի վրա կիրառված արտահայտչամիջոցները վկայում են դասական քանդակագործության մասին։ Բուն խաչքարի բարձրությունը 2.5 մ է, լայնությունը` 0.82, իսկ հաստությունը` 19.20 սմ: Քիվի ամբողջ մակերեսը և խաչաթևերի շուրջը ծածկված են մանվածո զարդանախշերով, բուսական մոտիվներով: Շատ հետաքրքիր է հատկապես հուշարձանի ստորին մասը, ուր ներկայացված են մատուցարանն իր պարունակությամբ և կնոջ ու տղամարդու պատկերներ: Սա կարծես թե հերթական հաղթանակից վերադարձած տղամարդուն (իշխանին) դիմավորելու տեսարան լինի: Կինը մատուցարանով դիմավորում է տղամարդ ուն, իսկ վերջինս ձախ ձեռքով միրգ է վերցնում, իսկ աջով բռնել է գինու գավը:
Կյանքի հարատևությունը խորհրդանշող գունդը (շրջանակը) այստեղ արտահայտված է կենցաղային մոտիվներով որը Արցախում, մասնավորապես Խաչենում հազվադեպ երևույթ չէ: Հարկ է նշել, որ մարդու պատկերներով խաչքարեր առաջին անգամ հայտնաբերվել են Խաչենում` Հայաստանի այն մասում, որտեղ ընդհանրապես նախասիրված էր քանդակներով զարդարանքը, ուր վանքերի պատերին, սովորական դարձած կտիտորական խմբերի հետ միասին հանդիպում են բավականին մեծ բարձրաքանդակներով պատկերներ: Այս առումով, տեղի խաչքարերը արժևորվում են ոչ միայն քարարվեստի տեսանկյունից, այլև կարևոր նյութ են պարունակում ժամանակաշրջանի կենցաղը, տարազը և կյանքի որոշ մանրամասնություններ ուսումնասիրելու համար:
Խաչքարի դիմային մասում՝ մատուցարանից ներքև պահպանվել է աղճատված արձանագրություն, որը հավանաբար գրվել է նախքան խաչքարը պատվանդանի մեջ դնելը և այդ պատճառով հինգերորդ տողի կեսը և շարունակությունը մտել են պատվանդանի փոսորակի մեջ: «Մեք/՝ Հևետ/իքայ որ/դիքս՝ Պապա/[ք], Սնպատ, Սարգիս…» (ԴՀՎ 5, 140):
Երկրորդ խաչքարը նույնպես աչքի է ընկնում կատարողական վարպետությամբ և իր զարդամոտիվներով նման է առաջինին։
Խաչքարը հատկապես արժևորվում է թիկունքին փորագրված թվակիր, տասնվեց տողանոց արձանագրությամբ․ «Թի[ւն] ։ՉԲ։ (1253 թ.)։ Իշխանո/ւթի[ւն] Հասանա/յ, ես՝ Սնպատ և/ եղբարք իմ կա/նկեցի զխաչս/ բարէխաւս ա/ռ Ք[րիստո]ս ինձ և ամ/ուսին իմոյ Կատ/ային, զոր ետ պա/րոն մեզ հայրեն/իք և գերեզմա/նայտեղ։ Ք[րիստո]ս/ աւգնէ իւ/ր որդեա/ցն, ամ/են» (ԴՀՎ 1982,140) Այստեղ նույնպես շատ հետաքրքիր է խաչքարի ներքնամասը, ուր շրջանակի փոխարեն կլոր սեղան է, որի վրա շարված են զանազան ուտելիքներ, շուրջը նստած տղամարդ և կին` երեխան գրկին, որը հավանաբար արձանագրության մեջ հիշատակված Սմբատն է, իր կինը Կատան և որդին։
Երկու խաչքարերի վրա ընտանեկան խնջույք է պատկերված, որը Արցախի խաչքարային և տապանաքարային պատկերաքանդակների տարածված թեմաներից մեկն էր։
2022 թվականի մարտի 24-ին, խախտելով 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը, Ադրբեջանը բռնազավթել է Քարագլխի բարձունքն ու երբեմնի գյուղը։ Այժմ խաչքարերի ճակատագիրն անհայտ է։
Տողի Քաջիկը. կյանքը զրոյից սկսում է միայն նախնիների երկիր վերադառնալու հույսով
Քաջիկ Ամիզյանը ծնվել և մեծացել է Հադրութի շրջանի Տող գյուղում։
Նա երեխա էր, երբ սկսվեց Արցախյան ազգային-ազատագրական շարժումը։ Քաջիկի ընտանիքն ապրում էր գյուղի այն հատվածում, որտեղ բազմաթիվ ադրբեջանցիներ էին ապրում։
Երբ շարժումը սկսվեց, նրա ադրբեջանցի հարևանը հորը զգուշացրեց, որ երեխաներին գյուղի այս հատվածից հանի, քանի որ ադրբեջանցիների մեջ ապրելը դառնում է վտանգավոր։
Հայրը երեխաներին տարել է Հին Թաղեր գյուղ, որը գտնվում է բարձր լեռներում։ Բայց նույնիսկ այստեղ պարզվեց, որ ամբողջովին անվտանգ չէ։
Հարևան ադրբեջանական ոչխարաբուծական բնակավայրի բնակիչները սկսել են անասուններ գողանալ և սպանել մարդկանց։
Գյուղի բնակիչներից մեկին, որը վառելափայտով բարձված էշով վերադառնում էր անտառից, սպանել են, թաղել անտառում ու գերեզմանը խոտով ծածկել, որ դժվարանա հայտնաբերել։ Սակայն գյուղացիները գտել են համագյուղացու թաղման վայրը։
Քաջիկին երկու անգամ պատանդ են վերցրել։ Առաջին անգամ 1990թ. Քաջիկին գյուղի 50-ամյա բնակչի հետ, որը կոլտնտեսային կովեր էր պահում, շրջապատել էին ադրբեջանցիներ և նրանց ուղեկցող խորհրդային զինվորներ։
Չնայած այն հանգամանքին, որ ադրբեջանցիները հովվին լավ ճանաչում էին, քանի որ նրա հետ աշխատում էին նույն կոլտնտեսությունում, հրամայեցին անասուններին քշել իրենց բնակավայր։ Այս մարդուն այլևս երբեք ոչ ոք չի տեսել, և նա դեռևս համարվում է անհետ կորած:
Քաջիկի մոտ կանգնած ադրբեջանցին ասել է, որ 11-ամյա տղային բաց կթողնի միայն ականջը կտրելուց հետո։ Քաջիկը վախից փախուստի է դիմել, և նրան հաջողվել է հասնել գյուղ, որտեղ պատմել է կատարվածի մասին։ Գյուղի բնակիչներն անհետ կորած համագյուղացուն փնտրել, սակայն նրան ո՛չ ողջ, ո՛չ մահացած չեն գտել։
Երկրորդ անգամ Քաջիկին պատանդ են վերցրել 1991թ.: 1991 թվականի մայիսի 16-ից մայիսի 19-ը «Օղակ» գործողության շրջանակներում տեղահանվել են Հադրութի շրջանի 14 գյուղերի բնակիչներ։
Քանի որ խորհրդային զորքերն ու ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ը վտարել են գյուղերի բոլոր բնակիչներին, իսկ նրանց ողջ անասունը տարել են, հերթը հասել էր հեռավոր գյուղերին։
Վաղ առավոտյան Քաջիկը գյուղի ևս երկու բնակիչների հետ իրենց անասուններին հանել են արածելու։ Քաջիկի խոսքով, զինվորներն ու ՕՄՕՆ-ը հայտնվել են ասես ընդհատակից։ Նրանք շրջապատեցին հովիվներին ոչխարների, այծերի և կովերի հոտի հետ միասին։ Կովերով մարդուն առաջ են տարել, Քաջիկին հրամայել են քշել այծերին, իսկ երրորդը, ով պետք է քշեր ոչխարներին, փախել է։
Որոշ ժամանակ անց Քաջիկին հաջողվել է փախչել դիրքեր (այս պահին գյուղի մոտակայքում արդեն պաշտպանություն էր կազմակերպվել և 24-ժամյա հսկողություն էր իրականացվում)։ Քաջիկը զգուշացրել է միլիցիային կատարվածի մասին։ Հովվի մնացորդները հայտնաբերվել են միայն մի քանի ամիս անց կիրճում։
Հետո Քաջիկը ստիպված եղավ անցնել երեք պատերազմների միջով։ Բայց վերջինը՝ 2020 թվականի պատերազմը, ճակատագրական ստացվեց։ Քաջիկը առաջին անգամ ստիպված է եղել լքել հայրենի գյուղը, քանի որ ամբողջ Հադրութի շրջանն այժմ օկուպացված է։
Քաջիկը դժվարանում է նորից զրոյից սկսել առանց այն էլ դժվարին կյանքը։ Հաստատվելով Հայաստանի գյուղերից մեկում՝ նա փորձում է ինչ-որ բան անել։ Բայց հարազատ հողի, նույնիսկ աղքատ տան կարոտը կրծում է հոգին: Եվ միայն այն միտքը, որ նա դեռ մի օր կվերադառնա իր նախնիների երկիր, ստիպում է նրան ապրել ու առաջ նայել։








