Մինչ Արցախի խորհրդարանի նիստը, որտեղ քննարկվելու է Արայիկ Հարությունյանի՝ Արցախի նախագահի պաշտոնից հրաժարական տալու դիմունը, տարբեր կարծիքներ են հնչում։

Ռուբեն Վարդանյանի «Արցախի անվտանգության և զարգացման ճակատի» խորհուրդը նիստ է գումարել, որտեղ քննարկվել է «հանրապետության ներքաղաքական ճգնաժամը», սակայն կոնկրետ լուծումներ չեն նշվել։ Օգոստոսի 5-ին ճակատը հուշագիր է ստորագրել խորհրդարանական ՀՅԴ և Ժողովրդական ​​կուսակցությունների հետ։ Ճակատի ժողովին ներկա էին այդ կուսակցությունների ներկայացուցիչները։

Հեղափոխական կուսակցության նախագահ Արթուր Օսիպյանը հայտարարել է, որ «Արցախի խնդիրները կարող են լուծվել միայն դիվանագիտական ​​ճանապարհով, ուստի նոր նախագահը պետք է լինի պրոֆեսիոնալ, փորձառու դիվանագետ»։ “Վատ բանակցային փորձ և ոչ բավարար քաղաքական պրոֆեսիոնալիզմ ունեցող նախագահը վնասակար և անդառնալի ազդեցություն կունենա երկրի ճակատագրի վրա»,- ասել է նա:

Նախագահին առընթեր հասարակական խորհրդի անդամ Գագիկ Ավանեսյանը Step1.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ խորհրդարանը պետք է մերժի հրաժարականի դիմումը։ «Հարությունյանին հանդուրժել են ոչ թե նրա համար, որ գոհ են եղել նրա ղեկավարությունից, այլ նախագահի ինստիտուտը պահպանելու համար»,- ասաց նա։ Ավանեսյանը հարց բարձրացրեց նաև, թե ի՞նչ չափանիշներով է խորհրդարանը նոր նախագահ ընտրելու։ Իսկ 2020 թվականի ընտրությունների արդյունքները հաշվի կառնվե՞ն։

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականի ընտրությունների արդյունքներով Մասիս Մայիլյանը զբաղեցրել է երկրորդ տեղը։ Առաջին փուլում, որին մասնակցությունը կազմել է գրեթե 73%, Արայիկ Հարությունյանը հավաքել է 49,1%, Մասիս Մայիլյանը՝ 26,4%։ Երկրորդ փուլում Մայիլյանը քարոզչություն չի արել։ Երկրորդ փուլում մասնակցությունը կազմել է 45 տոկոս, Հարությունյանը՝ 88 տոկոս, Մայիլյանը ՝ գրեթե 12 տոկոս է հավաքել։ Մայիլյանը չի ճանաչել համաճարակի գագաթնակետին կայացած ընտրությունների երկրորդ փուլի արդյունքները։

Սահմանադրության համաձայն՝ եթե ընտրված նախագահը չի կարողանում կատարել իր պարտավորությունները, նրա գործառույթները փոխանցվում են խորհրդարանի խոսնակին, ով վերջերս դարձավ ՀՅԴ ներկայացուցիչ Դավիթ Իշխանյանը։ Միաժամանակ, Արայիկ Հարությունյանը մինչև սեփական հրաժարականը Գուրգեն Ներսիսյանին ազատել է պետնախարարի պաշտոնից և այս պաշտոնում լայն լիազորություններով նշանակել ԱԱԾ նախկին ղեկավար և ԱԽ քարտուղար Սամվել Շահրամանյանին։

Բաքվի փորձագետներն ասում են, որ Շահրամանյանի հետ են բանակցել պատերազմից հետո։ Ասում են նաև, որ «Ղարաբաղում իշխանափոխությունն իրականացրել են ռուսները, որպեսզի Արցախը զրկեն Արևմուտքի աջակցությունից»։ Պատահական չէ, որ Արայիկ Հարությունյանը հրաժարական տվեց ֆրանսիացիների հետ տեսակոնֆերանսից հետո։ Այդ իսկ պատճառով Բաքվում կոչ են անում «չխանգարել» Արցախում իշխանափոխությանը։

Արցախի նախագահի պաշտոնից իր հրաժարականի մասին Արայիկ Հարությունյանի հայտարարությունից հետո մեկնաբանություններ հայտնվեցին, որ Արցախից «իշխանափոխությունը» շուտով կտարածվի նաև Հայաստանում։ Ավելին, սկզբում այս մասին սկսեցին խոսել Փաշինյանի կողմնակիցները, ովքեր Հարությունյանին «թուլամորթ» անվանեցին։ Հայաստանի ընդդիմությունը, ընդհակառակը, ծափերով դիմավորեց այս լուրը՝ հայտարարելով, որ Հարությունյանը Արցախում տանում է Փաշինյանի արատավոր գիծը։ Սերժ Սարգսյանն ուղիղ ասել է, որ Շահրամանյանը լավ նախագահ է դառնալու։

Միաժամանակ ակտիվորեն քննարկվում է Արցախի նոր նախագահի և Փաշինյանի կառավարության հետագա շփումների հարցը։ Այս առնչությամբ ասվում է, որ Դավիթ Իշխանյանին չի կարելի հարմար թեկնածու համարել, քանի որ Փաշինյանի իշխանությունը լարված հարաբերություններ ունի ՀՅԴ-ի հետ (չնայած ՀՅԴ-ն 2018-ին Փաշինյանի առաջին կառավարության մաս էր կազմում)։

Բայց կա ևս մեկ կարևոր խնդիր՝ հարաբերությունները Մոսկվայի հետ, այն Մոսկվայի, որը բացահայտեց բոլոր խաղաքարտերը և Լավրովի շուրթերով հայտարարեց, որ արցախյան հիմնախնդրի լուծումը տեսնում է «ղարաբաղցիների իրավունքների՝ Ադրբեջանի օրենսդրության շրջանակներում պաշտպանության մեջ» և Բերձորի միջանցքի բացումը պայմանավորում է Ակնայից ճանապարհի բացմամբ։

Նոր նախագահը կլինի՞ Լավրովի պլանի կատարողը։ Թեև Արայիկ Հարությունյանը նույնպես չեր առանձնանում հակառուսականությամբ․ նա նամակներ էր գրում Պուտինին և  Փարիզում խնդրում ՄԱԿ-ի մանդատ տրամադրել ռուս խաղաղապահներին։

Նաիրա Հայրումյան

Բաքուն սպառնում էր “մաքրել” Արցախը, եթե «Ֆրանսիան և նրա ծաղրածուները “շարժումներ անեն” ԵՄ Նախարարների խորհրդի նիստում»։ Մեկնաբանություններում գրում են՝ ինչո՞ւ չմաքրվել մինչև այդ: Պատասխանն այն է, որ Ֆրանսիան և ԵՄ-ն սպասում են, որ Բաքուն ռազմական միջոցներ ձեռնարկի, և նրանք անմիջապես «դիակների սարեր ցույց տան» և ճանաչեն Ղարաբաղը։

Նախարարների խորհրդի նիստը կայացել է օգոստոսի 31-ին, և Գերմանիայի արտգործնախարար Անալենա Բերբոքը կարևորել է Լաչինի միջանցքի բացումը։ «Մենք խիստ կոչ ենք անում Ադրբեջանին և Ռուսաստանին. Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը վերջապես պետք է ստանա այն, ինչ անհրաժեշտ է կյանքի համար: Լաչինի միջանցքը պետք է ազատ լինի մարդասիրական օգնության համար»,- ասել է Անալենա Բերբոքը։

Բերբոքը նաև նշել է, որ արդեն մի քանի օր է, ինչ մտքերի փոխանակում է տեղի ունենում ամերիկացի գործընկերների հետ, որպեսզի Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը վերջապես ստանա հումանիտար օգնություն։

Այս հայտարարությունից հետո Բաքվի ԱԳՆ-ն Բերբոքին մեղադրել է «հիմարության» մեջ՝ այլ փաստարկներ չգտնելով։ Բաքուն անմիջապես սկսեց գնդակոծել Հայաստանի սահմանադրական տարածքը՝ սպանելով ևս երեք հայ զինվորի։ Իսկ Բաքվի “ստրատեգները” հրապարակում են քարտեզներ ու ասում, որ եթե Հայաստանն իրեն վատ պահի, կկորցնի վերահսկողությունը միջպետական ​​երկու մայրուղիների ու Սևանի ափի նկատմամբ։

Մոսկվայի ստրատեգները նույնպես “զգուշացնում”. «Հայկական Լեռնային Ղարաբաղի ոչնչացումը Բաքվի հարձակման հաջորդ թիրախը կդարձնի Հարավային Դաղստանը (Դերբենտ)” /Մալեստ Կոլերով/:

Փաստորեն, Ալիևը Բաքուն մտցրել է փակուղի, որից միակ ելքը լայնածավալ ռազմական գործողություններն են, որոնք կարող են արժենալ Ադրբեջանին պետականությանը։ Իզուր չէ, որ Բաքուն ամենօրյա խորհրդակցություններ է անցկացնում Անկարայի հետ, իզուր չէ, որ Շոյգուն կրկին «փայլուն համատեղ գործողություն» է պատրաստում թուրք գործընկերոջ հետ։ Վտանգված է Թուրքիայի և Ռուսաստանի ապօրինի զավակի՝ Ադրբեջանի գոյությունը։

Բաքուն կարծում է, որ տոտալ շրջափակումը չի դիտարկվի որպես ցեղասպանության փորձ։ Շառլ Միշելի հայտարարությունը նշան է, որ ԵՄ ղեկավարությունը պատրաստ է «ներել» Ալիևին ամեն ինչ։ Բայց ոչ բոլորն են այդպես կարծում։ Ֆրանսիան պետք է պնդի Արցախի ինքնորոշման իրավունքը, ասում են ֆրանսիացի քաղաքական գործիչները։ Իսկ ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենը ֆեյսբուքյան իր էջում նշել է, որ շրջափակման շարունակությունը Բաքվի համար կբերի տնտեսական ու քաղաքական լուրջ հետևանքներ։