Պետական դավաճանություն․ Տիգրանաշենի հանձնումը ժամանակի հարց է թվում

Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հերքել է սոցցանցերում հայտնված հաղորդագրությունը Երասխ գյուղի մոտակայքում (Արարատի մարզ) Ադրբեջանին դիրք փոխանցելու մասին։

«Երասխի հատվածում դիրքային փոփոխություններ տեղի չեն ունեցել»,- ասվում է նախարարության մեկնաբանության մեջ։ ՊՆ-ն հորդորել է հետևել պաշտոնական տեղեկատվությանը և կեղծ տեղեկատվություն չտարածել։ Նաև նշվել է, որ վերջին օրերին արտասահմանյան լրատվամիջոցներում ավելացել են կեղծ հրապարակումները, որոնք համակարգում են այլ երկրների հետախուզական ծառայությունները։

Այսօր «Տավուշը հանուն հայրենիքի» ընդդիմադիր շարժման առաջնորդ Բագրատ սրբազանը եւս հայտարարեց Տիգրանաշենի հավանական հանձնվելու մասին։ Նա նշեց, որ դա աղետալի հետեւանքների կբերի Հայաստանի համար։

Հայաստանում վաղուց համոզվել են, որ հայկական տարածքները հեշտությամբ հանձնվում են առանց «ֆորմալ» ընթացակարգերի։ Ինչպես նաև այն բանում, որ ոչ ոք պատասխանատվության չի հրավիրում Հայաստանի իշխանություններին՝ առանց Սահմանադրությանը հաշվի առնելու հայկական հողերը հանձնելու համար։ Խորհրդարանական և արտախորհրդարանական ընդդիմությունը քաղաքական գնահատականներ չեն տալիս, դատական ​​հայցեր չի ներկայացնում, բացառությամբ 1-2 անորոշ փորձերի, չեն դիմում Սահմանադրական դատարան՝ հաստատելու կառավարության լիազորությունները որոշելու, թե որ հողատարածքներին են պատկանում Հայաստանին և որոնք՝ ոչ։

Հողի ուրացումը սկսվեց նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ, երբ հանձնվեցին ոչ միայն Արցախի «նվաճված» տարածքները, այլեւ եւ երեք շրջաններ՝ առանց մեկ կրակոցի։ Ոչ ոք չի պարզաբանել, թե ինչ իրավունքներով է Նիկոլ Փաշինյանը ստորագրել նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը և հանձնել Արցախի տարածքները. նա համարում էր Արցախը ՀՀ տարածքային ամբողջականության մա՞ս, թե՞ հանձնել է “ուրիշի” տարածք։ Եւ ինչ կլինի, եթե նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը կորցնի ուժը։

Հենց որ տեղի ունեցավ Ակնայի, Քարվաճառի և Քաշաթաղի հանձնումը, 2020 թվականի դեկտեմբերին ադրբեջանական զորքերը ներխուժեցին Գորիս-Կապան ճանապարհը և փաստացի փակեցին այն՝ գրավելով առնվազն 1994 թվականից Հայաստան համարվող տարածքի մի մասը։ Հետո Նիկոլ Փաշինյանը՝ փոխարենը պահանջի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կատարումը, ասաց՝ ոչինչ, Տաթևով նոր ճանապարհ ենք կառուցելու։ Պարզվեց, որ այն ժամանակ ստորագրվել է ինչ-որ փաստաթուղթ, որով Գորիս-Կապան ճանապարհի ու Սյունիքի Շուռնուխ գյուղի հատվածները փոխանցվել են Ադրբեջանին։

Օրերս նախկին արտգործնախարար Արա Այվազյանն ասել էր, որ ո՛չ ինքը, ո՛չ էլ ԱԳՆ-ն չգիտեն փաստաթղթի մասին։ «Քննարկումներ են եղել։ Ավելի ուշ պարզվեց, որ հայկական կողմը ինչ-որ հուշագիր է ստորագրել Ադրբեջանի և, հավանաբար, ռուս խաղաղապահների հետ, ինչը հայտնի չէր ԱԳՆ-ին։ Մինչև պաշտոնավարման ավարտը ես այդ փաստաթղթերին չեմ ծանոթացել»,- «Ազատության» հետ զրույցում ասաց նա։

2023 թվականի սեպտեմբերին Հայաստանի կառավարությունը, առանց որևէ բողոքի, համաձայնեց ընդունել բռնազավթված Արցախի հայ բնակչությանը, չմեղադրելով Բաքվին ագրեսիայի մեջ։ Իսկ արդեն այս տարվա մայիս-հունիս ամիսներին փոխվարչապետերի մակարդակով փաստաթուղթ է ստորագրել, ըստ որի՝ Ադրբեջանին է փոխանցել Տավուշի 4 հայկական գյուղերի տարածքները։

Ընդ որում, հանձնված տարածքների համար կան ՀՀ կադաստրի կողմից տրված փաստաթղթեր։ Այժմ նրանք, ովքեր համաձայն են փոխհատուցմանը, պետք է գրեն դիմում՝ նշելով, որ փոխհատուցում ստանալով՝ քաղաքացին հրաժարվում է Հայաստանի Հանրապետության դեմ բոլոր գույքային և ոչ գույքային պահանջներից։

Ոմանք արդեն համաձայնել են, բայց մի քանի հոգի չեն ցանկանում դիմել։ Եվ փաստորեն, ստացվում է, որ հանձնվել են տարածքներ, որոնց համար գործում է ՀՀ կողմից տրված կադաստրային փաստաթուղթ։

Բայց ո՞ւմ է դա հետաքրքրում։ Նիկոլ Փաշինյանը անընդհատ կրկնում է, որ Հայաստանը չունի տարածքներ և սահմաններ, ինչը թույլ է տալիս նրան ճիշտ ժամանակին հայտարարել, որ այս տարածքը Հայաստան չէ, և եթե չհանձնվի, ապա պատերազմ կլինի։ Եվ ոչ ոք իրականում չի առարկում նրան։

Այս ֆոնին Տիգրանաշենի հանձնումը ժամանակի հարց է թվում։ Սակայն կգա մի պահ, երբ իրավական գնահատական կհնչի, եւ հայկական հողերի հանձնումը պետական դավաճանություն կորակվի։

Նաիրա Հայրումյան