Փաշինյան-Էրդողան հանդիպման գլխավոր արդյունքը՝ հրաժարում Նախիջևանից, Կարսից և Արդահանից

Երեկվա Փաշինյանի և Էրդողանի հանդիպումը իսկապես պատմական էր. որոշվում էր Թուրքիայի և Ադրբեջանի ճակատագիրը, որոնց սահմանների բանալիները գտնվում են Երևանում։

Էրդողան-Փաշինյան հանդիպումից մեկ օր առաջ տեղի ունեցավ Ալիև-Էրդողան հանդիպումը, որից հետո հայտնվեց գլխավոր տեղեկատվությունը.

«Նախիջևանի սահմանադրությունից կհեռացվի Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերի հղումը: Ըստ լրատվամիջոցների հաղորդագրությունների՝ «Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը ներկայացվել է Ադրբեջանի խորհրդարանի քննարկմանը և կքննարկվի վաղվա նիստում։

Նախիջևանի գործող սահմանադրության նախաբանում նշվում է, որ «ինքնավարության հիմքերը դրվել են 1921 թվականի մարտի 16-ի Մոսկվայի միջազգային պայմանագրով և 1921 թվականի հոկտեմբերի 13-ի Կարսի միջազգային պայմանագրով, որոնք ներկայումս ուժի մեջ են»։

Ահա Փաշինյան-Էրդողան հանդիպման հիմնական արդյունքը. հրաժարվելով Ղարաբաղից և «29 հազար քառակուսի կիլոմետր» թեզ առաջադրելով, Հայաստանի կառավարությունը հրաժարվում է նաև Նախիջևանի, Կարսի, Արդահանի, Արարատի հանդեպ իր լեգիտիմ իրավունքից։

Էրդողանը հրավիրեց Փաշինյանին՝ լուծելու այս խնդիրը, քանի որ ոչ ոք չի կարող լուծել այն, բացի Հայաստանից։

Էրդողանի հիմնական խնդիրը իր տարածքի նկատմամբ լեգիտիմ իրավունքն է և Թուրքիայի սահմանները, որոնք ներկայումս սահմանվում են երկու պայմանագրերով՝ Լոզանի և Կարսի։ Էրդողանը բազմիցս ասել է, որ Թուրքիայի սահմանները չպետք է կախված լինեն արևմտյան մայրաքաղաքների կողմից պարտադրված պայմանագրից, այսինքն՝ Լոզանից։ Եվ նա պատրաստվում է ընդունել նոր Սահմանադրություն, որտեղ Թուրքիայի սահմանները պետք է որոշվեն հենց թուրք ժողովրդի կողմից։

Եթե ​​Լոզանի պայմանագրի չեղարկման դեպքում Թուրքիան ունի միայն աննշան խնդիրներ՝ կապված երկու հունական կղզիների հետ, ապա Կարսի պայմանագրով խնդիրները շատ ավելի խորն են։ Եթե Հայաստանը պահանջի չեղարկել ռուս-թուրքական Կարսի պայմանագիրը, ապա Նախիջևանը, Կարսը, Արդահանը և Արարատ լեռան տարածքը պետք է վերադարձվեն Հայաստանին։ Իսկ եթե այս պայմանագիրը շարունակի գոյություն ունենալ, ապա Նախիջևանը այդպես էլ կմնա «Հայկական ինքնավար հանրապետություն», որը ժամանակավորապես փոխանցվել է Ադրբեջանին՝ Թուրքիայի պրոտեկտորատի ներքո, իսկ Կարսն ու Արդահանը կլինեն Ռուսաստանի կողմից Թուրքիային նվիրաբերված ոչ լեգիտիմ տարածքներ։

Այս իրավիճակից միակ «ելքը» Հայաստանի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից Կարսի պայմանագրով գծված սահմանների ճանաչումն է՝ որպես «ինքնիշխան» հանրապետությունների սահմաններ։

Այն բանից հետո, երբ Թուրքիան և Ադրբեջանը, Հայաստանի նախաձեռնությամբ, օրինականորեն կտիրանան հայկական հողերին, 29,000 քառ. կմ-ի հարցը կարող է լուծվել մեկ ռուս-թուրքական բլիցկրիգով։