Նիկոլ Փաշինյանի անսպասելի երկշաբաթյա արձակուրդ մեկնելուց և «ռադարներից» անհետացումից հետո, ՀՀ գործող նախագահ Վահագն Խաչատրյանը եռօրյա այցով մեկնեց Սյունիք, որտեղ առաջին իսկ օրը հայտարարեց, որ «Սյունիքի դարպասները» պետք է բացվեն, որպեսզի Հայաստանը կարողանա զարգանալ։
Մասնագետները նկատեցին, որ դա ճանապարհ չէ, նույնիսկ միջանցք չէ, այլ դարպաս, որը չի ենթադրում մաքսային և անձնագրային ստուգումներ։ Բացենք դարպասները՝ և վերջ։
Խաչատրյանի՝ պաշտոնյաների և հանրության հետ հանդիպումների լուսանկարներում մարդկանց դեմքերը հիմնականում մտահոգված են, մռայլ, ոչինչ չի հիշեցնում «բաց դարպասներով զարգացման» նախապատրաստություն։ Դատելով նրանց դեմքերի արտահայտություններից՝ առանց տեսախցիկների Վահագն Խաչատրյանից որևէ մխիթարական բան նրանք չեն լսել։
Ուրիշների համար ճանապարհ բացելը ակնհայտորեն ոչինչ չի կարող բերել Հայաստանին։ Ապա ինչի՞ մասին է Վահագն Խաչատրյանը խոսել գլուխները կախ նստած սյունեցիների հետ։
Ինչպես Փաշինյանը 2024 թվականի մայիսին գնաց Տավուշ և զգուշացրեց, որ եթե հողերը չհանձնվեն, պատերազմ կլինի, այնպես էլ Խաչատրյանը գնաց Սյունիք՝ տեղացիներին պատերազմով վախեցնելու։ Եթե ինքներդ չհանձնեք, ուժով կվերցնեն. սա է ներկայիս Հայաստանի կառավարության փիլիսոփայությունը։
2 տարի առաջ, երբ Հակարի կամրջի մոտ տեղադրվեց անօրինական անցակետ, Ալեն Սիմոնյանը և ուրիշներ ասացին, որ Հայաստանը չի միջամտի, որպեսզի Բաքուն չպահանջի միջանցք Սյունիքում։ Հիմա ամուսնալուծված Ալեն Սիմոնյանը վայելում է իր արձակուրդը և, ըստ երևույթին, չի ցանկանում միջամտել Սյունիքի գործերին, որպեսզի Բաքուն չպահանջի Կոնդը և Երևանի ամբողջ կենտրոնը։
Բաքվում Թուրքիայի դեսպան Բիրոլ Ակգյունն ասել է, որ թուրքական աշխարհին անհրաժեշտ է Զանգեզուրի միջանցքը. «Ադրբեջանը, որպես հաղթող կողմ, իրավացիորեն հայտարարում է Զանգեզուրի միջանցքի անհրաժեշտության մասին, որը նախատեսված է 2020 թվականի համաձայնագրով»։
Սյունիքի ճանապարհի մասին 9-րդ կետի ներառումը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի Ղարաբաղի վերաբերյալ հայտարարության մեջ հստակ ցույց տվեց, որ 2020 թվականի պատերազմի նպատակը Հայաստանի հարավի՝ մինչև Երասխ օկուպացիան էր։ Սա հնարավոր չէր լինի առանց Արցախի օկուպացիայի և լիակատար հայաթափման, որը արվեց Բաքվի և Մոսկվայի ձեռքերով։ Հիմա հերթը Միացյալ Նահանգներինն է. Թրամփը, մկաններ ցուցադրելով, հլու և հնազանդ բավարարում է Ալիևի քմահաճույքը, ով չի ցանկանում հայերին տեսնել հայկական Սյունիքում։
ՀՀ վարչապետի մամուլի քարտուղարը երեկ տարօրինակ հայտարարություն արեց, որ Երևանը մտադիր է արտապատվիրակել ոչ թե Հայաստանի տարածքը, այլ միայն հաղորդակցությունները։ Նա չմանրամասնեց՝ ինչպիսի՞ն կլինի «հաղորդակցությունների» լայնությունը, արդյոք հայ-իրանական սահմանը կփակվի նոր ճանապարհով, ո՞ւմ կհասնեն հայկական հանքերը, որոնք կմնան 5 կիլոմետրանոց միջանցքում, արդյո՞ք սյունիքի բնակիչները պատրաստ են ապրել Հայաստանի իրավասության սահմաններից դուրս և ծառայել թուրքերին՝ դիմակներ կրելով, որպեսզի նրանց դեմքերը չտեսնեն։
Ըստ երևույթին, Վահագն Խաչատրյանը այս մանրամասները քննարկել է Սյունիքի բնակիչների հետ՝ Ներքին Հանդի երեխաներին մի քանի հեծանիվ նվիրելով, միաժամանակ ակնարկելով, որ Սյունիքի «դարպասները» չբացելու դեպքում հեծանիվների համար մտածելու ժամանակ չի մնա։
Հատկանշական է, որ Թուրքիայի Անվտանգության խորհուրդը վերջերս քննարկել է «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պարբերաբար սրվող իրավիճակը», չնայած Ալիևի օգնականը հայտարարել է, որ երկրների միջև սրման շրջանն անցել է, թեկուզ «ռևանշիստները» գլուխ են բարձրացնում Հայաստանում: Ավելի վաղ Միացյալ Նահանգները հայտարարել էր Բաքվի և Երևանի միջև «խաղաղության պայմանագրի» մոտալուտ ստորագրման մասին, բայց պաշտոնապես չէր հայտարարել «Զանգեզուրի միջանցքը» վարձակալության վերցնելու մտադրության մասին:
Սյունիքը հանձնելու հարցը, կարծես թե, լուծվել է. հարցը մնում է այն, թե ինչպես ներկայացնել «ներքին տեղահանվածների» սպասվող հոսքը հայ ժողովրդին և ինչպես խեղդել հնարավոր դիմադրությունը օրորոցում: