2024 թվականի հունիսի 15-ից Արցախից բռնի տեղահանվածների բնակարանաշինության, բնակարանային ապահովության ծրագիրն ուժի մեջ է մտել՝ ըստ որի այն իրականացվելու է երեք փուլով՝ հինգ տարվա ընթացքում։ Արցախից բռնի տեղահանվածները կարող են դառնալ ծրագրի շահառու: Ծրագրի շահառու դառնալուն պես, ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամ կունենա աջակցության որոշակի չափ՝ հավաստագրի տեսքով: Այդ հավաստագրերն իրենք կարող են ուղղել կոնկրետ բնակարան կամ բնակելի տուն ձեռք բերելուն, կառուցելուն: Աջակցության չափը՝ կախված բնակավայրից, 3-5 միլիոն դրամ է՝ յուրաքանչյուր անձի մասով:

Հավաստագիր ստացած ընտանիքներից է Ստեփանակերտ քաղաքից տեղահանված Գրիգոր և Անահիտ Գրիգորյանների ընտանիքը։

Գրիգորյաններն Արարատի մարզի Արտաշատ համայնքի Մրգավան գյուղում են բնակություն հաստատել։

Որպես բազմազավակ ընտանիք և ընդգրկվելով առաջին փուլի մեջ՝ օգտվել են ՀՀ կառավարության արցախցիներին տրամադրվող բնակապահովության ծրագրից ու ստացել հավաստագիր։

– Մեր ընտանիքը վերաբնակեցման ծրագրով տարիներ առաջ է Արցախ տեղափոխվել։ Այնտեղ մենք ստացել ենք Արցախի Հանրապետության քաղաքացիություն, որպես բազմազավակ ընտանիք մեզ տուն է տրամադրվել։ 2023-ի սեպտեմբերի 28-ին ենք բռնատեղահանվել Արցախից ու հաշվառվել Հայաստանում։ Սակայն մեզ փախստականի կարգավիճակ չի տրվել՝ պարզաբանելով, որ ՀՀ-ում ենք ծնվել։ Միանգամից մեզ տրվել է ՀՀ քաղաքացիություն։ Հետո իմացանք բնակապահովության ծրագրի մասին և դիմեցինք Արտաշատի միասնական սոցիալական ծառայությանը։

Ծրագրին մասնակցելու գլխավոր պայմանը ՀՀ քաղաքացիություն ստանալն է, իսկ դա մեզ արդեն իսկ տրվել էր։ Օրեր առաջ մեզ տեղակացրին, որ մեր դիմումը հաստատվել է, պետք է բնակարան գտնենք։ Մտածում ենք տուն ձեռք բերել Աշտարակ քաղաքում։ Ճիշտ է, այդ գումարով հնարավոր չի լինի նորմալ պայմաններով տուն գտնել, սակայն կփորձենք փնտրել։

Տեղահանվելուց հետո ամուսինս աշխատանք է գտել իր մասնագիտությամբ․ նա շինարար է։ Արցախում ևս շինարարությամբ էր զբաղվում։ Ես դեռևս չեմ աշխատում։ Ստեփանակերտում ունեինք մանկական գեղեցկության սրահ։ Նպատակ ունենք այստեղ ևս վերաբացել ու եկամտի աղբյուր ունենալ։ Փառք եմ տալիս Աստծուն, որ ողջ ու առողջ ենք մնացել։ Տղաս՝ Հովհաննեսը, սեպտեմբերի 25-ի պայթյունի ժամանակ այնտեղ էր։ Այրվածքներ է ստացել, հիմա արդեն լավ է։ Պարտավոր ենք կրկին ստեղծել, ձեռքներս ծալած չնստել ու ապրել արժանապատիվ կյանքով։ Շնորհակալ եմ, որ տուն ձեռք բերելու հնարավորություն է ընձեռվել մեզ։ Վարձով ապրելը շատ դժվար է։ Ցանկանում եմ, որ բոլոր արցախցիներն էլ տուն ունենան,-ասում է Անահիտը։ Միաժամանակ ավելացնում է՝ երբեք չի մարում Արցախ վերադառնալու հույսը։ Եթե վերադարձ լինի՝ առաջինների շարքում են լինելու։ 5 երեխաների ու ամուսնու հետ սրտատրոփ այդ օրվան են սպասում։

Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ

Դեկտեմբերի 23-ին Երևանի կամերային երաժշտության տանը կկայանա վերածնված «Արցախ» կամերային նվագախմբի առաջին համերգը։

Նվագախումբը ստեղծել է համանուն հիմնադրամ, որի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահն է օպերային երգչուհի Հասմիկ Պապյանը։ Նվագախմբի նոր գեղարվեստական ​​ղեկավարն ու դիրիժորը թավջութակահար, ՀՀ վաստակավոր արտիստ Նարեկ Հախնազարյանն էր, ով փոխարինեց տարիքի պատճառով հրաժարական տված Գեւորգ Մուրադյանին։

«Այս 14 հոգանոց թիմին վաղուց եմ ճանաչում։ Երբ նրանք հայտնվեցին Հայաստանում, ես մտածեցի, որ պետք է նորից համախմբվեն և իրենց մասնագիտությամբ աշխատելու հնարավորությունը վերադարձվի։ Հիմա մեծ ուրախությամբ սպասում ենք նրանց առաջին համերգին»,- Sputnik Արմենիա մուլտիմեդիա մամուլի կենտրոնում ասաց Պապյանը։

Նարեկ Հախնազարյանն իր հերթին նշեց, որ հոկտեմբերին տեղի են ունեցել լսումներ, որոնց մասնակցել են 40-ից ավելի երաժիշտներ։ Արդյունքում նվագախմբի կազմը փոքր-ինչ ընդլայնվել է և նկատելիորեն երիտասարդացել։

«Արդեն մեկ շաբաթ է, ինչ պատրաստվում ենք համերգին, սա շատ հետաքրքիր և հավակնոտ ծրագիր է երիտասարդների համար»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ խումբը կկատարի Մոցարտի «Ռ-մաժոր» դիվերտիմենտը, Չայկովսկու լարային սերենադը, ինչպես նաև Կոմիտասի ​​ստեղծագործությունները։

Հետագայում երգացանկը մշակելիս հատուկ ուշադրություն է դարձվելու հայկական երաժշտության և Արցախի հանրահռչակմանը։

Տեղի ունեցավ «Կինը Կնոջ համար»  նախաձեռնության առաջին դեմ առ դեմ հանդիպումը։ Թումանյանս արտ սրճարանում նախաձեռնության հեղինակները հյուրընկալել էին 30 արցախցի կանանց, ովքեր այժմ ապրում են Արարատի եւ Լոռու մարզերում եւ ունեն սեփական փոքրիկ բիզնես նախաձեռնությունները։

Կինը կանանց համար նախաձեռնության հեղինակները բարեգործական տարբեր միջոցառումները սկսել են  դեռեւս 2020թ-ից հետո, հասկանալով, որ կինը լավագույնս կարող է դառնալ առաջնորդ եւ օգնել ոչ միայն կանանց, այլ բոլորին։

«Կանայք անցնում են բիզնես ծրագրերի դասընթաց, որից ստացած գիտելիքները կբավարարեն հետագայում իրենց բիզնես գաղափարները իրականացնելու ժամանակ։

Այսպիսի ոչ ֆորմալ հանդիպումները այլ կանանց հետ մոտիվացիայի մեծ աղբյուր են, գիտելիք եւ մենթորական աջակցություն են ստանում, որպեսզի  ավելի պատրաստված անցնեն հետագա փուլերը եւ չբախվեն նույն խնդիրներին»,-  Step1-ի հետ զրույցում նշել է նախաձեռնության հեղինակ Հռիփսիմե Խանզադյանը։

Մարինե Թեւանյանը ծրագրի մասնակիցներից է։ Վերջերս է մասնակցել Ինոբիս կրթական հիմնարկության դրամաշնորհային ծրագրին եւ հաշել։

«Ստեփանակերտում 2012թ-ից ունեի սեփական հրուշակագործության կետ, հիմա էլ փորձում եմ այստեղ շարունակել աշխատանքներս։ Հայանիստ գյուղում եմ ապրում, դրամաշնորհի շնորհիվ էլեկտրական գրտնակ, մեծ վառարան եւ նմանատիպ անհրաժեշտ իրեր են տվել՝ աշխատանքս ավելի մեծ ծավալով շարունակելու համար»,- նշել է Մարինեն։

Ծրագրի մասնակիցներից Շահանե Փիլոսյանն էլ Մարտակերտից է տեղափոխվել Վեդի։

«Սրբիչներ եւ խալաթներ եմ ուզում կարել։ Կարի մեքենաները դեռ երեկ են բերել» –  նշում է նա ու ավելացնում, որ մեծ սպասելիքներ ունի իր փոքրիկ բիզնեսից։

Մասնակիցների հետ իր փորձով կիսվել է նաեւ Քրիստին Բալայանը, ով Ստեփանակերտում սրճարան բացելուց հետո, տեղահանվել ու Երեւանում է վերաբացել իր փոքրիկ սրճարանը։ Նոր ուժերով վերաբացված Թումանյանս արտը հավաքատեղի եւ ջերմ անկյուն է արցախցիների համար, որտեղ նաեւ այսպիսի մոտիվացնող միջոցառումների պակաս չի լինում։

Նախաձեռնության ամանորյա անակնկալը յուրօրինակ էր։

6 կանայք ներկայացրին իրենց բիզնես գաղափարները, որոնցից քվեարկությաբ ընտրված մեկ բիզնես գաղափար ստացավ փոքրիկ դրամաշնորհ՝ գործը սկսելու համար։

Մարիամ Սարգսյան

Ռեաբիլիտացիան ոչ միայն քաղաքացիների առողջական վիճակի բուժումն ու բարելավումն է, այլև հասարակության մեջ անկախ և հավասար կյանքի համար առավելագույն անկախության և պատրաստակամության հասնելու գործընթաց:

Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոնն իր հիմնադրման օրվանից զբաղվում է Արցախի բնակչության առավել խոցելի խավերի ռեաբիլիտացիայով։ Արցախից բռնագաղթումից հետո Կենտրոնը հասարակական կազմակերպության ավելի նեղ ձեւաչափով շարունակում է իր գործունեությունը` իրականացնելով մի շարք ծրագրեր։

Օրինակ, այսօր ավարտվել է «Զարգացում և ինտեգրում» վեցամսյա ծրագիրը, որն իրականացվել է «Լուսե վերականգնողական կենտրոնի» հիման վրա՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ միջազգային հիմնադրամի աջակցությամբ։

«Ծրագրի շրջանակներում շաբաթ և կիրակի օրերին անցկացվել են խմբակային պարապմունքներ՝ Արցախից և Հայաստանից տարբեր ախտորոշմամբ 100 երեխաների և դեռահասների մասնակցությամբ՝ աուտիզմ, Դաունի համախտանիշ, ուղեղային կաթված և այլն։ Երեխաները բաժանվել են չորս խմբի։ Դասերի ընթացքում նրանց հետ աշխատել են տարբեր մասնագետներ՝ ֆիզիոթերապևտներ, էրգոթերապևտներ, արտթերապևտներ, հոգեբաններ, լոգոպեդներ և հատուկ մանկավարժներ։ Խորհրդակցություններ են անցկացվել նաև ընտանիքի անդամների հետ՝ նրանց ծանոթացնելու վերականգնողական գործընթացին՝ այն տանը շարունակելու համար։

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ նրանցից շատերն ապրում են Հայաստանի հեռավոր անկյուններում, և նրանց տեղաշարժը կապված է լրացուցիչ ծախսերի հետ, մենք հոգացինք տրանսպորտային ծախսերը։ Ծրագրի շրջանակներում, ի թիվս այլ բաների, կազմակերպվել են հետաքրքիր ժամանցային միջոցառումներ:

Երեխաների և նրանց ծնողների հետ այցելեցինք Հայաստանի գեղատեսիլ անկյունները՝ տեսարժան վայրեր, մշակութային և պատմական հուշարձաններ։ Այցելեցինք Սեւան, որտեղ շատերին բախտ վիճակվեց առաջին անգամ լողալ լճում ու հաղթահարել վախը։

Ծրագիրը խթան հանդիսացավ հատուկ կարիքներով երեխաների հասարակությանը ինտեգրելու համար: Երեխաները դարձան ավելի անկախ, շփվող, գտան նոր ընկերներ, սովորեցին թիմում աշխատել: Այս բոլոր գործողությունների արդյունքում հիվանդները որոշ չափով հաղթահարեցին իրենց թերարժեքության բարդույթը, ինչպես և ծնողները, ովքեր ծանոթացան վերականգնողական գործընթացի առանձնահատկություններին և սկսեցին այլ կերպ նայել կյանքին։ Նրանք բոլորն էլ անսահման երախտապարտ են և անհամբեր սպասում են նախագծի շարունակությանը:

Կշարունակվի, թե ոչ, դեռ վաղ է ասել։ Մենք նույնպես մեծ ցանկություն ունենք հետագայում աշխատելու այս ուղղությամբ, սակայն ամեն ինչ կախված է հետագա ֆինանսական աջակցությունից»,- Step1,am-ի հետ զրույցում ասաց Ք.Քոքսի վերականգնողական կենտրոնի սոցիալական աշխատող Անուշ Ղազարյանը։

Արսեն Աղաջանյան