Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ասել է, որ հետխորհրդային որոշ երկրներ ձգտում են օգուտ քաղել Ռուսաստանից՝ փոխարենը ոչինչ չառաջարկելով։ Այս մասին նա հայտարարել է «Россия» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում։

«Հայերը մեզնից բացի ո՞ւմ են պետք. Ոչ ոք: Թող զարգացնեն իրենց տնտեսությունը և կենտրոնանան իրենց ռեսուրսների վրա։ Ի՞նչ Ֆրանսիան, ի՞նչ Մակրոն. վաղը նա չի լինի, և բոլորը կմոռանան Հայաստանի մասին»,- ասել է Լուկաշենկոն։

Լուկաշենկոն, ըստ Ֆրեյդի, մատնանշում է ամենազգայուն պահերը, “”կոճակը”, ըստ էության, պնդելով, որ Հայաստանը «գոյատեւում է», քանի որ կա Մակրոնը։ «Եթե Մակրոնը չլինի, բոլորը կմոռանան Հայաստանի մասին»,- ասում է Լուկաշենկոն։

Ի՞նչ կապ ունի Մակրոնը Հայաստանի հետ։ Պետք է ենթադրել, որ Ռուսաստանը և Թուրքիան Հայաստանի վերացման իրենց ծրագրերում բախվում են ոչ թե որևէ մեկի, այլ հենց Մակրոնի դիմադրությանը։ Իսկ Մակրոնի գործոնն այնքան հզոր է, որ նույնիսկ Լուկաշենկոն դա խոչընդոտ է համարում։

Մակրոնը պնդում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի պահպանումը և Հայաստանին դիմադրելու կոչ է անում. Հիշեցնենք, որ Փաշինյանի վերջին այցը Փարիզ տեղի է ունեցել Ֆրանսիայի Դիմադրության հերոս Միսակ Մանուշյանի մեծարման կապակցությամբ։

Ֆրանսիան, չնայած ամեն ինչին, հայտարարեց Հայաստանին սպառազինություն մատակարարելու իր մտադրության մասին (կամ արդեն մատակարարել է այն)։ Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի երկու պալատներն էլ ընդունել են երկուական բանաձեւեր, որոնք կոչ են անում վերադառնալ 1994 թվականի իրողություններին եւ վերսկսել բանակցությունները Մինսկի խմբի ձեւաչափով։

Պատահական չէ, որ Մոսկվան և Բաքուն փորձում են Ֆրանսիային դուրս թողնել Աֆրիկայում իր ավանդական ազդեցության գոտիներից։ Լուկաշենկոն գիտի, թե որտեղ է «կոճակը»։

Ռուսաստանում Ադրբեջանի դեսպան Փոլադ Բյուլբյուլ օղլին ռուսական TASS գործակալությանը տված հարցազրույցում ասել էր, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը ցանկություն է հայտնել բացել Լեռնային Ղարաբաղում գլխավոր հյուպատոսություն՝ վկայակոչելով Դաշնային խորհրդի միջազգային հարցերով կոմիտեի ղեկավար Գրիգորի Կարասինին։

Ավելի ուշ Ադրբեջանի դեսպանը ադրբեջանական haqqin.az գործակալությանը տված հարցազրույցում հայտարարեց, որ ռուսական ՏԱՍՍ լրատվական գործակալությունը «խեղաթյուրել է» իր խոսքերը՝ Ադրբեջանում Ռուսաստանի գլխավոր հյուպատոսությունների բացման համատեքստում։ «Ես չեմ ասել, որ Ղարաբաղում կարող է հայտնվել Ռուսաստանի գլխավոր հյուպատոսություն։ Ես ասացի, որ այս հարցը քննարկման փուլում է»,- ասաց նա։

Այսինքն՝ պարզվում է, որ հյուպատոսության բացումը նախատեսված էր, բայց Պուտինի՝ Բաքու ժամանելու օրը հանկարծ պարզվեց, որ Փոլադին սխալ են հասկացել, կամ նրան պարզապես գցել են:

Արցախում հյուպատոսությունը կնշանակի Բաքվի ագրեսիայի արդյունքների ճանաչում, ներառյալ ռուսական զորքերի առանցքային դերի ճանաչում ագրեսիայի, ցեղասպանության և բնիկ բնակչության տեղահանության գործում։ Պուտինի այսօրվա հայտարարությունները Բաքվում, թե Ռուսաստանը պատրաստ է աջակցել կարգավորմանը և այլն, վկայում են այն մասին, որ Արցախի հարցը մնում է բաց, և նույնիսկ իր ողջ լկտիությամբ Մոսկվան ի վիճակի չէ միջազգային դիվանագիտական ​​ներկայացուցչություն բացել մի քաղաքում, որը ոչ մի փաստաթուղթով չի համարվում ադրբեջան։ Եթե ​​գոնե մեկ նման փաստաթուղթ լիներ, ապա Ալիեւն ու Պուտինը մի օր դրան կանդրադառնային։

«Ռուսաստանը հանդես է գալիս խաղաղության պայմանագրի շուտափույթ կնքման և հաղորդակցությունների ապաշրջափակման օգտին»,- Առաջին ալիքին տված հարցազրույցում ասել է Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։

«Ցավոք սրտի, ինչ վերաբերում է ՀՀ Սյունիքի մարզով հաղորդակցություններին, ապա Հայաստանի ղեկավարությունն է սաբոտաժի ենթարկում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրած համաձայնագիրը։ Դժվար է հասկանալ, թե որն է նման դիրքորոշման իմաստը»,- ասել է Լավրովը։

Ինչ վերաբերում է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմանը, ապա, Լավրովի խոսքով, այստեղ գլխավորը Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների միջև 2020-2022 թվականներին ձեռք բերված մի շարք եռակողմ պայմանավորվածությունների ոգուն և տառին հետևելն է։ Դրանք ընդգրկում են իրավիճակի բոլոր ասպեկտները, ինչպես նաև այն խնդիրները, որոնք պետք է լուծվեն՝ վերջնական և ամբողջությամբ կարգավորման համար:

Լավրովն ուղիղ չխոսեց նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մասին, որի վրա արդեն ծիծաղում է ով ասես։

Հիշեցնենք, որ համաձայն 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետի՝ «Տարածաշրջանի բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերն կապաարգելափակվեն։ Հայաստանը երաշխավորում է Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև տրանսպորտային հաղորդակցության անվտանգությունը՝ երկու ուղղություններով քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և բեռների անխոչընդոտ տեղաշարժը կազմակերպելու նպատակով։ Տրանսպորտային հաղորդակցությունների նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում է Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանային ծառայությունը»։

Նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 7 կետերը խախտվել են Մոսկվայի և Բաքվի կողմից. դա վերաբերում է և՛ բնակիչների անվտանգության պաշտպանությանը (ի դեպ, բոլոր 9 կետերում մի անգամ էլ չեն հիշատակվել հայերը), և՛ Բերձորի միջանցքի գործողությանը, և՛ գերիների, փախստականների վերադարձին և ռուս «խաղաղապահների» գործողությունները։

«Վաղուց բոլորը ծիծաղում էին այս հայտարարության վրա, իսկ վերջերս Հայաստանում Իրանի դեսպանն ասաց, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարություն այլեւս չկա՝ եթե կա, ապա որտե՞ղ է Ղարաբաղը, որտե՞ղ է Լաչինի միջանցքը»,- հարցրեց նա։

Հայաստանի իշխանությունը համառորեն չի ասում, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը կորցրել է ուժը, քանի որ հակառակ դեպքում անհրաժեշտ կլինի վերանայել հայտարարության այն միակ կետը, որն ամբողջությամբ իրականացվել է, և վերադարձնել Քարվաճառը, Քաշաթաղը և Ակնան, որոնք հանձնվել են առանց մեկ կրակոցի։ Եթե ​​նոյեմբերի 9-ի մասին հայտարարություն չկա, ապա ինչո՞ւ է Քարվաճառը վերահսկում Բաքուն։ Իսկ եթե կա, որտե՞ղ է Բերձորի միջանցքը։

Լավրով-Քալանթարյանը լավ կանի կողմնորոշվի։

BBC

ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի ղեկավար Էնթոնի Բլինքենը երկուշաբթի օրը հորդորել է Իսրայելին և ՀԱՄԱՍ-ին չխափանել բանակցությունները, որոնք, ըստ նրա, կարող են լինել Գազայում զինադադարի հասնելու և պատանդներին ազատելու «վերջին հնարավորությունը»: Նախկինում միջնորդները և ամերիկացի պաշտոնյաները զգուշավոր լավատեսություն էին հայտնել բանակցությունների արագ և, որն ամենակարևորն է, հաջող ավարտի կապակցությամբ։ Սակայն, դատելով մամուլի հրապարակումներից, այն դեռ մոտ չէ. ՀԱՄԱՍ-ն ու Իսրայելը պատրաստ չեն փոխզիջումների մի քանի առանցքային հարցերում։

Բլինքենը, հոկտեմբերի 7-ին ՀԱՄԱՍ-ի հարձակումից հետո իր իններորդ տարածաշրջանային շրջագայության ժամանակ, ասաց, որ վերադարձել է Թել Ավիվ՝ գործարքը վերջնագիծը հասցնելու համար:

Բլինքենը հանդիպել է Իսրայելի նախագահ Իսահակ Հերցոգի և վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի հետ՝ նախքան Կահիրե մեկնելը, որտեղ հրադադարի շուրջ բանակցությունները պետք է վերսկսվեն այս շաբաթ։

Մի քանի օր առաջ ԱՄՆ-ն առաջարկներ էր ներկայացրել, որոնք ԱՄՆ-ի և միջնորդների կարծիքով՝ ի դեմս Կատարի և Եգիպտոսի, կլուծեն պատերազմող կողմերի միջև առկա տարաձայնությունները։

Բանակցային գործընթացի հիմքում ընկած է համաձայնագիրը, որը Բայդենը հաստատել է մայիսի 31-ին, սակայն վերագրել է Իսրայելին: Ըստ այդմ՝ ռազմական գործողությունները կսառեցվեն վեց շաբաթով, ինչը կհանգեցնի պատանդների և գերիների ազատ արձակմանը։

ՀԱՄԱՍ-ը հայտարարել է, որ Նեթանյահուին լիովին պատասխանատու է Գազայում միջնորդական ջանքերը խոչընդոտելու և զինադադարի համաձայնության չհասնելու համար:

Արմատական ​​խմբավորումը պաշտոնական հայտարարություն է տարածել՝ մերժելով հինգշաբթի և ուրբաթ Դոհայում քննարկված պատանդների ազատ արձակման և հրադադարի համաձայնագրի պայմանները և մեղադրել Նեթանյահուին բանակցություններում նոր խոչընդոտներ ստեղծելու մեջ։

ՀԱՄԱՍ-ը պահանջում է «մշտական ​​զինադադար և Գազայի հատվածից զորքերի համապարփակ դուրսբերում»՝ ասելով, որ Նեթանյահուն ցանկանում է իսրայելական զորքերը պահել մի քանի ռազմավարական վայրերում։

Ըստ իսրայելական լրատվամիջոցների՝ Նեթանյահուն ինքը կիրակի օրը նախարարներին ասել է, որ բարձր չի գնահատում գործարքի հասնելու հնարավորությունները, հատկապես հաշվի առնելով, որ Իսրայելը արդյունավետ բանակցություններ է վարում միջնորդ երկրների հետ, այլ ոչ թե Համասի հետ, որը հրաժարվեց պատվիրակություն ուղարկել բանակցությունների վերջին փուլին։

Վերջին շաբաթներին ռազմական գործողությունները սպառնում էին վերաճել լայնածավալ տարածաշրջանային պատերազմի՝ հուլիսի վերջին ՀԱՄԱՍ-ի քաղբյուրոյի ղեկավար Իսմայիլ Հանիեի և Հեզբոլլահի հրամանատար Ֆուադ Շուքրի սպանությունից հետո:

Իրանը հայտարարել է, որ ձեռնպահ կմնա Իսրայելի դեմ պատասխան գործողություններից մինչ հրադադարի և պատանդների ազատ արձակման շուրջ բանակցությունները շարունակվում են, բայց կպատասխանի, եթե բանակցությունները ձախողվեն, կամ եթե Թեհրանը ընկալի, որ Իսրայելը ձգձգում է այն: Միացյալ Նահանգները բազմիցս զգուշացրել է Իրանին ցանկացած սրացումից:

Իսրայելը հասել է իր ռազմական նպատակների մեծ մասին Գազայում ՀԱՄԱՍ-ի դեմ պայքարում, ասում են ԱՄՆ ներկայիս և նախկին պաշտոնյաները, բայց դժվար թե ամբողջությամբ ոչնչացնի զինյալներին՝ շարունակելով մարտական ​​գործողությունները, որոնք խլել են մոտ 40,000 մարդու կյանք:

ԱՄՆ-ը շարունակում է զենք մատակարարել Իսրայելին, սակայն որոշ պաշտոնյաներ կարծում են, որ Գազայում ռազմական ճանապարհով ավելիին հասնել հնարավոր չի լինի, նշում է USA Today-ը։

«ԱՄՆ-ի պատերազմներն Աֆղանստանում և Իրաքում ապացուցեցին, որ սովորական ուժերի պարտությունը բավարար չէ տեւական խաղաղության համար»,- ասել է պաշտոնյան: Համասը հիմնված է գաղափարախոսության վրա, որին կարելի է հաղթել միայն ոչ ռազմական ճանապարհով:

«Իսրայելի կառավարության ներսում լարվածություն կա՝ կապված Բենիամին Նեթանյահուի ձգտած «ընդհանուր հաղթանակի» իմաստի հետ», – ասում է Իսրայելում ԱՄՆ նախկին դեսպան Էդվարդ Ջերեջյանը: «Գազայի պատերազմի համատեքստում լիակատար հաղթանակ չկա»։

Step1.am-ի հարցերին պատասխանել է Ադրբեջանական ԽՍՀ–ից փախստականների համագումարի համակարգող Մարիամ Ավագյանը։

-Տիկի՛ն Ավագյան, արցախցիները բարձրացնում են իրենց հավաքական վերադարձի հարցը։ Ստեղծված իրավիճակում ինչպե՞ս է հնարավոր արցախցիների վերադարձը, ի՞նչ պայմաններ պետք է ապահովվեն վերադարձի համար։ Շատ է խոսվում միջազգային մեխանիզմների ներքո վերադարձի հնարավորության մասին, ի՞նչ հնարավորություն կա։

-Հավաքական վերադարձ, այսինքն՝ որոշ արցախցիներ ուզում են ասել, ինչպես համախումբ արցախահայությունը՝ իրենց երեխաների, ծնողների, կանանց, իրենց կյանքը փրկելու համար պարզապես հեռացավ իր տուն ու տեղից, իր ծննդավայրից, թողեց իր հողն ու ջուրը, սար ու ձորը, վանքն ու խաչքարը, հիմա էլ համախումբ ետ դառնա՞։ Արցախահայության փախուստից հետո՝ թուրքի կողմից հայի սարքած կենսամիջավայրի համակարգված ավերումից բացի, որևէ այլ բան կա՞։ Այսինքն, «հավաքական վերադարձ» դեպի ցեղասպանության դժո՞խք։

Լավ, «միջազգային մեխանիզմների ներքո վերադարձի հնարավորության մասին», եւ դա ի՞նչ մեխանիզմ է, այդ ո՞ր մեկն է։ Հայտնի է, որ 1992 թվականին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի անդամները համաձայնության էին եկել, որ ղարաբաղյան հակամարտության հետ կապված հիմնական խաղաղապահ առաքելությունն իր վրա է վերցնելու Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությունը՝ ԵԱՀԿ-ն, որին էլ այդ ժամանակ տվեցին լիազորություններ։ Եվ ո՞ւր էր ԵԱՀԿ-ն, կամ էլ այսպիսի հարցադրում՝ արդյո՞ք, հայկական իշխանությունները հիշեցրին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին ու ԵԱՀԿ-ին, ու դեռ նրանք էլ հիշեցին, թե հիմնական խաղաղապահ առաքելության լիազորություն ում էին տվել։ Դե, իհարկե, ո՛չ։ Ինչպես Ռուսիան ու Թուրքիան որոշել էին, այդպես էլ 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ից տարան կոնֆլիկտը ու հասցրին նոյեմբերի 9-ին, ապա և մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ին՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ու ԵԱՀԿ-ի սառը և անթարթ հայացքների տակ ։

Եթե խոսքը գնում է ինչ-որ «հավաքական վերադարձի» մասին, իսկ ինձ համար ակնհայտ է, որ այս թեզը շրջանառության մեջ դրած ուժերի համար դա պարզապես համախումբ արցախահայության վերադարձ է ցեղասպանի որջ, եւ ոչ ավելին, ապա որևէ «միջազգային մեխանիզմ» չի փրկի որևէ արցախահայի կյանք։ Ու ավելին,  «հավաքական վերադարձի» թեզի տակ ակնառու է սադրանքը, մտածված ու մշակված, ընդհուպ մինչև այն ցնդաբանությունը, որ թե՝ այսօր իլխամը խոսում է արցախահայերի վերադարձի մասին, ու եթե արցախահայերը չգնան, ապա միակողմանի մեղավոր է լինելու արցախահայը, որ դրանով առիթ է տրվում այդ հայակերին վաղը կամ մյուս օրը ձեռքերը տարուբերել միջազգային ամբիոնից ու ասել, թե «ես ասացի՝ եկեք, իրենք չեկան»։

Տպավորություն կա, որ ներսից անընդհատ տարվում է մեր զգոնության բթացման ընթացք։ Ինչու՞ հայկական քաղաքական-իշխանական վերնախավը միջազգային հարթակներում չի պատռում իլխամի նենգ ու ցինիկ վարքագիծը, որ մի կողմից ավերում է այսօր հայկական հետքը Արցախի ամեն մի անկյունում, ահաբեկում ու նսեմացնում է  հայությանը ամենահնարավոր միջոցներով, ու մեկ էլ ոչխարի մորթի հագած բորենու նման հայերին հետ է կանչո՞ւմ։

Դուք ասում եք, թե «արցախցիները բարձրաձայնում են իրենց հավաքական վերադարձի հարցը», իսկ այդ արցախցիները բացատրո՞ւմ են, թե ինչպես են հասկանում  «հավաքական վերադարձ» ասածը,  եթե բացատրեն, ապա այդտեղ էլ կհասկացվի, թե ինչպես է հնարավոր կամ ինչ պայմաններում։ Իսկ այն ինչ հնչում է՝ թե ներսում, թե դրսից՝ «հավաքական վերադարձ», բացարձակ ծուղակ է, որին, վստահ եմ, չի տրվի ո՛չ մի արցախահայ, և ո՛չ մի հայ։

Արցախ, ՏՈՒՆ վերադարձի լուծումը արցախահայությունը պետք է պահի իր ամուր ձեռքերի մեջ, գոնե այս անգամ։ Պետականություն հիմնած ու կառուցած արցախահայությունը ծնկած վիճակից ոտքի կկանգնի ու իր կենսատարածք՝ վերադարձի, պետականության վերականգման հարցերի լուծումները կմշակի ու կբարձրաձայնի, կգտնի դրան համարժեք համագործակցության դաշտ։ Արցախահայությունը իր կենսատարածքից պոկված վիճակում անգամ ունի իրավաքաղաքական ներուժ՝ խնդիրներ առաջ քաշելու ու տանելու լուծման։

Արցախահայությունը հասկանում ու տեսնում է Արցախի կորստի արմատները, որոնք, թերևս, մեզ շատերիս համար ցավեցնող ու անհանգստացնող էին, նույնիսկ ակնառու էին արդեն 30 տարիների ընթացքում։ Ինձ տխրեցնում է Արցախի Հանրապետության օրենսդիր ու գործադիր մարմիննների անտարբեր կեցվածքը իրենց կառավարման ներքո գտնված արցախահայության այսօրվա վիճակին, ու ոչ միայն, Արցախի՝ որպես պետականության, ապագայի նկատմամբ։

Արցախահայությունն իր պետականության տարածքից դուրս անգամ պարտավոր է մշակելու քաղաքական օրակարգ, վերականգնելու իր օրենսդիր ու գործադիր մարմինները, դրա համար բավարար ինտելեկտուալ ներուժ ունի, ու սա է, որ արցախահայությանը ՏՈՒՆ է տանելու։

-Դուք պարբերաբար բարձրաձայնում եք «անջատում հանուն փրկության» տարբերակի մասին։ Արցախի դեպքում ինչպե՞ս կարող է այն կիրառել, կմանրամասնե՞ք։

-Հիշեցնեմ, որ Հայաստանյան իշխանությունները միջազգային հարթակներում այդ սկզբունքը տարբեր ձևակերպումներով տարբեր ժամանակներում առաջ են քաշել։ 2016 թվականի ապրիլին Բաքվի երկրորդ ագրեսիայից հետո, ՀՀ առաջին նախագահը բարձրաձայնեց Արցախի համար այդ սկզբունքի կիրառման մասին, Ադրբեջանական ԽՍՀ-ից փախստականների համագումարը արձագանքեց և  բաց նամակով դիմեց ՀՀ առաջին նախագահին։ Արցախի Հանրապետության իշխանությունները նույնպես բարձրաձայնել են և «Remedial secession»-ը ներկայացրել «ճանաչում հանուն փրկության»։ Բայց իսկույն էլ ասես մոռացան։ Ասելիքս այն է, որ չձեռնարկեցին համարժեք քայլեր այդ սկզբունքը պաշտպանելու, իրողություն դարձնելու համար։ Ամեն հարցում հեշտությամբ մեղավորի հայտնաբերելը և սեփական անհեռատեսության ու անգործության արդարացումը ծանր, շատ ծանր է անդրադարձել Արցախի պետականության ու նրա ժողովրդի ճակատագրին։ Աններելի է։

Այո՛, ես վստահ եմ, որ «Remedial secession»-ը աշխարհում բազմաթիվ անգամ կիրառված եզակի սկզբունքներից է, որն արցախահայության կենսագործունեությունը կպաշտպաներ իր պետականության տարածքի վրա։ Ակնհայտ է, որ Բաքվի վերահսկողության տակ Արցախը կմնա հայաթափված ու ավերված, միջազգային որևէ մեխանիզմ կընկալվի արցախցու կողմից նույնքան կասկածելի, որքան ռուսական «խաղաղապահը»։ Ու բոլոր այս անվստահությունների հետևում  «թույլ» ազգերի, նաև հայության, գոյության սակարկման աշխարհաքաղաքական գինն է։

Բաքուն թերևս 1991 թվականի ագրեսիայով չհասավ իր նպատակին՝ ազատել հայությունից Լեռնային Ղարաբաղի ողջ տարածքը, սակայն մշակված ու բազմաշերտ պետական քաղաքականությամբ 32 տարի անց՝ կիրառելով իրեն հենց բնորոշ ցեղասպանական մեթոդները, հայությանը կրկին զրկեց կենսատարածքից, ինչպես, ասենք, Գետաշենից ու Շահումյանից։

2020-2023 թվականների Բաքվի «հաջողությունը» ապահովված էր նաև 30 տարիների ընթացում արտաքին կառավարման դաշտում հայկական պետականության կենսագործունեության հյուծման անշեղ ընթացքով։ «Remedial secession» սկզբունքն ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման պահանջն է՝ ցեղասպան Բաքվի որևէ տիպի վերահսկողությունից դուրս։ Դա ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման պահանջի լիարժեք հիմնավորում է, թե կենսական ինչ անհրաժեշտություն է այդ ճանաչումը արցախահայության գոյության համար, դա ցեղասպանության կասեցման սկզբունք ու մոտեցում է, անվտանգության ապահովում՝ արցախահայության կենսատարածքում։

«Remedial secession» սկզբունքի իրականացումը պետք է դառնա հայկական պետական քաղաքականության հիմնական ուղղություն, պետք է համախմբել Արցախի համար այդ սկզբունքի կիրառման ջատագով միջազգային իրավունքի բազմաթիվ մասնագետների, քաղաքական գործիչների ջանքերը։ Այստեղ մեծ ու հիմնական դերակատարումը պետք է ունենան Արցախի օրենսդիր և գործադիր մարմինները, նրանք է, որ արցախահայության անունից պետք է ցուցադրեն իրենց կենսատարածքում անվտանգ ապրելու և այդ անվտանգությունը ապահովող պետականությունը վերականգնելու իրենց ձիրքն ու մղումը։

Ռոզա Հովհաննիսյան