Շատերը Հայաստանում և արտերկրում, իմանալով Արցախի ամբողջական շրջափակման իրավիճակը, հարցնում են, թե ինչպես կարող են օգնել այնտեղ ապրողներին։ Եվ եթե չխոսենք ռազմական և քաղաքական օգնության մասին, ապա կա միայն մեկ պատասխան՝ օգնել գոյատևել:

Արցախում խանութներում ոչինչ չկա, բայց մեծ գումարով կարելի է ինչ-որ ապրանք գնել։ Կարևոր չէ, թե ով է վաճառում դրանք՝ ռուսները, տեղացի սպեկուլյանտները, թե գյուղացիները, ովքեր իրենց չարչարանքով ստացած ապրանքի համար ուզում են մեծ գումարներ վաստակել: Գումար է պետք առաջին անհրաժեշտության իրեր գնելու և ձմռան համար վառելափայտ պահեստավորելու։

Արցախում կանխիկ դրամաշրջանառության հետ կապված խնդիրներ կան, բանկոմատներում փողը քիչ է, բայց կարելի է դեռ հանել, և դա թույլ է տալիս մարդկանց գոյատևել։ Վճարվում են աշխատավարձեր, թոշակներ, տրվում է որոշակի օգնություն (այժմ արցախցիների որոշ կատեգորիաների վճարվում է 40 հազար դրամ օգնություն), տրվում են նպաստներ՝ հատկապես հարկադիր տեղահանվածներին։ Նրանք, ովքեր գոնե ինչ-որ միջոցներ ունեն, չեն տրտնջում և արժանապատվորեն բավարարվում են իրենց ունեցածով։

Բայց ակնհայտ է, որ շատ ընտանիքներ, հատկապես թոշակառուներն ու բազմազավակները, չեն կարողանում ծերը ծերին հասցնել։ Դժվար է նաև բռնի տեղահանվածների համար, որոնք նաեւ պետք է վճարեն բնակարանների վարձակալության համար։ Շատ փախստականներ այդպես էլ նոր տուն չունեցան՝ շինարարությունը չավարտվեց:

Երեկ մի խումբ բռնի տեղահանվածներ հավաքվել էին Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում և փորձում էին գտնել մեկին, ով կարող է օգնել իրենց հաղթահարելու խնդիրները։ Հադրութի քաղաքապետ Վահան Սավադյանի խոսքով, պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ երկուշաբթի օրը նորանշանակ նախագահը ընդունելու է մի խումբ բռնի տեղահանվածների, ովքեր անտանելի դժվարություններ են ապրում։ Շատերն աշխատում էին, իրենց ուժով պատվով գոյատեւում, բայց այժմ կորցրել են աշխատանքն ու ապրուստի միջոցները:

Հարազատները որոշակի միջոցներ են ուղարկում արցախցիներին, նաեւ այլ մարդիկ, ովքեր ցանկանում են օգնել։

Երեկ սոցցանցի օգտատեր Նունե Առաքելյանը հրապարակել է գրառում այն ​​մասին, թե ինչպես են «լավ մարդիկ՝ հայեր, հրեաներ, ռուսներ՝ Սոնան, Յանը, Տատյանան և ինձ համար մի քանի անծանոթ, բայց, իհարկե, հրաշալի մարդիկ բարեգործական ակցիա կազմակերպել Արցախում շրջափակման մեջ գտնվողների համար»։ Արդյունքում դրամական օգնություն է ստացել ավելի քան 40 ընտանիք։

«Բոլոր շահառուները շատ արժանի մարդիկ են, ովքեր երբեք որևէ մեկից ոչինչ չեն խնդրել, և նույնիսկ այս անգամ ոմանք համեստորեն հրաժարվել են՝ խնդրելով օգնել նրանց, ում համար ավելի դժվար է։ Թվում էր՝ որտե՞ղ կարելի է փող ծախսել պաշարված Արցախում, ուր ինչ-որ բան գնելն արդեն սխրանք է։

Բայց ես ընդամենը մեջբերեմ հատվածներ նամակներից. «Ձմռան համար վառելափայտ ենք գնել, շատ շնորհակալ եմ, հիմա երեխաները չեն սառչի», «դիզվառելիք գնեցինք, խոդի տվինք մեքենան, որը վաղուց չեր աշխատում. գնացինք գյուղեր՝ մթերք գնելու, շնորհակալություն Ն.Վ. և ձեր ընկերներին», «Մենք փախստական ​​ենք, ապրում ենք վարձով, շրջափակման պատճառով կորցրել ենք մեր աշխատանքը, շնորհակալություն. ընկերներիդ, Նունե, բնակարանի համար վճարեցինք», «Հերթ կանգնելուց հետո վերջապես կարողացա միրգ-բանջարեղեն գնել, դուք գիտեք, ինչ արժեն հիմա, երեխաները շատ ուրախ են, շատ շնորհակալ եմ». «Երեխաների համար տաք հագուստ եմ գնել, շատ շնորհակալ եմ»։ Այս նամակների հեղինակները այրիներ են, բազմազավակ մայրեր կամ մարդիկ, ովքեր զրկվել են աշխատանքից շրջափակման պատճառով»,- գրում է Նունե Առաքելյանը։

Նա նաև շնորհակալություն է հայտնում իր ընկերներին, ովքեր պարբերաբար օգնում են մարդկանց շրջափակման ժամանակ։

 

Միջազգային հանրությունը, մեծ տերությունները նախագծում են մի ամբողջ ժողովրդի ելքը Լեռնային Ղարաբաղից,: Հենց այդպիսի արդյունք է նախապատրաստվում: Այս մասին սեպտեմբերի 15-ին Հայաստանում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց  «Միջազգային քրիստոնեական համերաշխություն» կազմակերպության նախագահ Ջոն Էբները։

Նրա խոսքով՝ մեծ տերությունները օրակարգից հանել են ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը։

«ԱՄՆ-ն խոսում է Լաչինի միջանցքի և Աղդամի ճանապարհի զուգահեռ բացման մասին։ Բայց ի՞նչ կլինի, եթե այդ երկու ճանապարհները միաժամանակ բացվեն՝ հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղում տիրող սովը։ Ինչի՞ կբախվի բնակչությունը»,-հարց ուղղեց Էբները։

Նա հավելեց, որ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում տասնյակ հազարավոր մարդիկ լքել են Լեռնային Ղարաբաղը, քանի որ համապատասխան պայմաններ չեն եղել, բայց նրանց մի մասը հետագայում վերադարձել է՝ մտածելով, որ անվտանգ կլինի, եւ նրանք կլինեն ռուս խաղաղապահների պաշտպանության ներքո:

«Այժմ Ռուսաստանից այդ աջակցությունն այլեւս չկա, եւ անհնար է պատկերացնել, որ ժողովուրդը կարող է վերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղ, եթե նա գտնվի Ադրբեջանի ղեկավարման ներքո»,-ասաց նա։

«Այսօր պատերազմն իրականացվում է դիվանագիտական դաշտում՝ Լեռնային Ղարաբաղից հայերի արտագաղթի հասնելու նպատակով։ Վերջերս նախագահ Ալիեւի ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ ցեղասպանություն կարող է տեղի ունենալ, եթե անջատողական խմբավորումները շարունակեն պատանդ պահել սեփական ժողովրդին: Դա ցեղասպանության սպառնալիք է։ Ընդ որում, մեծ տերությունները, կարծես, աջակցում են Ադրբեջանին «,-ասաց նա։

Էբները նշեց, որ անհրաժեշտ է պաշտպանել ԼՂ ժողովրդի  իրավունքները։

Ադրբեջանի իշխանությունը  պետք է պատժվի։ Նրա խոսքով՝ դա վերաբերում է եւ՛ նախագահին, եւ՛ զինվորականներին, եւ՛ տնտեսական պատժամիջոցների սահմանմանը, որոնք պետք է ազդեցություն ունենան ոչ թե ադրբեջանական ժողովրդի, այլ ղեկավարության, պատասխանատվություն կրողների վրա:

Նա հիշեցրեց, որ նույնիսկ 30 տարի անց Ադրբեջանը շարունակում է էթնիկ զտումները, իսկ այսօր պատերազմը հասել է արդեն Հայաստանի տարածք։

«Անցած շաբաթ մենք այցելեցինք Տեղ գյուղ եւ տեսանք Հայաստանի օկուպացված տարածքները։ Այնտեղ արդեն էթնիկ զտումներ են իրականացվում։ Ադրբեջանի նպատակը շատ պարզ է՝ հողն առանց հայերի»,-ասաց նա։

Նա նկատեց, որ ՀՀ կառավարությունը իրավունք չունի ասելու, որ Արցախը ինքնորոշման իրավունք չունի, քանի որ դա միջազգային իրավունք է: «Շատ ռիսկային կլինի, եթե կառավարությունն ասի, որ Արցախն ինքնորոշման իրավունք չունի։ Նրանք, ովքեր կհետեւեն այդ տրամաբանությանը, ստիպված կլինեն առերեսվել Սյունիքի խնդրի հետ»,-եզրափակեց նա։

 

«Արցախի բնիկ հայ քրիստոնյա բնակչությունը կանգնած է իր պատմական հողերից էթնիկ և կրոնական զտումների աճող հավանականության առջև և դեռ որևէ ազգ չի արձագանքել հայ ժողովրդի աղաղակներին», – Երևանում լրագրողների հետ հանդիպմանն ասել է ՄԹ լորդերի պալատի անդամ, բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը, նշելով, թե վշտացած է միջազգային գերտերությունների գործողություններից, որոնք շարունակում են ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա՝ ընդունելու Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը Արցախի նկատմամբ։

«Ո՛չ ՄԱԿ-ը, ո՛չ ԵԱՀԿ-ն, ո՛չ ԱՄՆ-ն, ո՛չ ՆԱՏՕ-ն, ո՛չ Ռուսաստանը և ո՛չ էլ՝ ՀԱՊԿ-ի դաշինքը։ Հարց է առաջանում՝ միջազգային հանրությունից ո՞վ դեմ կկանգնի, եթե Բաքուն տարածքային հավակնություներ ունենա Երևանի, Սևանի կամ Զանգեզուրի նկատմամբ։ «Ադրբեջանական քաղաքական ղեկավարությունը չի թաքցրել իր ռազմավարական նպատակը, այն է՝ գրավել ձեր հայրենիքը,- ասել է բարոնուհին, ավելացնելով․- առանց հայկական Արցախի Հայաստանի Հանրապետության գոյությունն էլ ավելի կվտանգվի, քան վտանգված է այսօր»։

«Խիստ ծանր սրտով է, որ մենք պետք է ընդունենք այն անհանգստացնող հավանականությունը, որ հայոց ցեղասպանությունը չի ավարտվել, ասել է բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը»։

«Կան նրանք, ովքեր ցանկանում են այն ավարտին հասցնել և կան նրանք, ովքեր չեն կարողանում և չեն ցանկանում դադարեցնել այն։ Միանգամայն հնարավոր է, որ այն, ինչ արվում է Արցախի նկատմամբ, ժամանակի ընթացքում կարվի նաև ՀՀ նկատմամբ։ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև բանակցվող պայմանագրի արդյունքում եթե Արցախը հանձնվի, ապա տարածքում տևական խաղաղություն չի երաշխավորվում և չի էլ կարող։ Ձեր ազգի համար այս վճռորոշ պահին իմ հույսն ու աղոթքն է, որ համայն հայությունը կշարունակի բարձր պահել Արցախի համար պայքարը որպես միասնության խորհրդանիշ», – ասաց բարոնուհի Քոքսը։