Եվրոպական պառլամենտում հայանպաստ, արցախանպաստ բանաձեւ անցկացնելն անգամներով ավելի հեշտ է, քան ՀՀ-ում

Այսօր տարեվերջյան ամփոփիչ ասուլիսում ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանն անդրադարձավ հարցին, որ Հայաստանի իշխանությունները փորձում են փակել Արցախի սուբյեկտայնության հարցը, իսկ ի՞նչ են պատրաստվում անել ԱԺ ընդդիմադիր խմբակցությունները, ինչո՞ւ Արցախի հարցով որեւէ նախաձեռնությամբ հանդես չեն գալիս խորհրդարանում։

«Ես ձեզ երաշխավորում եմ, որ Եվրոպական պառլամենտում հայանպաստ, արցախանպաստ բանաձեւ անցկացնելն անգամներով ավելի հեշտ է, քան այս երեսփոխանների հետ։ Եվ դա բազմիցս ապացուցվել է․ Եվրոպական խորհրդարանը մի քանի բանաձեւեր է ընդունել թե անցած տարի, թե դրան նախորդած տարիներին։ Ընդ որում, այդ ուղղությամբ աշխատել են ընդդիմադիր պատգամավորներ կամ ընդդիմադիր գործիչներ։ Այնպես որ, նույն հաջողությամբ երեւի թե ավելի լավ կստացվի Միլի մեջլիսում արցախանպաստ բան անցկացնել, քան ՔՊ-ի կողմից կառավորվող այս խորհրդարանում»,- ասաց Մամիջանյանը։

Նա նշեց, որ կարեւոր է, որպեսզի Հայաստանի ընդդիմադիր պատգամավորները միջազգային հարթակներում ներկայացնեն ՀՀ բնակչության 80-90 տոկոսի կարծիքը, որ, այո՛, Արցախի էջը փակված չէ, եւ աշխարհը պետք է տեր լինի իր հայտարարություններին ու բանաձեւերին։

Հայտարարություն արցախյան շինարարական կազմակերպությունների համար

Արցախի Հանրապետությունում քաղաքաշինության բնագավառի կազմակերպություններն իրենց գործունեությունը Հայաստանի Հանրապետությունում շարունակելու համար կարող են դիմել Քաղաքաշինության կոմիտե՝ լիցենզիայի ճանաչման նպատակով։
Ստացված լիցենզիան գործելու է մինչև 2024թ․ սեպտեմբերի 17-ը։
Լիցենզիայի ճանաչման համար դիմելու դեպքում ԼՂ քաղաքաշինության բնագավառի կազմակերպությունների համար պետական տուրքի գծով պարտավորություններ չեն առաջանալու։
ԼՂ կազմակերպությունները կոմիտեի [email protected] էլեկտրոնային հասցեին պետք է ուղարկեն դիմում և կցեն համապատասխան լիցենզիայի ներդիրում ընդգրկված պատասխանատու մասնագետի դիպլոմի՝ պատկերամուտով անցկացված տարբերակը, նախկինում կատարված աշխատանքներում ներգրավվածության վերաբերյալ քաղվածք, ինչպես նաև կարող են ներկայացնել պատասխանատու մասնագետի մասնագիտական ստաժը հիմնավորող լրացուցիչ փաստաթղթեր:
Հարցերի դեպքում զանգահարել Քաղաքաշինության կոմիտեի լիցենզավորման վարչություն (վարչության պետ Նշան Մարտիրոսյան)՝ հետևյալ հեռախոսահամարներին՝
📞011 621 730, 📞011 621 761,
📞011 621 763 , 📞011 621 766:
Խորհրդատվության նպատակով կարող եք այցելել նաև ԱՀ քաղաքաշինության նախարարության գրասենյակ՝
ք. Երևան, Հալաբյան 31 հասցեով:

Ալիեւը երբ նկատում էր, որ Հայաստանում իշխանության կգան ազգային ուժերը, ագրեսիա էր կազմակերպում

Սոցիոլոգիական հարցումների համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների 25 տոկոսից ավելին, իսկ որոշ տվյալներով, նույնիսկ մինչեւ 30 տոկոսը համարում են, որ Արցախը հանձնվել է Հայաստանի կառավարիչների դավաճանության հետեւանքով։ Այս մասին այսօր հրավիրած տարեվերջյան ասուլիսում ասաց ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը։

«Ես չգիտեմ մի երկիր, որտեղ քաղաքացիների ամեն չորրորդը կառավարությունում նստածներին համարում է դավաճան։ Ընդ որում, նրանք այն մարդիկ են, որոնք ոչ թե մտածում են այդպես, այլ ասում են այդ մասին։ Իսկ բռնաճնշումների ու ստատուսի համար մարդկանց բանտեր նետելու մթնոլորտում սա շատ լուրջ թիվ է»,- ասաց նա։

«Եթե տարին ամփոփենք մեկ նախադասությամբ, պետք է ասենք, որ Արցախը հանձնվեց, եւ վերջակետ։ Բայց վերջակետ այդտեղ ուզում են դնել բացառապես փաշինյանանման էակները։ Այստեղ ավելի սազական է երեւի բազմակետը՝ հասկանալու համար, թե ինչ է տեղի ունեցել եւ ինչ ենք անելու ապագայի համար»,- նշեց Հայկ Մամիջանյանը։

Նա հիշեցրեց, որ Ստեփանակերտում նոյեմբերի 9-ի զորահանդեսի ժամանակ Ալիեւի հայտարարություններից մեկն առնչվում էր նրան, որ ռեւանշ չի լինելու։

«Ալիեւն ասաց, որ 2020 թվականի պատերազմից հետո մի քանի անգամ իրենք վտանգ էին տեսնում, որ Հայաստանում իշխանության կգան, իր բնորոշմամբ, ռեւանշիստները։ Հիշեցնեմ, որ ադրբեջանցիները, թուրքերը եւ Փաշինյանը ռեւանշիստներ անվանում են ազգային ուժերին։ Ուստի, եկեք ֆիքսենք մի փաստ՝ Հայաստանում Ալիեւի սրտի իշխանություն է։ Այդ հայտարարության մեջ Ալիեւը ֆիքսում էր, որ յուրաքանչյուր անգամ, երբ հնարավորություն էր նկատում, որ Հայաստանում իշխանության կգան ազգային ուժերը, ինքն ագրեսիա էր կազմակերպում, այս կամ այն կերպ հարձակվում էր Արցախի կամ Հայաստանի վրա, որպեսզի դա կանխեր։ Ես կարծում եմ, որ սա լավագույն բնորոշումն է Փաշինյանի իշխանությանը, Փաշինյանի տերերը շատ են, բայց ֆիքսենք, որ իր տերերից մեկն Ալիեւն է»,- հայտարարեց նա։

Կոլցեվոյ՝ Ստեփանակերտի երկրորդ կենտրոն

Կոլցեվոյ (Ազատության Հրապարակ): Կոլցեվոյը`Ստեփանակերտի երկրորդ կենտրոնն է, որը գտնվում է Իսակովի, Մաշտոցի, Ազատամարտիկների և Տիգրան Մեծի փողոցների խաչմերուկում։ Թաղամաս, որտեղ ես ծնվել, մեծացել և ապրել եմ ամբողջ կյանքս։

Թաղամասում կա 3 դպրոց, տասնյակ խանութներ և շուկա, որոնք էլ ապահովում էին թաղամասի մարդաշատությունը և աշխուժությունը։

Հրապարակից հարավ-արևելք բացվում է տեսարան դեպի Քիրս լեռը և Շուշի բերդաքաղաքը, դեպի արևմուտք` Կուսանաց լեռն է, որը հաճախ խառնվում էր մայր մտնող արևի այրվող գույների հետ, դեպի հյուսիս` Իվանյան, Ասկերան, Նորագյուղ բնակավայրերն են երևում, իսկ պարզ եղանակին կարելի է տեսնել նաև կովկասյան լեռները։

Կոլցեվոյը հայտնի է իր սիմետրիկ դասավորված չորս գազարագույն/կապույտ 5 հարկանի շենքերով, և երկու 9 հարկանի բարձրահարկներով, որոնց վերևի հարկերից երևում էր ամբողջ Արցախը։ Մաշտոցի փողոցից էր նաև շարժվում դեպի Նորագյուղ և Ասկերան տանող տրանսպորտը։

“Արման” սուպերմարկետը ստեփանակերտցիների սիրելի խանութներից մեկն էր, որը ամեն օրվա երեկոյան ժամերին լցված էր աշխատանքից տուն վերադարձող մարդկանցով։

Կոլցեվոյի բակերը ամենայուրօրինակն էին։ Շենքերի մեջ թաքնված հարմարավետ բակերը լի էին խաղացող երեխաներով, քաղաքականություն քննարկող մեծերով և խոսակցությունների մեջ ընկղմված բակերով զբոսնող երիտասարդներով։

Բակերի անբաժանելի մասը հարյուրավոր լվացքի պարաններն էին, որոնք 24/7 լիքն էին չորացող շորերով։

Հայկ Հարությունյան

Դերերը բաշխված են՝ «խաղաղ վերադարձ, իսկ ով չի ուզում, թող գնա Ռուսաստան՝ Դոնբասում կռվելու»

Այսօր Սանկտ Պետերբուրգում տեղի կունենա «ԱՊՀ ոչ պաշտոնական գագաթնաժողովը», որին կմասնակցեն Փաշինյանը և Ալիևը։ Կասկածից վեր է, որ նրանց միջև հանդիպում տեղի կունենա ՌԴ նախագահի «միջնորդությամբ», որը ևս մեկ անգամ կհայտարարի Արցախի «պատկանելիության» մասին։ Հետաքրքիր է՝ այս անգամ ինչի՞ն հղում կանի։

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 17-ին Պուտինը հայտարարել էր, որ «Լեռնային Ղարաբաղը, միջազգային իրավունքի համաձայն, միշտ եղել է Ադրբեջանի կազմում»։ «Հայաստանը չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունն ու ինքնիշխանությունը։ Սա միջազգային իրավունքի տեսանկյունից նշանակում էր, որ Լեռնային Ղարաբաղը և հարակից բոլոր տարածքները եղել և մնում են Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքի անբաժանելի մասը»,- ասել է Պուտինը «Россия 24» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում։

Պուտինը չի մանրամասնել, թե ինչ փաստաթղթերով է Ղարաբաղը հանդիսանում «Ադրբեջանի մաս», քանի որ նման փաստաթղթեր բնության մեջ գոյություն չունեն։

Արդեն այն բանից հետո, երբ 2022 թվականի նոյեմբերին Շառլ Միշելի նախաձեռնությամբ տեղի ունեցած հանդիպումից հետո Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց «Ադրբեջանի, նեռարյալ Ղարաբաղը տարածքային ամբողջականության ճանաչման մասին», Պուտինը սկսեց հղում անել արդեն Փաշինյանի խոսքերին՝ մոռանալով «միջազգային իրավունքի» մասին։

Այս հայտարարությունից հետո Բաքուն ամբողջությամբ փակեց Բերձորի միջանցքը, իսկ 10 ամիս անց հաջողությամբ իրականացրեց ցեղասպանություն և արցախցի բնիկ բնակչության տեղահանում։ Արցախի նորանշանակ նախագահ Սամվել Շահրամանյանը, բնակչության ջարդի սպառնալիքի տակ, հարկադրված էր ստորագրել «ԼՂՀ լուծարման մասին» հրամանագիրը։

2023 թվականի սեպտեմբերի 28-ին ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը հայտարարել է, որ Կրեմլը «հաշվի է առնում» ԼՂՀ հիմնարկների լուծարումը և «ուշադիր հետևում է հումանիտար իրավիճակին» տարածաշրջանում։ Նա նշել է, որ ԼՂՀ նախագահի հրամանագրում կետ կա տեղի հայ բնակչության «նոր կոորդինատային համակարգով» Ադրբեջանին ինտեգրվելու մասին։ Պեսկովը հորդորել է չփնտրել Ղարաբաղից հայերի արտագաղթի մեղավորներին։

Կարծես թե իրականություն է դարձել այն ամենը, ինչին ձգտում էին Պուտինը, Ալիևը և Փաշինյանը տասնամյակներ շարունակ՝ Արցախում հայեր չկան, միայն թափառող շներ, քոչվոր դրոշներ և Բաքվից եկած վախեցած զբոսաշրջիկներ։ Բայց հակամարտությունը միեւնույն է, լուծված չէ, քանի որ իրավական հիմքեր չկան այն հայտարարության համար, թե «Ղարաբաղն Ադրբեջան է»։ Եվրոպան, որը Ռուսաստանի հետ կոնսենսուսի շրջանակներում պնդում է խաղաղության պայմանագիրը, կտրականապես հրաժարվում է երաշխավորել «Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում»․ Ցանկացած երաշխիք կդիտարկվի որպես միջազգային հանցագործության մեղսակցություն՝ ի վերջո, հակամարտության ուժային լուծումը հանցագործություն է, և ԵՄ-ն լավ գիտի դա։

Եվ դարձյալ Ռուսաստանի կեղտոտ աշխատանքի հերթն է. Մոսկվան ինքը «ստիպված կլինի» երաշխավորել Պեսկովի հնչեցրած ծրագիրը՝ «տեղի հայ բնակչության ինտեգրումն Ադրբեջանին նոր կոորդինատային համակարգում»։ Դերերը կբաշխվեն նախկինի պես. Փաշինյանը կմեղադրի ղարաբաղցիներին Հայաստանի բոլոր անախորժությունների համար, անվերջ կձգձգի նրանց սոցիալական վճարները, գործը հասցնում «կամավոր վերադարձի», իսկ ռուս զինվորականները «կապահովեն խաղաղ վերադարձը և ինտեգրումը»։ Իսկ ով չի ուզում, թող գնա Ռուսաստան՝ Դոնբասում կռվելու։

Նաիրա Հայրումյան

Եւս մեկ հրաշք խաչքար՝ Սարսանգի հովտում

Լուսանկարի  գեղաքանդակ  խաչքարը Պատմական միջավայրի պահպանության պետական ծառայության աշխատանքային խմբի կողմից փաստագրված ու վավերացված այն հարյուրավոր նորահայտ խաչքարերից է, ու նաև վերջիններից մեկը, որն արձանագրվել է Արցախի շրջափակումից 20 օր առաջ։ Գտնվում է Մարտակերտի շրջանում՝ Սարսանգի հովտում։ Պատմական աղբյուրներում և առհասարակ գրականության մեջ հուշարձանի մասին տեղեկություններ չկան։ Դատելով հուշարձանի տեղակայվածությունից կարելի է ենթադրել, որ այն ծառայել է որպես սրբատեղի:

Խաչքարը կերտված է կրաքարից։ Աչքի է ընկնում XII-XIII դդ. բնորոշ ուշագրավ զարդաքանդակներով: Կենտրոնում մեծադիր ծաղկած խաչն է, ստորին մասում՝ արմավազարդ, եզրամասերում՝ բուսական, հյուսկեն-մանվածո քանդակներ: Արձանագրություն չի պարունակում: Ուշագրավ են  նաև խաչի ներքնամասում քանդակված պատկերները, որը հիշեցնում է Ասկերանի շրջանի Քարագլխի XIIIդ. զույգ խաչքարերից աջակողմյան կոթողին, որտեղ ներկայացված են կնոջ ու տղամարդու պատկերներ և նրանց կողմից բռնած մատուցարան իր պարունակությամբ:

Ըստ էության կյանքի հարատևությունը խորհրդանշող գունդը (շրջանակը) այստեղ արտահայտվում է կենցաղային մոտիվների պատկերմամբ, որն Արցախում հազվադեպ երևույթ չէ:

Ցավոք սրտի վառելիքի բացակայության պատճառով շատ հուշարձաններ, այդ թվում խաչքարեր չվավերացվեցին, չլուսաբանվեցին ու մնացին անհասանելի։

Ռեւանշ` նշանակում է գործել արդար հատուցման, վրեժի եւ մեր կյանքն ու տունը վերականգնելու համար

Step1.am-ի զրուցակիցն է Հայ Առաքելական Եկեղեցու Տավուշի թեմի առաջնորդ Տեր Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը։

-Ձեր՝ «ես ռեւանշիստ» եմ հայտարարությունը քննարկման առիթ հանդիսացավ։ Այսօր իշխանությունները փորձում են հասարակությանը համոզել, որ ռեւանշը վատ բան է, ինչպե՞ս եք սա գնահատում։

-Երբ ես ասել եմ՝ «ռեւանշիստ եմ», նաեւ բացատրել եմ, թե դա ինչ է նշանակում։ Դա նշանակում է, որ մենք պետք է գործենք արդար հատուցման, վրեժի եւ մեր կյանքն ու տունը վերականգնելու համար։ Հիմա եթե որեւէ մեկը սրա հետ խնդիր ունի, ուրեմն գնահատականը թողնում եմ ձեզ՝ մտածելու՝ ինքն ուրացո՞ղ է, դավաճա՞ն է։ Եթե մեկը դրա հետ խնդիր ունի, ուրեմն ինքը մեր ինքնության հետ կապ չունի եւ միգուցե այս ամենի պատճառն ինքն է։ Ռեւանշիստ լինելը փորձում են ներկայացնել սեւ գույներով, պիտակավորել, որ դա իբրեւ շատ վատ երեւույթ է։ Բայց բոլորովին էլ այդպես չէ, դա պարզապես մեր կոչումն է՝ հանձնվելու փոխարեն պայքարել։ Մենք արդեն իսկ մեր հայրենիքի մեծ հատվածը՝ մեր Արցախ աշխարհը գոնե այս պահին կորցրել ենք։ Մենք ոչ միայն հող ու տարածք ենք կորցրել, այլ մեր ինքնությունն է խոցված, մեր արյունն է կորսված, մեր սրբավայրերն ու գերեզմաններն են կորսված։ Մի ամբողջ պատմություն ու կենսագրություն գլխիվայր շրջված է։

Մեր հասարակության մեջ պայքարի ներուժ կա՞։ Այս հարցի պատասխանը կարեւոր է հատկապես հիմա, երբ իշխանության մակարդակով փորձում են մարդկանց խեղճություն ու պարտվողական թեզեր ներարկել։

-Այո՛, կա այդ ներուժը, անշուշտ կա։ Կառավարություն չունենք այսօր, խնդիրը դա է։ Այնտեղ աթոռ զբաղեցնող մարդիկ են նստած, բայց մենք կառավարություն չունենք։ Եթե մենք կառավարություն ունենանք, ինչպե՞ս կարող են Արցախի Հանրապետության պետական ինստիտուտների վրա մատ թափ տալ։ Իրենք գործել են ամբողջ ավերը, բայց մեղքը փորձում են դնել մարդկանց վրա, որոնք ընդամենը 10 օր են եղել իշխանության ղեկին։ Սա երեսպաշտություն էլ չէ, կեղծիք էլ չէ, սա ավելին է։ Մենք ակնկալում ենք, որ այս կառավարությունը կամ պետական այրերն ինչ-որ բա՞ն պետք է անեն։ Հակառակը, համագործակցում են մեր թշնամի երկրի իրենց գործընկերների հետ։ Իրենց համար արժեքը ոչ թե հայրենիքն է, ոչ թե ինքնությունն է, այլ նյութական միջոցներն ու փողն են։

Մեր հասարակության մեջ ներուժը կա, եւ հասարակությանը ճիշտ առաջնորդություն  է պակասում։ Հասարակությանը ճիշտ ուղղորդելու ու առաջնորդության դեպքում մենք ամեն ինչի էլ կհասնենք։ Ես մշտապես ասել եմ, որ ինձ համար անհասկանալի է, թե ինչպես կարող է մեր ազգն այսքան մեծ ներուժ ունենալ՝ թե՛ մարդկային, թե՛ նյութական, եւ այսպիսի վիճակում գտնվել։ Հետեւաբար, գաղտնիքը համախմբվելն է, մարդկանց առաջնորդելն է։ Իսկապես ազգային նվիրումով, հայրենիքով, հավատքով, ուղղակի առաջնորդել, գաղափարական առաջնորդություն ունենալ, սա է մեր ամբողջ պրոբլեմը։

-Մեր թշնամիները վախենում են հայ ժողովրդի ռեւանշից եւ չեն էլ թաքցնում դա։ Հայաստանի իշխանությունները հայտարարում են, որ եթե խաղաղության են գնում, իհարկե, ռեւանշ չի լինելու, այսինքն՝ թշնամուն երաշխիք են տալիս, որ ռեւանշ չի լինելու։ Ռեւանշ չանելը խաղաղության հասնելու գրավակա՞ն է։

-Բացարձակ ոչ, եւ իմ հայտարարությունը հենց դրա պատասխանն էր։ Թշնամի պետության ղեկավարը հայտարարեց, այստեղից էլ երաշխիք տվեցին։ Իմ հայտարարությունը հենց այդ մասին էր, ու դուք սխալված եք, ռեւանշ լինելու է։ Մենք նախ մեր ներսն ենք ազատագրելու, ապա մեր ամբողջական հայրենիքը։

 

Հայաստանի ազգային գրադարանում՝ Շուշիի 1838 թ-ից գործող գրադարանի մասին

Հայաստանի ազգային գրադարան

Շուշիում առաջին պրոֆեսիոնալ գրադարան-ընթերցարանը սկսել է գործել 1838 թվականի հունիսի 22-ին՝ Ղարաբաղում Ներսես Աշտակեցի Կաթողիկոսի հիմնած հայոց հոգևոր թեմական դպրոցում, որի գործունեությունը շարունակվեց մինչև 1921-ի սկիզբը։

Հայաստանի ազգային գրադարանի (ՀԱԳ) մատենագիտության և գրադարանագիտության բաժնի 1-ին կարգի մատենագետ, Արցախի սեպտեմբերյան հայաթափման ու բռնագաղթի հետևանքով Հայաստան տեղափոխված Իրինա Առաքելյանը պատմեց Արցախի գրադարանների գործունեությանը նվիրված իր զեկույցում:

Նա տեսասահիկի և տեսանյութերի ցուցադրությամբ հանգամանալից ներկայացրեց Արցախի գրադարանները՝ դրանց ստեղծման ակունքներից մինչև մեր օրերը:

Իրինա Առաքելյանը նշեց, որ 2019-2022 թվականներին Ազգային գրադարանը 961 միավոր գրականություն է տրամադրել Արցախի գրադարաններին։ ՀԱԳ տնօրենի գիտական գծով տեղակալ Հայկանուշ Ղազարյանը և մի խումբ աշխատակիցներ տարբեր տարիների սեմինար-քննարկումներ են անցկացրել Արցախի մի շարք գրադարաններում։

Ընդգծվեց, որ Ազգային գրադարանը նախաձեռնել է «Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղ) վտանգված ժառանգությունը» և «Միջազգային ԶԼՄ-ները Արցախի մասին» խորագրերով շտեմարանների ձևավորման աշխատանքները DSpace հարթակում:

Կրուգավայա փողոցը․ այնտեղից բացվում էր տեսարան դեպի ամբողջ Ստեփանակերտը

Արցախի Կրուգավայա փողոցը գտնվում է Ստեփանակերտի վերեւի հատվածում, որը ժողովրդի մեջ հայտնի է որպես «Պարալելնի»:

Պարալելնին կազմված է 6 փողոցներից, որոնցից յուրաքանչյուրը ունի իր անունը, իսկ այդպես էր կոչվում, քանի որ վերևից նայելու դեպքում փողոցները իրար դեմ դիմաց են:

Կրուգավայա փողոցով անցնում է այդեղ հասնող միակ տրանսպորը՝ “14 համարի մարշրուտկան”: Թաղամասը բավականին հանգիստ, առանց բարձրահարկ շենքերի էր, եւ գրեթե բոլորը ունեին իրենց փոքրիկ բանջարանոցներ, որոնք փրկություն էին տեղացիների համար շրջափակման պայմաններում:

Այստեղ էր գտնվում քաղաքը գրկող չորս խաչերից մեկը: Ըստ ստեփանակերտցիների՝ հենց այս խաչի մոտակայքում էին մարդիկ հավաքվում, ինչ-որ փոքրիկ առիթներ նշում, որը առավել արդիական էր շրջափակման ժամանակ:

Պարալելնու խաչի մոտակայքից բացվում էր տեսարան դեպի ամբողջ Ստեփանակերտը, այն նամանավանդ տպավորիչ էր երեկոները՝ երբ ամբողջ քաղաքը գեղեցիկ լույսերի մեջ էր: Մարդիկ ուղղակի վերցնում էին փոքրիկ վերմակները, թերմոսով տաք թեյը, թեյի հետ ինչ-որ քաղցր և վայելում էին գիշերային մայրաքաղաքը:

Այս փողոցի բնակիչները եւս հասարակ, մեկը մյուսի բարին կամեցող մարդիկ էին՝ ամառները գորգերն էին հանում լվանում, իսկ երեխաները հավաքվում էին գորգի շուրջը իբրեւ թե օգնելու նպատակով, իսկ իրականում ցանկանում էին ամառվա շոգին մի փոքր հովանալ:

Քրիստինա Ալավերդյան

«Դեպի երազանք» գրքի 17-ամյա հեղինակ․ ուզում են գրել երկրորդ հատորը

17-ամյա Վիկտորիա Միքայելյանի պատմությունը անսովոր տոկունության և փոփոխությունների դժվարին պայմաններում կրթության փափագի, հաջողության հասնելու ցանկության մասին է։ Ի՞նչ անել, ո՞ր կետից շարունակել կյանքը, երբ քո ծննդավայրից միայն հիշողություններ են մնացել։

Ինչպես ինքն է վկայում՝ շրջափակման առաջին օրերին խուճապ չկար ու ամեն երկուշաբթի սպասում էին հրաշքի՝ ճանապարհը կբացվի։ Եղանակի ցրտելու հետ դժվար էր օրը պլանավորել հովհարային գրաֆիկով, դաս սովորել մոմի լուսի տակ, ոտքով կիլոմետրեր հատել պարապմունքի հասնելու համար։

«Այդ ժամանակ սկսվեցին իմ կյանքի ամենածանր օրերը։ Զգում էի, որ լրիվ պարփակված եմ։ Գործնական աշխատանքներ էի ստանում Երևանից և դրանք ստիպված էի մերժել, որովհետև շարժական համացանցը երբեմն չէր աշխատում։ Երազկոտ մարդու համար դժվար էր ապրել այդ պայմաններում և հերթով սպանել երազանքներդ»,-պատմում է նա։

Սեպտեմբերի 19-ին, չնայած բարձր ջերմությանը, դպրոցում էր։ Մեկ ժամ առաջ լուրեր էին պտտվում, որ սահմանին  իրավիճակը ծանր է։ Մի քանի րոպե անց դպրոցը դղրդում էր պայթյուններից։  «Ժամացույցին նայեցի, 13։13 էր ու ասում են, որ նույն թվերի դեպքում պետք է երազանք պահել․․․Ողջ մնանք»,- ծանր զգացողությամբ վերհիշում  է նա։

Նկուղում անցկացրած 24 ժամը հավերժություն էր թվում։ Փոքրիկ ծխնելույզը լույսի մի շող էր ներս թողնում։ Անօդաչուների աղմուկը սպանում էր ողջ մնալու վերջին հույսերը։

Ծննդավայրին հրաժեշտ են տվել սեպտեմբերի 25-ին՝ պայթյունից առաջ։ Առաջինը հրաժեշտ է տվել դպրոցին, որն այդպես էլ չհասցրեց ավարտել․․․44-օրյա պատերազմում զոհված  ուսուցիչ պարոն Դոլուխանյանի անունը կրող դասարանը ամբողջ դպրոցն էր փայփայում։ Այդ օրը Շոշ գյուղից մազապուրծ փախած մարդիկ էին նախաճաշում այնտեղ։

Հաջորդ կանգառը տատիկի տունն էր ու այն պատշգամբը, որտեղ սուրճ էին խմում։ Տատիկի աճեցրած մրգերը վերջին անգամ քաղեցին․․․

Արցախից հող չի բերել, իր պատկերացումներում Արցախը հուշանվերի չի կարողանում վերածել․․․․

Բերել է շտեմարանները, որոնցով պատրաստվում էր քննություններ հանձնել, և իր ստեղծագործությունները։ «Դեպի երազանք», այս վերնագիրն է տվել 44-օրյա պատերազմից հետո գրված իր գրքին։ Չնայած նրան, որ պատերազմում եղբայր է կորցրել ու բազմաթիվ դժվարություններ հաղթահարել, գիրքը լավ ավարտ ունի։ Հիմա մտորում է երկրորդ մասը գրելու և տպագրելու  մասին․․․

«Ստեփանակերտի իմ ամենասիրելի վայրը նոր այգին էր։ Այնտեղ զոհված տղաների նկարներն էին կախված, այնտեղ իմ հոգին թեթևանում էր։ Եթե ամեն օր չհասցնեի, երկու օրը մեկ գնում էի եղբորս ամեն ինչ պատմելու։ Փորձում եմ լավը հիշել, մոռացության տալ վերջին ամիսներին կրածը, հյուծվածությունը։

Այս պահին փորձում եմ մութ օրերը մի կողմ թողնել, նոր կյանք սկսել, աշխատել, արարել։ Նոր բարձունքներ կան գրավելու․․․Ուզում եմ, որ մեր բարբառը չկորչի, ամեն մի րոպեն արժևորված ապրել ու զգալ այն ամենը, ինչ չենք կարողացել զգալ ինչ-որ ժամանակ․․․»,- ասում է նա։

Տաթև Ազիզյան

 

Խաղաղության պայմանագիրը 100 տոկոսով ամեն ինչ չի լուծի. Բաքու

Խաղաղության պայմանագիրը ամեն ինչ 100 տոկոսով չի լուծի։ Այս մասին ասել է Բաքվի արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովը։

Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանը խաղաղության համաձայնագրի հետ կապված բոլոր կարեւոր նախաձեռնությունների հեղինակն է։ «Գործընթացը կախված չէ մի կողմի ցանկությունից։ Կարեւոր է, որպեսզի երկու կողմերը այստեղ համապատասխան քայլեր ձեռնարկեն։ Ադրբեջանի լիակատար ինքնիշխանոսւթյան վերականգնումից հետո մենք ուշադիր հետեւում ենք Հայաստանի քաղաքական ղեկավարության ուղերձներին։ Մենք նաեւ լսում ենք որոշ դրական արձագանքներ»։

Նա տեղեկացրել է, որ առաջարկների հերթական փաթեթը խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ պաշտոնական Բաքուն Երեւանից ստացել է այս տարվա նոյեմբերի վերջին։ «Առաջարկների փաթեթը, որը մշակել ենք մենք մեկ ամսվա ընթացքում, ներկայացվել է Հայաստանին։ Գործընթացը շարունակվում է։ Ես կարծում եմ, որ հանդիպումները կկայանան 2024թ.։ Մենք այդ հարցին նայում ենք իրատեսորեն եւ լավատեսորեն։ Միեւնույն ժամանակ, երբ խոսում ենք խաղաղության համաձայնագրի մասին, մենք պետք է հասկանանք, որ այն ամեն ինչ 100 տոկոսով չի լուծի»,- ասել է Բայրամովը։

3-րդ ամիսն է, ինչ արցախցիները չեն ստանում իրենց հասանելիքը։ Մարդիկ  հայտնվում են դրսում

«Հայաստան» խմբակցության անդամներ Թադևոս Ավետիսյանի և Գառնիկ Դանիելյանի հետ քննարկվել են արցախցիների սոցիալական խնդիրները քաղաքական մակարդակում։

Step1.am-ի հետ զրույցում ԱԺ պատգամավոր Գառնիկ Դանիելյանը նշել է, որ բազմաթիվ հանդիպումների ընթացքում արցախահայերը խնդիրներ են բարձրացրել թե՛ բնակարանային վարձերի հետ կապված, թե՛ աշխատատեղերի, թե՛ ինտեգրվելու հետ կապված, թե՛ փաստաթղթային հարցերի հետ կապված:

«Մարզերից Երևան գալու դեպքում առաջանում են տրանսպորտային խնդիրներ, հերթերի հետ կապված խնդիրներ և այս ամբողջը լուծում չի ստանում։ Շատ մարդիկ անձնական նամակներով և հանդիպումների ժամանակ խնդրում են, որ այդ հարցերին լուծում տրվի, քանի որ արդեն 3-րդ ամիսն է, ինչ փաստացի չեն ստանում իրենց հասանելիքը և դա առաջացնում է նաև կենսապահովման խնդիրներ։ Մարդիկ  հայտնվում են դրսում։ Ընտանիքներ գիտեմ, որ իրենց հասանելիքը չեն ստացել և այսօր, այս պայմաններում չունեն տուն, կացարան, համապատասխան պարագաներ և սա խոսում է համակարգային խնդիրների մասին, որոնք չլուծելու դեպքում կկանգնենք լուրջ աղետի առջև։ Խնդիրներից կուզեմ առաձնացնել արտագաղթի մտահոգիչ տեմպերը։ Մեր խնդիրն է ամեն ինչ անել, որպեսզի կարողանանք ապահովել առաջին անհրաժեշտության, կեցության պայմանները, որ հոսքը չշատանա»,-ասել է նա:

Թադևոս Ավետիսյանը բազմաթիվ առիթներ է ունեցել այս վերջին 2 ամսվա ընթացքում հիմնավորելու, որ աջակցությունը, այդ թվում՝ ֆինանսական, Արցախից բռնի տեղահանված և ցեղասպանությունից մազապուրծ պրծած հայրենակիցների այս իշխանությունների օրոք ոչ միայն համարժեք չի իրենց սոցիալական և հանրային կյանքի մյուս խնդիրներին, այլ նաև այդ ընթացակարգերն այնքան բարդ են, որ բազմաթիվ հայրենակիցներ ունենալով օգնության առաջնային անհրաժեշտությունը, շարունակում են չստանալ և հասու չլինել այդ օգնությանը:

«Պետական կառավարման մարմինները լավ գիտեն, որ այս աջակցությունը ժամ առաջ մարդկանց անհրաժեշտ է և շատ էլ լավ գիտեն, թե ինչ խնդիրներ են հարուցում խառնաշփոթ կարգավորման պարագայում: Ամեն անգամ իշխանություններն ինչ-որ թիվ են իջեցնում, բայց փաստն այն է, որ ոչ բոլոր քաղաքացիներն են ստացել և փաստն այն է, որ մեր դիտարկումներով ամենախոցելի ընտանիքները չստացողների ցանկում են: Պետք է հաշվի առնենք, որ արցախցին ունի բարձր արժանապատվություն և աջակցությունը պետք է այնքան սահուն լինի, բարոյական նորմերով համեմված, որ մարդկանց համար ողորմության տպավորություն չթողնի: Եթե մենք իրապես  չենք ուզում, որ մեր հայրենակիցներն արտագաղթեն  և 2-րդ անգամ թողնեն իրենց հայրենիքը, ապա պիտի ողջ ծավալով և’ իրավական, և’ բարոյական, և’ սոցիալական համարժեք աջակցություն ցուցաբերվի»,- նշել է նա:

Տաթև Ազիզյան