Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունն այն մասին, որ իր կառավարությունը պատրաստ է ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղը, ԼՂՀ-ում բուռն բողոքի ալիք է բարձրացրել։ Նախագահ Արայիկ Հարությունյանն այն անվանել է «կարմիր գիծ», չնայած այն հանգամանքին, որ Հայաստանի վարչապետը հատուկ ընդգծել է բնակիչների իրավունքների և անվտանգության ապահովումը։
Փաշինյանի հայտարարությունից հետո տեղի քաղաքական ուժերի միջև, որոնք որոշ հարցերի շուրջ արմատապես հակադիր տեսակետներ ունեն, կոնսենսուս է ձևավորվել։ Բոլոր խմբակցությունները մեկը մյուսի հետևից հայտարարեցին, որ չեն համաձայնի ինքնորոշմանը հակասող ոևէ լուծման։
«Փաշինյանի հայտարարությանն առաջինը արձագանքեց խորհրդարանը: Մայիսի 22-ի ուշ երեկոյան հրավիրված արտահերթ նիստում պատգամավորներն ընդունեցին հայտարարություն, որում ասվում է.
«Նիկոլ Փաշինյանը, փաստորեն, իր այդ հանձնառությամբ կոպտորեն խախտում է Հայաստանի Հանրապետության Անկախության հռչակագրի և Սահմանադրության ամրագրումներն Արցախի մասին, առանձնապես, Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի 1992 թվականի հուլիսի 8-ի որոշման հրամայական հիմնադրույթն առ այն, որ «Հայաստանի Հանրապետության համար անընդունելի համարել միջազգային կամ ներպետական ցանկացած փաստաթուղթ, որտեղ ԼեռնայինՂարաբաղի Հանրապետությունը նշված կլինի Ադրբեջանի կազմում»: Եվս մեկ անգամ վերահաստատում ենք, որ Արցախի կարգավիճակն արդեն իսկ որոշվել է 1991 թ. դեկտեմբերի 10-ի համաժողովրդական կամարտահայտությամբ և որևէ իշխանություն իրավասու չէ այն բեկանելու»։
Պատգամավորները միաձայն կողմ քվեարկեցին տեքստին.
Այնուհետ նախագահ Արայիկ Հարությունյանը վերահաստատեց այս դիրքորոշումը.
«Մեզ համար անընդունելի է Արցախի Հանրապետության ինքնիշխանությունը, մեր ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը և դրա իրացման փաստն անտեսող ցանկացած հայտարարություն և փաստաթուղթ։ Արցախը չի եղել և չի լինելու Ադրբեջանի կազմում, քանի որ դա է մեր ժողովրդի կամքը, որն ունի բավարար վճռականություն՝ իր իրավունքների ու շահերի համար պայքարելու»։
Նախկին պետնախարար, միլիարդատեր Ռուբեն Վարդանյանը եւ նրա կողմից կազմակերպված «Արցախի անվտանգության և զարգացման ճակատ» հանրային շարժումը տարածել է հայտարարություն, որում ընդգծվում է «հայության բոլոր մասերը համախմբելու և Արցախի անվտանգության ու զարգացման նոր ռազմավարություն մշակելու անհրաժեշտությունը».
«Արցախում իշխանությունը մեկ վայրկյան անգամ չի կարող իր դիրքերը զիջել: Արտաքին վտանգի դիմաց մենք պետք է բացարձակ միասնական լինենք: Արցախը պատրաստ է 100 տոկոսով պայքարել»:
Պաշտպանության նախկին նախարար Սամվել Բաբայանի ղեկավարած, այժմ խորհրդարանական երկրորդ ուժ հանդիսացող «Միասնական հայրենիք» կուսակցությունը հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է.
«Հայ–ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման բանակցային գործընթացի ձեռքբերումները, որոնք ամրագրվելու են ստորագրվելիք խաղաղության համաձայնագրում, հասել են այն եզրին, որ Արցախն արդեն փրկագին է։ Նիկոլ Փաշինյանը Արցախի ճակատագիրը տնօրինելու լիազորություն չունի»:
«Միասնական հայրենիք» կուսակցությունը տեսնում է ՄԱԿ-ի կանոնադրությամբ նախատեսված ինքնապաշտպանության իրավունքի իրացման նախադրյալներ, Ղարաբաղի հարցի միջազգայնացում ինքնորոշման իրավունքի միջոցով։
Ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ Արթուր Օսիպյանը կարծում է, որ «այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագիրը» չի ստորագրվի, և այս ամենը դատարկ աղմուկ է։ Լեռնային Ղարաբաղը հանձնելն այնքան էլ հեշտ չէ: Շահագրգիռ ուժերի համար այս խնդիրը կարող է ավելի կարևոր լինել, քան հենց Հայաստանի համար, բայց խնդիրը, ոչ թե դրա լուծումը։ Ուրեմն պետք չէ ավելորդ աղմուկ բարձրացնել, թե մեզ հանձնել են, դավաճանել են, և ամեն ինչ վերջացած է։ Ամեն բան նոր է սկսվում, Արցախն իր անունից կխոսի ու ավելի լավ, քան մյուսները»։
Իսկ Տիգրան Պետրոսյանը հայտարարել է, որ չնայած ստեղծված ծանր իրավիճակին՝ «Արցախի ժողովուրդը վճռական է ապրել ու արարել իր հողի վրա»։
«Լեռնային Ղարաբաղում ապրող մեր հայրենակիցները պետք է ապահով ապրեն իրենց հողում և օգտվեն իրենց իրավունքներից։ Մենք այս ճանապարհը տեսնում ենք Բաքու–Ստեփանակերտ երկխոսության միջոցով, միջազգային մեխանիզմների շրջանակներում, որտեղ Արցախի ժողովուրդը, ինչպես նշում են ԼՂ խորհրդարանի պատգամավորները, կարող է իրացնել և՛ ինքնորոշումը, և՛ մյուս բոլոր իրավունքները։ Իսկ Հայաստանի Հանրապետությունն իր բոլոր դիվանագիտական խողովակներով կարող է այդ հարցում աջակցել մեր հայրենակիցներին»,- նշել է Արցախի խորհրդարանի իշխող խմբակցության քարտուղար Արթուր Հովհաննիսյանը։
