Ո՞վ էր թշնամին․ կառուցված ՀԷԿ-երից 10 տոկոսն է պահպանվել
- 13:02 21.07.2023
Արցախում էներգետիկ ճգնաժամի ֆոնին հարցեր է առաջանում մինչեւ պատերազմը ՀԷԿ-երի «տառափ» կազմակերպողներին։ Մի քանի տարվա ընթացքում ահռելի գումարներ են ծախսվել ՀԷԿ-երի կառուցման մեջ, ընդ որում՝ պետական աջակցությամբ։ ՀԷԿ-երի սեփականառերերի եւ պատերազմից հետո նրանց ստացած փոխհատուցման մասին բաց տվյալեր չկան։
Այն ժամանակ էլ մասնագետները խորհուրդ էին տալիս արեւային էներգետիկայում ներդնում անել։ Սակայն ընտրվել է ՀԷԿ-երի տարբերակը։
Մինչպատերազմյան ժամանակահատվածում Արցախում ակտիվ ընթանում էր ՀԷԿ-երի շինարարությունը, որոնց կառուցման հիմնական ջատագովներից էր ԱՀ թերևս այն ժամանակվա նորընտիր նախագահ Արայիկ Հարությունյանը։ 2020 թ. ապրիլին նա հայտարարել էր, որ նրանք, ովքեր դեմ են ՀԷԿ-երի շինարարությանը, պետության թշնամիներն են:
2020 թվականանին Արցախի տարածքում գտվում էին 36 ՀԷԿ, իսկ մի քանի փոքր ՀԷԿ-եր դեռ շինարարության փուլում էին։ Դրանք ոչ միայն լրիվությամբ բավարարում էին Արցախի բնակչության պահանջները, այլև մի մասը արտահանվում էր ՀՀ:
2020 թ. նոյեմբերի 9-ի հայտրարությունից հետո Արցախի 36 ՀԷԿ-ից 30 օկուպացվել են Ադրբեջանի կողմից:
ՀԷԿ-երի շինարարությունը իրականացվում է վարկավորման միջոցով: Ըստ «Արցախ ՀԷԿ» ԲԲԸ 2020 թվականի տարեկան հաշվետվության, կազմակերպության կողմից նոր վարկերի ծավալը կազմել է 1 600 000 000 ՀՀ դրամ, իսկ վարկերի մարումը կազմել է 375 777 777.9 ՀՀ դրամ և 55 599.73 եվրո:
Չնայած այս ամենին, Արցախի վերահսկողության ներքո են մնացել Թրղիի կասկադի 4 փոքր ՀԷԿ֊եր, Գետավանի “Թարթար” ՀԷԿ և “Սարսանգ”֊ի ՀԷԿ, որոնք իհարկե չեն կարողանում լրիվությամբ բավարարել Արցախի բնակչությանը, ինչի արդյունքում Էլեկտրաէնեգիայի մեծ մասը Արցախը ստնում էր արդեն ՀՀ-ից:
Ամեն ինչ վատթարացավ Ադրբեջանի հերթական ագրեսիայի արդյունքում, երբ Ադրբեջանը խաթարեց ՀՀ-ից Արցախ եկող միակ բարձրավոլտ էլեկտրագծի աշխատանքը: Եվ չնայած երբեմնի մեծ ծավալի ներդրումներին ու ՀԷԿ-երի թվի մեծացմանը, Արցախը այսօր էլեկտրաէներգիա ստանում է խիստ սահմանափակ ռեժովով չորացող Սարսանգի ֆոնին: