Ասում են, որ այսօր ռուսական բեռնատարը Ասկերանով կհասնի Ստեփանակերտ։ Դա շատ նման է ռուսական մուլտին՝ «прилетит к нам волшебник в голубом вертолете и бесплатно покажет кино»։
«Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությունը նախաձեռնությամբ է հանդես եկել Արցախի Հանրապետությանը մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու՝ կապված մեր հանրապետությունում հումանիտար ճգնաժամի հետ։ Արցախի Հանրապետության իշխանությունները, ելնելով Ադրբեջանի կողմից իրականացվող ամբողջական շրջափակման հետևանքով առաջացած սուր հումանիտար խնդիրները մեղմելու անհրաժեշտությունից, որոշել են թույլատրել Ասկերան քաղաքով ռուսական ապրանքների ներմուծումը մեր հանրապետություն։ Միաժամանակ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, ըստ որի՝ Լաչինի միջանցքով մարդասիրական բեռների փոխադրումը կվերականգնվի ռուս խաղաղապահների և Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի միջոցով»,- ասված է Արցախի նոր կառավարության որոշման մեջ։
Այսինքն՝ պատկերը հետևյալն է՝ «մարդասիրական բեռով» ռուսական մեկ մեքենա, որը չի կարողացել անցնել Բերձորի միջանցքով, Ակնայից կգա և կլուծի Արցախի բոլոր խնդիրները, և միայն խաղաղապահներն ու Կարմիր Խաչը ապրանքներ և մարդիկ կփոխադրեն Բերձորով։ Այսինքն՝ Բաքվի անցակետը մնում է և որպես ֆիլտրացիոն գոտի։
Ասկերանում կանգնած քաղաքացիները խոստանում են Ակնայից մեքենաները չթողնել, թեև պարզ է, որ Հերմինե Խաչատրյանն ու մի քանի համախոհներ միայնակ ոչինչ չեն անի, եթե իշխանությունները ոստիկաններին հրամայեն հեռացնել նրանց ճանապարհից և թույլ տալ, որ «ռուսական օգնությունը» անցնի։
Թեև ամեն ինչ կարող է այլ կերպ ընթանալ. երեկ Բաքվի ներկայացուցիչը ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալի հետ զրույցում առաջ քաշեց Բերձորի միջանցքի բացման պայմանները՝ զինաթափում և Արցախում կառավարական մարմինների լուծարում։
Արցախի նորընտիր նախագահ Սամվել Շահրամանյանը, ում առաջին քայլը Ակնայից ճանապարհ բացելու ռուսական «նախաձեռնության» հետ համաձայնությունն էր, ստիպված է լինելու կատարել երկրորդ պահանջը՝ խորհրդարանի և զինված ուժերի ինքնալուծարումը։
Երեկ, խոսելով իր առաջնահերթությունների մասին, Սամվել Շահրամանյանն ասել է, որ պետք չէ հենվել միջազգային իրավունքի վրա, և հայտարարել է, որ այժմ «Արցախյան կարգավորումը դիտարկվում է Արևմուտքի և Ռուսաստանի մրցակցության համատեքստում»։ Ըստ երևույթին, Արցախի նոր ղեկավարությունն այս մրցակցության մեջ ընտրել է Ռուսաստանին և Լավրովի պլանը։ Հիշեցնենք, որ Լավրովն ինքն է բացահայտել իր ծրագրի էությունը. «Ղարաբաղի հայերի՝ որպես ազգային փոքրամասնության իրավունքները պետք է պաշտպանվեն Ադրբեջանի օրենսդրության համատեքստում»։
Հենց սա էր Ռուսաստանի խնդիրը՝ չեզոքացնել միջազգային իրավունքը։ Բերձորի միջանցքը փակ պահել, չափաբաժիններով հանել Արցախից հեռանալ ցանկացողներին, իսկ մնացած «փոքրամասնությունը» օգտագործել Արցախում իրենց ռազմական ներկայությունն արդարացնելու համար։ Ինչ-որ մեկը պետք է կերակրի վանդակում գտնվող մարդկանց.
Ասում են, որ 10 օր առաջ առևանգված երեք տղաների վերադարձից հետո Ստեփանակերտում կրկին սկսվել են մեկնել ցանկացող «հայրենակիցների և ուսանողների» գրանցումը։
Երեկ Նիկոլ Փաշինյանը զանգահարեց աշխարհի առաջատար առաջնորդներին և խոսեց ռազմական էսկալացիայի և դրա կանխման անհրաժեշտության, Լաչինի միջանցքի շրջափակման մասին, բայց համառորեն չանդրադարձավ արցախյան խնդրին։
Պաշտոնական Երևանը չի “նկատել” երեկվա արցախյան ընտրությունները. թեկուզ Փաշինյանի կողմնակիցները կտրականապես պնդում են, որ Արցախում իշխանափոխությունն իբր հանել է Արցախի համար պատասխանատվությունը Փաշինյանի վրայից, իբր Հայաստանը պատասխանատու էր միայն Արայիկ Հարությունյանի և Սամվել Բաբայանի համար։ Ու քանի որ նրանք հիմա չկան, ուրեմն Հայաստանի իշխանությունն անելիք չունի, թող արցախցին իր սիրած ռուսների հետ բանակցի, ու մենք մեղավոր չենք։ Մենք դա ուզում էինք «միջազգային իրավունքի համաձայն» անել, բայց արցախցիները հրաժարվեցին։ Թեև Փաշինյանը վերջին 2 տարիների ընթացքում արել է ամեն ինչ՝ ինքնորոշման միջազգային իրավունքի վրա հիմնված քաղաքական լուծումը մարդասիրական խնդիրներով փոխարինելու համար։
Հայաստանի իշխանությունը չի կարողանալու խուսափել պատասխանատվությունից այն բանի համար, որ Արցախը 3 տարվա ընթացքում ապաշնորհ և դավաճան քաղաքականության արդյունքում հայտնվել է Հայաստանից լիակատար մեկուսացման մեջ՝ ֆիզիկապես և քաղաքականապես։ Իսկ ռազմական էսկալացիայի քողի տակ մեղքը Արցախի ժողովրդի վրա բարդելու փորձերը չեն կարող խաբել ոչ մեկին, այդ թվում՝ Հայաստանի միջազգային գործընկերներին։
Արդյո՞ք սա այն չէ, ինչին ձգտում էր Փաշինյանի կառավարությունը՝ «խաղաղության օրակարգ, ինտեգրում, ապապետականացում և ապառազմականացում»։ Գլխավորն այն է, որ «մենք մեղավոր չենք».
