ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը կիրակի օրը հանդիպում է ունեցել Երեւան ժամանած ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար Ֆերիդուն Սինիրլիողլուի հետ։
Միրզոյանը, ըստ երևույթին, Սինիրլիօղլուին փոխանցել է այն, ինչ նա ասել է անցյալ շաբաթ Թուրքիայում, այնուհետև Երևանում՝ հենց այդ հերթականությամբ։
«Մենք շարունակում ենք հավատալ, որ փաստացի հակամարտության իրավական ավարտի դեպքում, որը կարող է մարմնավորվել խաղաղության համաձայնագրի ստորագրմամբ, մեզ պետք չի լինի այս հակամարտությունը լուծելու համար նախատեսված միջազգային ձևաչափը: Հետեւաբար, Մինսկի խմբի գոյությունը որեւէ լրացուցիչ արժեք չի բերի։ Ընդհակառակը, դա կարող է հակառակ ազդեցություն ունենալ հակամարտությունների կարգավորման վրա: Ահա թե ինչու մենք կողմ ենք այս ձևաչափի լուծարմանը, և կարող ենք ստորագրել այդ փաստաթղթերը նույն օրը, մեկ ժամ առաջ կամ հետո՝ համատեղ դիմելով ԵԱՀԿ-ին և հայտարարելով Հայաստանի և Ադրբեջանի պատրաստակամության մասին՝ սկսելու այդ խմբի լուծարման գործընթացը»,- ասաց Արարատ Միրզոյանը։
Ռուս դիվանագետներն ևս անընդհատ հնչեցնում են Մինսկի խումբը ցրելու կոչեր։ Մասնավորապես, Մարիա Զախարովան իր պարտքն է համարում այս մասին հիշեցնել իր յուրաքանչյուր ճեպազրույցի ժամանակ՝ «հիշեցնելով», որ 2022 թվականից հետո Մինսկի խմբի շրջանակներում Ռուսաստանի հետ համագործակցությունից հրաժարվել են հենց ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան։
Զախարովան չի նշում, որ 2020-ի Արցախում Հայաստանի դեմ պատերազմից հետո Մոսկվան թքեց Մինսկի խմբի վրա, միակողմանիորեն զորք մտցրեց Արցախ և 3 տարի թույլ չտվեց Արցախ մտնել ոչ միայն Մինսկի խմբի համանախագահներին, այլև Հայաստանի պաշտոնյաներին և օտարերկրյա լրագրողներին։
Այժմ, երբ վերականգնվել են շփումները Մոսկվայի և Վաշինգտոնի միջև, Մինսկի խմբի համար “խնդիր” է դառել Ֆրանսիան, որին Մոսկվան և Բաքուն համարում են հետխորհրդային տարածքում ռուս-թուրքական «խաղաղություն» հաստատելու հիմնական խոչընդոտը։
ԵԱՀԿ նոր ղեկավար Ֆերիդուն Սինիրլիօղլուն ընտրվելուց գրեթե անմիջապես հետո այցելել է Մոսկվա։ Նա խոստովանեց, որ Ռուսաստանի արտգործնախարար Լավրովը իրավացի էր, երբ ասում էր, որ կազմակերպությունը «լավագույն վիճակում չէր» վերջին տարիներին։ «Պետք է աշխատանք տարվի ԵԱՀԿ-ն իր նախկին արդիականությանը վերադարձնելու համար»,- ասել է թուրք դիվանագետը, ով ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար է նշանակվել 2024 թվականի դեկտեմբերի 6-ին։
Լավրովն իր հերթին հիշեցրել է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի արևմտյան համանախագահները հրաժարվել են աշխատել ռու գործընկերոջ հետ։ «Իրավիճակն, իհարկե, փոխվել է հիմա: Բայց դժվար է պատկերացնել, թե ինչ ձևաչափով կաշխատի ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, երբ մի համանախագահողն իրականում ռուսաֆոբ դիրքորոշում է ընդունում, իսկ երկրորդը վերագնահատում է իր դիրքորոշումը Ռուսաստանի նկատմամբ: Բացի այդ, որպեսզի ԵԱՀԿ ՄԽ-ն աշխատի, պետք է համաձայնություն լինի բոլոր կողմերից”:
Լավրովը նկատի ունի, որ եթե Ադրբեջանը չի ցանկանում աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ, ապա ինչո՞ւ պարտադրել։ Իսկ եթե Հայաստանն էլ միանա…
Սակայն, ինչպես Step1.am-ին տված հարցազրույցում ասաց քաղաքագետ Անդրիաս Ղուկասյանը, Մինսկի խմբի լուծարման համար անհրաժեշտ է ԵԱՀԿ անդամ 57 երկրների կոնսենսուս, որոնցից մի քանիսը կարող են դեմ լինել դրան։ Օրինկակ, Ֆրանսիան։ Եւ եթե հնարավոր չլինի “համոզել” Ֆրանսիային, ապա պետք է “չստացված” խաղաղության մեղքը դնել Փարիզի վրա։
Դրա համար էլ Մոսկվան այլ ակնարկներ է անում։ «Մենք միշտ աջակցել ենք այս ձևաչափին (ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին), ակտիվորեն աշխատել ենք այնտեղ և երբեք չենք ասել, որ հրաժարվում ենք դրանից»,- ասեկ է Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը։ Մինչդեռ ռուս փորձագետներն ասում են, որ Ռուսաստանը ցանկանում է հասնել Մինսկի խմբի ձևաչափից Ֆրանսիայի դուրս գալուն, որին կփոխարինեն, ասենք, Թուրքիայով։
Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինի հայտարարությունը, թե ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի (ԵԱՀԿ ՄԽ) շուրջ իրավիճակը «փոխվել է», զգալի հետաքրքրություն է առաջացրել քաղաքական վերլուծաբանների շրջանում և նկատելի քաղաքական իրարանցում Բաքվում։ Միևնույն ժամանակ Բաքվում ասում են, որ բացառձակ դեմ չեն Թուրքիայի համանախագահությանը։
Ինչպե՞ս են վերաբերվում սրան Հայաստանում։ Բավական է հիշել, որ ավելի վաղ Նիկոլ Փաշինյանը, թվարկելով Թուրքիայի հետ շփումների փաստերը, որպես գլխավոր ձեռքբերում նշել էր Հայաստանի աջակցությունը Թուրքիայի նախկին արտգործնախարարին ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար նշանակելու հարցում։ Մեկ այլ «ձեռքբերում» էր Թուրքիայի հետ համագործակցությունը Սիրիայում։
Այս ֆոնին, ըստ երևույթին, Սիրինօղլուն եկել էր Երևան՝ հարցնելու Հայաստանի ղեկավարությանը, թե ինչպես հաղթահարել Ֆրանսիայի հավանական վետոն, երբ հարց կդրվի լուծարել կամ փոխել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությունը։
Նիկոլ Փաշինյանը նախապես խոստովանել էր, որ ինքն անձամբ է խնդրում իր արտասահմանցի գործընկերներին հայանպաստ հայտարարություններ չանել, և այսուհետ դա կանի ավելի կոշտ ձևով։
Տրամաբանությունը հուշում է, որ շուտով կհետևի Փաշինյանի ուղղակի մեղադրանքը Ֆրանսիային, որ Փարիզը խաղաղություն չի ուզում հայերի համար, այլ ցանկանում է պահպանել իր ազդեցությունը՝ ի վնաս հայ, ռուս և թուրք ժողովուրդների։