Russia-Artsakh.ru

Ռուսաստանի արտգործնախարարության տեղեկատվության և մամուլի վարչության փոխտնօրեն Անդրեյ Նաստասինը հուլիսի 31-ին մեկնաբանել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի խոսքերն այն մասին, որ Անկարան կարող է «մտնել» Իսրայել այնպես, ինչպես նախկինում արեց Լիբիայում և Լեռնային Ղարաբաղում։

«Այն հարցը, որ դուք տալիս եք, ավելի տրամաբանական է ուղղել մեր թուրք գործընկերներին։ Բայց միևնույն ժամանակ չպետք է մոռանալ, որ մեր երկրի և անձամբ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Վլադիմիրովիչ Պուտինի ջանքերի շնորհիվ հնարավոր եղավ դադարեցնել ռազմական գործողությունները Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում 2020թ., ինչպես նաև խաղաղ բնակչության շրջանում զանգվածային զոհերից խուսափելու համար։

Ռուսաստանի ակտիվ միջնորդությամբ և, առավել ևս, մեր 6 խաղաղապահների կյանքի գնով, 2023 թվականի սեպտեմբերին Ղարաբաղում իրավիճակի սրումը կասեցվեց 24 ժամվա ընթացքում»,- ասել է Նաստասինը։

Զարմանալի է, թե որքան հեշտությամբ է պարոն Նաստասինը խուսափում հարցերին պատասխանելուց և խեղաթյուրում փաստերը:

Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության դեմ Ալիևի նեոնացիստական ​​ռեժիմի ագրեսիայի ժամանակ ադրբեջանցիները դարանակալել էին 6 ռուս խաղաղապահների, որոնց թվում էին Ռուսական կոնտւնգենտի հրամանատարի երկու տեղակալները։ Սա սեպտեմբերի 20-ի երեկոյան էր, այսինքն՝ զինադադարից հետո։

Մինչդեռ, ըստ Նաստասինի, «մեր 6 խաղաղապահների կյանքի գնով 24 ժամվա ընթացքում կասեցվել է իրավիճակի սրումը Ղարաբաղում»։ Այսինքն՝ այս պարոնը շփոթում է պատճառն ու հետեւանքը։

«Ի՞նչ են արել ռուս խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում. տեղի հայերին դուրս ուղեկցեցին, դա՞ էր նրանց առաքելությունը։ Ցավում եմ, որ Լեռնային Ղարաբաղում զոհվել են ռուս խաղաղապահներ, սակայն նշենք, որ նրանք զոհվել են ռազմական գործողությունների ավարտից 2-3 ժամ անց։ Խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում ոչինչ չեն արել»,- անցյալ տարվա դեկտեմբերի 8-ին հայտարարեց Հայաստանի խորհրդարանի նախագահ Ա.Սիմոնյանը։

2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագրով Ռուսաստանի Դաշնության կողմից ստանձնած Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ բոլոր պարտավորությունների խախտման անփոփոխ փաստերը միանգամայն ակնհայտ են.

— անգործություն ալիևյան ռեժիմի ավազակախմբերի ներխուժումների ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղում ռուսական կոնտինգենտի պատասխանատվության գոտի, որի ընթացքում գրավվել են բազմաթիվ ռազմավարական բարձունքներ և առանձին բնակավայրեր, որոնք հայաթափվել են.

— Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության խնդրանքով Հայաստանը 2020 թվականի նոյեմբերից Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության բանակում մնացած ծանր սպառազինությունների դուրսբերում.

— փաստացի անգործություն Լեռնային Ղարաբաղի 9-ամսյա շրջափակման ընթացքում՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ը.

– «դավադրություն» ՄԱԿ-ում և այլ միջազգային կառույցներում Ալիևի նացիստական ​​վարչակարգի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի բարբարոսական շրջափակման հարցի շուրջ (տես http://russia-artsakh.ru/node/12750; http://russia-artsakh. .ru/index.php/node /17834 և այլն)

— անգործություն 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության դեմ Ալիևի ռեժիմի ագրեսիայի ընթացքում։

— Արցախի հայ ժողովրդի բռնագաղթը իր հազարամյա հայրենիքից։

2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, երբ սկսվեց ադրբեջանական հերթական ագրեսիան Լեռնային Ղարաբաղի դեմ, ռուսական խաղաղապահ զորախումբը չկատարեց իր հայտարարված խնդիրը, հետ չմղեց Ադրբեջանի ագրեսիան և չպաշտպանեց բնակչությանը։ Լեռնային Ղարաբաղում տեղի է ունեցել հայ բնակչության էթնիկ զտում։

2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի կողմից հրադադարը խախտվել է Լեռնային Ղարաբաղում ամենուր, և դա պաշտոնապես արձանագրել է ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը։

Բաքվի ռեժիմի ագրեսիայի և դրան հաջորդած Արցախի հայ բնակչության էթնիկ զտումների հետևանքով զոհվել է մոտ 500 մարդ, այդ թվում՝ ադրբեջանցիների կողմից գյուղերում սպանված խաղաղ բնակիչներ (այդ թվում՝ երեխաներ), ինչպես նաև վառելիքի պայթյունից զոհվածներ։ Ստեփանակերտի մերձակայքում պահեստի պայթյունի պատճառը դեռևս անհայտ է։ Տեղահանության ընթացքում և դրանից անմիջապես հետո զոհվել են մի քանի տասնյակ մարդիկ՝ չդիմանալով տեղահանվածների մեքենաներով խցանված Ստեփանակերտ-Շուշի-Գորիս ճանապարհի հոգեկան սթրեսին և դժվարություններին։

Այսպիսով, Բաքվի նացիստական ​​ռեժիմի ագրեսիայի և դրան հաջորդած Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների ժամանակ սպանվածների կեսից ավելին խաղաղ բնակիչներ էին։

Ագրեսիայի ընթացքում ահռելի վնասներ են հասցվել Լեռնային Ղարաբաղի ենթակառուցվածքներին և քաղաքացիական օբյեկտներին, ավերվել և գնդակոծվել են բնակելի շենքեր և այլ օբյեկտներ։ Ադրբեջանցիները միտումնավոր ոչնչացրել են էլեկտրահաղորդման գծերը, որպեսզի հոսանքազրկեն Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քաղաքներն ու գյուղերը՝ դրանով իսկ անտանելի պայմաններ ստեղծելով խաղաղ բնակչության համար, քանդել են «Ղարաբաղ Տելեկոմ» ընկերության բջջային աշտարակները և այլն։

Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը և նրա ենթակայության կոնտինգենտը չեն կանխել կամ կասեցնել ոչ Բաքվի ռեժիմի հարձակումը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վրա, ոչ էլ արցախահայության էթնիկ զտումները։ Այսինքն՝ այդ նույն «Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակչության զանգվածային մահերը և քաղաքացիական օբյեկտներին զգալի վնաս պատճառելը», ինչը կանխելու համար ռուսական զորքերը ներմուծվեցին Լեռնային Ղարաբաղ, և որը նշվեց նախագահ Վ.Պուտինի Դաշնային խորհուրդի ուղերձում 2020 թվականի նոյեմբերին։

Քաղաքական գիտությունների դոկտոր Միխայիլ Ալեքսանդրովն իր հոդվածում իրավացիորեն գրել է.

«Բնականաբար, Ռուսաստանի իշխանությունները չեն ցանկանում ընդունել, որ այդ ձախողումը իրենց իսկ չմտածված քաղաքականության արդյունքն է։ Մեղքը պետք է բարդել ինչ-որ մեկի վրա։ Ուստի ռուսական պաշտոնական լրատվամիջոցները մեկ տարուց ավելի է, ինչ քարոզում են այն թեզը, թե ամեն ինչում Փաշինյանն է մեղավոր։ Եթե ​​լսեք տեղեկատվական այս հոսքը, կարող է տպավորություն ստեղծվել, որ նույնիսկ էթնիկ զտումները ԼՂ-ում իրականացրել է հենց Փաշինյանը, իսկ Ալիեւն, ընդհանուր առմամբ, դրա հետ կապ չունի։ Որոշ այլմոլորակայիններ ժամանեցին և Փաշինյանի դրդմամբ Լեռնային Ղարաբաղը մաքրեցին հայերից» (http://russia-artsakh.ru/index.php/node/16964):

2023 թվականի դեկտեմբերի 9-ին մեր հոդվածում գրել ենք:

«Այսօր Լեռնային Ղարաբաղում ոչ մի հայ չի մնացել, բացառությամբ միգուցե երկու-երեք տասնյակ ծերերի, ովքեր չեն ցանկացել լքել իրենց տները։ Անհասկանալի է, թե ներկայումս ում են պաշտպանում ռուս խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում։ Երևի իրենք իրենց։ Բայց սեպտեմբերի 20-ին զոհված վեց զինծառայողների հիշատակին հուշարձան է կանգնեցվել։

Արդյո՞ք ՌԴ պաշտպանության նախարարության ղեկավարությունը հասկանում է, որ շատ շուտով, երբ ռուսական զորքերը վերջնականապես լքեն Լեռնային Ղարաբաղը, այս հուշարձանը պետք է տարհանվի։ Որովհետև ինքներդ եք հասկանում, թե ինչ ճակատագիր է նրան սպասվում խաղաղապահներին ադրբեջանցի մարդասպանների ձեռքում»։

Մենք ճիշտ էինք։ Ինչպես հայտնի դարձավ, նշված հուշարձանը տարհանվել է 2024 թվականի հունիսի 12-ին՝ Ռուսաստանի օրը, Լեռնային Ղարաբաղից խայտառակ կերպով դուրս բերված ռուսական ստորաբաժանումների հետ միասին։

Հավանաբար, պարոն Նաստասինը և նրա տերերը հիանալի հասկանում էին, թե ինչ կլիներ այս հուշարձանի հետ, եթե այն մնար Լեռնային Ղարաբաղի ավերված հողի վրա, որը նացիստական ​​Ալիևի ռեժիմի կողմից Կրեմլի թողտվությամբ մաքրվեծ բնիկ հայ բնակչությունից։

Ալեքսանդր ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ

Արևմուտքում խոսում են աշխարհում «գլոբալ պատերազմի կուսակցության» հաղթանակի հավանականության մասին՝ փորձելով դրան հակադրել «գլոբալ խաղաղության կուսակցութունը»։ Սակայն իրականում «պատերազմի կուսակցության» դեմ ձեւավորվում է «կապիտուլյացիայի կուսակցություն», և Հայաստանը դառնում է այդ կուսակցության «ռահվիրան»։

Անցյալ շաբաթ տեղեկատվության արտահոսքեր հայտնվեցին այն մասին, որ ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն, յուրաքանչյուրը յուրովի, խրախուսում են Հայաստանին ստորագրել «խաղաղության պայմանագիր»։ Արևմուտքը համաձայնագրի պայմանների շուրջ բանակցությունները թողնում է կողմերի հայեցողությամբ՝ ըստ էության, դրանով իսկ ճանաչելով Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Իսրայելի աջակցությամբ Բաքվի կիրառած «ուժի լեգիտիմությունը»։

Վաշինգտոնը դիտարկում է Հայաստանի և Ադրբեջանի տարածքներով Կենտրոնական Ասիայի երկրներից դեպի համաշխարհային շուկաներ նոր ցամաքային միջանցք ստեղծելու հնարավորությունը՝ շրջանցելով Ռուսաստանը և Չինաստանը։ Այս մասին ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում լսումների ժամանակ հայտարարել է պետքարտուղարի Եվրոպայի եւ Եվրասիայի հարցերով օգնական Ջեյմս Օ՛Բրայենը։

Նա հավելեց, որ այս ամենը Միացյալ Նահանգների ջանքերի մի մասն է, որը թույլ կտա Կենտրոնական Ասիայի երկրներին ընտրել իրենց ճանապարհը դեպի համաշխարհային շուկաներ: Պաշտոնյան խոսեց նաև Հայաստանի վրա ռուսական ազդեցությունը նվազեցնելու Վաշինգտոնի փորձերի մասին, որը, ըստ նրա, դեռևս մեծապես կախված է Մոսկվայից տնտեսությունից  և էներգետիկայից։

Հունիսի վերջին՝ Բաքու կատարած այցից առաջ, Օ՛Բրայենն ընդգծել է տարածաշրջանի ապաշրջափակման կարևորությունը։

«Մի երթուղին գնում է Վրաստանով դեպի Սև ծով, իսկ մեկ այլ՝ ավելի լայն երթուղի կարող է անցնել Ադրբեջանով, Հայաստանով և Թուրքիայով։ Ուստի մեզ անհրաժեշտ է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագիր՝ 90-ականներից սկսած պատերազմը և սարսափելի հակամարտությունը վերջ տալու համար։ Ուղերձը մեկն է. ժամանակն է խաղաղություն հաստատելու», – ասել է Օ’Բրայենը:

ԱՄՆ-ն խուսափում է խոսել այն մասին, թե ինչ պայմաններում է անցնելու այս ճանապարհը Հայաստանի համար, և ինչ օգուտներ կունենա Հայաստանը, եթե ռուսական ազդեցությունը փոխարինվի թուրքական ազդեցությամբ։

«Իր հերթին, Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը (այս պաշտոնում մինչև նոյեմբեր – խմբ.) վերսկսում է ջանքերը Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղություն հաստատելու համար, քանի որ պատերազմից տուժած տարածաշրջանում լարվածությունն աճում է», -նշում է ամերիկյան Politico հրատարակությունը։

«Բրյուսելում աճում է հիասթափությունը բանակցությունների ամիսների ձգձգման և դիվանագիտական ​​փակուղու պատճառով, որոնց պատճառով երկար սպասված խաղաղությունը չի կնքվել», -նշում է հոդվածի հեղինակը։

«Ի վերջո, երկու կողմերն էլ պետք է դադարեն խաղերը և գործարք կնքեն, քանի որ ԵՄ նախագահ Միշելն արել է ամեն հնարավորը խաղաղ համաձայնագրի հասնելու համար», – ասում է Միշելի մոտ կանգնած ԵՄ բարձրաստիճան դիվանագետը:

Ամերիկյան հրատարակությունը նաև նշում է, որ Շառլ Միշելը ձեռք է մեկնել Երևան և Բաքու 9 ամիս անց այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանը ռազմական հարձակման է ենթարկել Լեռնային Ղարաբաղը, որի հետևանքով 100,000 էթնիկ հայեր են արտագաղթել: Ավելին, հոդվածում ընդգծվում է այն փաստը, որ Ադրբեջանի կողմից բռնությունը տեղի է ունեցել Միշելի կազմակերպած երկար ամիսների բանակցություններից հետո, չնայած Արևմուտքի զգուշացումներին, որ միայն դիվանագիտական ​​լուծումը կարող է խաղաղություն բերել տարածաշրջանին։

Միևնույն ժամանակ, Միշելը չդատապարտեց ուժային «լուծումը», որը Բաքուն բացահայտորեն ներկայացնում է որպես «լեգիտիմ»։ Ավելին, Էրդողանը, հայտարարելով Իսրայել ներխուժելու հնարավորության մասին, ասել է, որ դա կանի, «ինչպես մտել է Ղարաբաղ և Լիբիա»։ Սրանից հետո էլ եվրոպացի քաղաքական գործիչները չդատապարտեցին բռնությունները, որոնց ենթարկվում է Հայաստանը, իսկ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի ներկայացուցիչն ընդհանրապես չի մեկնաբանել Էրդողանի հայտարարությունը։

Ուժային մեթոդների վրա հիմնված «դիվանագիտական ​​լուծման» պայմանները ենթադրում են Հայաստանի կապիտուլյացիա, և դա խրախուսում են արևմտյան քաղաքական գործիչները՝ այն ներկայացնելով որպես «գլոբալ լուծում» և հաղորդակցությունների բացում։

Միաժամանակ, ՌԴ ԱԳՆ տեղեկատվության և մամուլի դեպարտամենտի փոխտնօրեն Անդրեյ Նաստասինը խուսափել է այն հարցին, թե որպես «խաղաղության պայմանագիր» ստորագրելու պայման  Ալիևը պահանջում է ադրբեջանցիների վերադարձ Հայաստան՝ այն անվանելով «Արևմտյան Ադրբեջան»։

«Ռուսաստանը հետևողականորեն հանդես է գալիս Բաքվի և Երևանի միջև կայուն խաղաղության հաստատման օգտին: Հենց դրան է ուղղված ամենաբարձր մակարդակով եռակողմ համաձայնագրերի փաթեթը»,- նշել է նա։

«Եռակողմ համաձայնագրերն» է, որ Հայաստանը հասցրին կապիտուլյացիայից հինգ րոպե պակաս վիճակի։ Ե՛վ հեռացող Միշելը, և՛ հեռացող Բայդենը, եւ Պուտինը հետեւողականորեն շարունակում են սեպտեմբերի 17-ին Կոստանդնուպոլսում ԵՄ-Ռուսաստան-ԱՄՆ հանդիպման գրրծը, որտեղ որոշվեց օկուպացնել և տեղահանել Արցախը։ Հիմա կապիտուլյացիան հասցնում են մինչեւ վերջ։

Նաիրա Հայրումյան

Իրանի նորընտիր նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի հրամանագրով երկրի նախկին արտգործնախարար Մոհամադ Զարիֆը նշանակվել է Իրանի նախագահի ռազմավարական հարցերով տեղակալ, հայտնում են Իրանի պետական լրատվամիջոցները։

«Ձեզ հանձնարարված է վերահսկել ազգային և միջազգային խոշոր զարգացումները, ինչպես նաև, թե որքանով է մեզ հաջողվում հասնել Սահմանադրության նպատակներին», – ըստ IRNA գործակալության՝ նշանակման նամակում նշել է Իրանի նորընտիր նախագահը։

Զարիֆն Իրանի դիվանագիտական գերատեսչությունը ղեկավարել է 2013-2021 թվականներին։ Նա համարվում է Թեհրանի միջուկային գործարքի գլխավոր ճարտարապետներից մեկը։

Զարիֆի նշանակումը, հավանաբար, միտված է ցույց տալ ոչ միայն Իրանի պատրաստակամությունը՝ վերականգնել միջուկային գործարքը։ Զարիֆի՝ 2021-ի ապրիլին տված հարցազրույցի «արտահոսումը» մեծ աղմուկ էր բարձրացրել։ Նա բացահայտ հայտարարել է, որ Իրանի և Արևմուտքի միջև հարաբերությունների նորմալացումը չի բխում Ռուսաստանի շահերից, այդ իսկ պատճառով միջուկային գործարքը չի բխում նրա շահերից։

Նա մեղադրել է Մոսկվային, որը, ըստ նրա, 2020-ին սպանված գեներալ Ղասեմ Սոլեյմանիի հետ միասին փորձել է խաթարել Թեհրանի միջուկային համաձայնագիրը արևմտյան երկրների հետ։

Զարիֆի այն ժանանակվա տեղակալ Արաղչին, հավանաբար, Իրանի արտգործնախարար կնշանակվի։ Արաղչին 2020-ի Արցախյան պատերազմի ժանանակ կողմերին խաղաղության իր պլանն էր առաջարկում։ Հետո «անցավ» ռուսական պլանը։

Զարիֆի հուշերի գրքում, որ օրերս է հրատարակվել, նշվում է․

«Մենք առաջարկում էինք՝ կողմերն ազատեն միմյանց տարածքները, պահպանեն փոքրամասնությունների իրավունքները, բացեն բոլոր ճանապարհները, Իրանն օգնի Նախիջևանի և Ադրբեջանի միջև ցամաքային կապի ստեղծմանը, աշխատի Հայաստան-Ղարաբաղ միջանցքը։ Դա նման էր Մոսկվայի առաջարկին, որն իրագործվեց երկու շաբաթ հետո։ Դոկտոր Արաղչին (այն ժամանակ իր տեղակալը և այս հարցով գլխավոր բանագնացը-խմբ.) մեր առաջարկը քննարկեց չորս կողմի հետ. ազերիներն ու թուրքերն ընդունեցին մեր առաջարկը, հայերը մերժեցին, իսկ ռուսները ջերմ չվերաբերվեցին»:

Հիշեցնենք, որ օրերս այաթոլա Խամենեին Նիկոլ Փաշինյանի հետ հանդիպմանը կարևորեց Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ապահովումը, ընդգծելով՝ «Իրանը այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը» վնասաբեր է համարում Հայաստանի համար։ Օտարները չպետք է սահմանափակումներ ստեղծեն հարևանների հետ երկրների հարաբերություններում»։