Հայ գերիների հարցը Փաշինյանը կապում է խաղաղության հետ

Այսօր՝ Մարդու իրավունքների միջազգային օրը ՄԱԿ-ի երևանյան գրասենյակի դիմաց տեղի ունեցավ բողոքի ակցիա, որի մասնակիցները կոչ են արել ազատ արձակել ադրբեջանական բանտերում անօրինական կերպով պահվող հայ գերիներին։

Մասնակիցները պաստառներ են պահել 23 գերևարված հայերի լուսանկարներով։ Նրանք կոչ են արել միջազգային կազմակերպություններին իրական քայլեր ձեռնարկել բանտարկյալներին ազատ արձակելու համար, այլ ոչ թե պարզապես ընդհանուր հայտարարություններ անել։

Ակցիան կազմակերպվել էր ՀՅԴ «Նիկոլ Աղբալյան» ուսանողական միության կողմից։

Երեկ Բեռլինում Նիկոլ Փաշինյանը Բաքվում պահվող հայ գերիների հարցի լուծումը կապել է խաղաղության հաստատման հետ։

«Դա շատ զգայուն հարց է։ Այս խնդիրն ավելի հեշտորեն կհասցեագրվի համագործակցության և խաղաղության, քան թե հակամարտության մթնոլորտում։ Հակամարտության մթնոլորտում այս խնդիրը հասցեագրելու տարբերակ չկա։ Քանի որ մենք ընթանում ենք խաղաղության ամրապնդման ուղղությամբ, ավելի ու ավելի իրատեսական է դառնում փոքր քայլերով այդ խնդրի լուծումը»,- հայտարարել է Փաշինյանը։

ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը իր հերթին այսօր լրագրողների հետ ճեպազրույցի ժամանակ ասել է․

«Դրա մասին բարձրաձայն չենք խոսում, բայց աշխատանքները ոչ մի հանդիպման ժամանակ՝ լինի դա հանդիպում ադրբեջանական կողմի թե միջազգային ներկայացուցիչների հետ, որևիցե դեսպան, պատվիրակություն, այց, խոսակցություն չկա, որտեղ զրույցի մեջ չկա գերիների և պահվող անձանց վերաբերյալ, ինչպես նաև անհայտ կորածների վերաբերյալ կետ»: «Դրական լուծման միտում ես տեսնում եմ»,- ասաց ԱԺ նախագահը:

The Christian Post պարբերականը հրապարակել է Բաքվում ապօրինի պահվող Ռուբեն Վարդանյանի որդու՝ Դավիթ Վարդանյանի հոդվածը։

«Այսօր աշխարհում քրիստոնյաներն աննախադեպ ծավալի հալածանքների և խտրականության են ենթարկվում: Միայն անցած մեկ տարում ավելի քան մեկ քառորդ միլիոն քրիստոնյաներ վտարվել են իրենց տներից:

Սրանք պարզապես վիճակագրություն չեն: Դրանք ընտանիքներ են: Դրանք ապագաներ են: Եվ իմ ընտանիքի համար այս ճգնաժամն ունի անուն՝ Ռուբեն Վարդանյան:

Այսօր հայրս ու ևս 22 հայ քրիստոնյա կալանավորներ մնում են Բաքվում բանտարկված՝ զրկված լինելով պատշաճ դատավարությունից, հոգևոր աջակցությունից և նույնիսկ Աստվածաշունչ ունենալու իրավունքից։

Այնուամենայնիվ, աշխարհը չի լռել: Հորս գործը ստացել է երկկուսակցական աջակցություն ԱՄՆ Կոնգրեսում, ինչպես նաև Ֆրանսիայի խորհրդարանի, Եվրոպական խորհրդարանի և մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող առաջատար կազմակերպությունների, օրինակ՝ Amnesty International-ի աջակցությունը՝ կոչ անելով անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակել նրան։

Օգոստոսի 8-ին Սպիտակ տանը հայտարարված դիվանագիտական համաձայնությունը խաղաղության ճանապարհ էր առաջարկում և ստեղծում էր հայ բանտարկյալների ազատ արձակման ակնկալիք։ Սակայն Ադրբեջանը չիպահպանել այդ հանձնառությունը:

Ադրբեջանը  լսում է, երբ Միացյալ Նահանգները խոսում է։ Ահա, թե որտեղ է կարևոր ուժեղ  առաջնորդությունը։ Նախագահ Դոնալդ Թրամփն ունի Սուդանից մինչևՊակիստան անարդարացիորեն բանտարկված անձանց ազատության հասնելու գործում անձամբ միջամտելու լավ վավերագրվածպատմություն: Նույն նպատակասլաց առաջնորդությունն այսօր էլ կարող է վճռել՝  ընտանիքները կվերամիավորվեն, թե կմնան հուսահատ սպասման մեջ։

Մեկ դար առաջ մեր նախնիները փրկվեցին Հայոց ցեղասպանությունից միայն այն բանի շնորհիվ, որ ուրիշներն ունեցան գործելու համարձակություն։ Այսօր հայ քրիստոնյաները բախվում են նոր  հալածանքների և բնաջնջման ծանոթ սպառնալիքի։ Պատմությունը կհիշի նրանց, ովքեր պահանջել են արդարություն, և նրանց, ովքեր թույլ են տվել, որ լռությունը գերիշխի։ Սուրբ Ծննդյան տոներին ընդառաջ աշխարհի քրիստոնյաները հետևում են և աղոթում, որ ևս մեկ անգամ ձեռնարկվեն քայլեր»։

Իրավիճակը շատ արագ փոփոխվում է՝ այն, ինչ անիրատեսական է այսօր, վաղը կարող է իրատեսական դառնալ․ Բաղունց

«Միջազգային բոլոր նորմերի համաձայն՝ արցախահայությունն ունի հավաքական վերադարձի իրավունք։ Թե ինչ մեխանիզմներով դա կիրականացվի, ինչքան ժամկետներում, այլ հարց է»,- այսօր լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Արցախի ԱԺ պատգամավոր Գագիկ Բաղունցը՝ անդրադառնալով հարցին, թե ի՞նչ մեխանիզմներով են պատկերցնում արցախցիների վերադարձը։

«Վերադարձի մեխանզմները շատ ուժեղ կախվածության մեջ են տարածաշրջանում ստեղծված իրավիճակից։ Եվ, կարծում եմ, այսօր ներկայացնել ինչ-որ ծրագիր, մի քիչ անիրական կլինի, որովհետեւ իրադարձությունները շատ արագ փոխվում են, տարածաշրջանի նկատմամբ վերաբերմունքը եւ խնդիրները շատ արագ փոխվում են։ Այսօր մենք փորձում ենք արցախահայության՝ հավաքական առումով անելիքները հսկողության տակ պահել։ Եվ համապատասխան բարենպաստ պայմաններում մենք հանդես կգանք մեր դիրքորոշման արտահայտմամբ։ Իրավիճակը շատ արագ փոփոխվում է՝ այն, ինչ անիրատեսական է այսօր, վաղը կարող է իրատեսական դառնալ»,- ասաց նա։

Անդրադառնալով ՀՀ իշխանությունների հայտարարություններին, թե արցախցիների վերադարձի հարցը սպառնալիք է ՀՀ անվտանգությանը՝ Բաղունցն ասաց․ «Մենք շատ իրատեսական ենք մոտենում այդ հարցի լուծմանը ու միշտ էլ հաշվի ենք առնում ՀՀ անվտանգության խնդիրները»։

Վլադիմիր Գալստյան․ երաժշտությունն իմ ամենակարևոր լեզուն է դարձել

Վլադիմիր Գալստյանը 16 տարեկան է։ Ծնվել ու մեծացել է Արցախում։ Դեռ փոքրուց էր սիրում երաժշտությունը և ուսմանը զուգահեռ սովորում էր Ստեփանակերտի Կոմիտասի անվան երաժշտական դպրոցում։

Արցախի տեղահանությունից հետո Գալստյանների ընտանիքը բնակություն է հաստատել Երևան քաղաքում։ Ընտանիքի հայրը՝ հերոսաբար զոհվել է 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ի պատերազմում։

-Մանկությունս անցել է մի միջավայրում, որտեղ ընտանիքը, դպրոցը և մեր համայնքի միասնականությունը ձևավորել են իմ աշխարհայացքը։ Դեռ փոքր տարիքից սիրել եմ երաժշտությունը։ Ծնողներս, իմ մեջ նկատելով երաժշտական ընդունակությունները, ինձ տարել են Կոմիտասի անվան երաժշտական դպրոց, որտեղ ընդունվել եմ դաշնամուրի բաժինը։ Տարիների ընթացքում երաժշտությունն իմ ամենակարևոր լեզուն է դարձել։

Անգամ Արցախի շրջափակման ժամանակ, երբ դժվարություններ էին առաջացել, ես չէի դադարում հաճախել դպրոց ու անընդհատ նվագում էի։ Այդ ամիսները մեր ընտանիքի համար ծանր էին։ Սակայն չնայած դժվարություններին՝ մենք միասին ուժ էինք գտնում և հաղթահարում ամեն ինչ։ Այդ ժամանակահատվածն ինձ սովորեցրեց գնահատել խաղաղությունն ու համբերությունը։

Բոլորս սպասում էինք կյանքի ճանապարհի բացմանը, սակայն եղավ վատագույնը։ Նորից պատերազմ սկսվեց։ Հայրս, ինչպես միշտ, առաջնագծում էր։ Նա, որ մասնակցել էր արցախյան պատերազմներին և միշտ հրաշքով ողջ մնացել, զոհվեց վերջին պատերազմում։ Իմ հայրը եղել է նվիրված, խիզախ ու պարտքի զգացումով ապրող մարդ։ Նրա մասին խոսելիս միշտ հպարտություն եմ զգում։ Հորս տված խորհուրդները՝ ուժեղ լինել, հավատով առաջ գնալ, երբեք չկորցնել մարդասիրությունը, ամբողջ կյանքում մնալու են ինձ հետ։

Տեղահանությունից և հայրիկիս կորցնելուց հետո մայրիկս դարձավ մեր տան ուժը։ Նա շարունակեց ոտքի կանգնել հանուն մեզ՝ երեխաներիս և հորս հիշատակի։ Նրա համբերությունը, տոկունությունը և սերը ինձ տալիս են այն հենարանը, որով ես ապրում ու զարգանում եմ։

Տեղահանվելուց հետո նոր միջավայրին հարմարվելը, իհարկե,  հեշտ չէր։ Ամեն ինչ նոր էր՝ դպրոցը, մարդիկ, քաղաքը։ Բայց երաժշտությունը դարձավ այն կամուրջը, որը օգնեց նորից գտնել իմ տեղը։ Ես շարունակեցի սովորել, զարգանալ, մասնակցել մրցույթների ու հանդես գալ բեմերում։

Այս երկու տարիների ընթացքում կարողացա ունենալ հաջողություններ, որոնք ինձ ավելի վստահ դարձրեցին։ Սանկտ-Պետերբուրգ այցելելը իմ կյանքի ամենահիշարժան փորձերից էր։ Քաղաքի մշակույթը, ճարտարապետությունը, թանգարաններն ու հատկապես երաժշտական միջավայրը ինձ շատ ոգեշնչեցին։ Այն ինձ հիշեցրեց, որ երաժշտությունն ամենուր ունի իր ուժը։

Այնտեղ մասնակցել եմ մրցույթ-փառատոնի և արժանացել եմ 1-ին պատվավոր տեղը։

Իմ ամենամեծ երազանքը խաղաղ ու ապահով աշխարհն է, որտեղ մարդիկ կարող են ապրել առանց պատերազմների ու վախի։ Անձնական իմ մեծ երազանքն է դառնալ հայտնի դաշնակահար և այնպիսի երաժիշտ, ով իր ստեղծագործություններով կարող է մարդկանց ուժ, հույս ու հանգստություն փոխանցել։

Կարինե Բախշիյան

Ինչպես Արցախից դուրս ենք եկել, այդպես էլ պետք է կարողանանք վերադառնալ․ Դանիելյան

«Ստեղծված իրավիճակում հնարավոր չէ ընտրություններ կատարել, եւ Արցախի պետական ինստիտուտները շարունակելու են իրենց գործողություններն այս ձեւով»,- այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախի ԱԺ նախագահ, Արցախի նախագահի պարտականությունները կատարող Աշոտ Դանիելյանը՝ անդրադառնալով հարցին, թե Արցախի խորհրդարանը չի պատրաստվո՞ւմ Արցախի նախագահ ընտրել։

Դանիելյանն անդրադարձավ նաեւ ՀՀ իշխանությունների հայտարարություններին այն մասին, թե արցախցիների վերադարձի հարցը բարձրացնելը սպառնալիք է ՀՀ համար։ Նա նշեց, որ շրջափակումից հետո հարձակվեցին ու հայաթափեցին Արցախը, ի՞նչ արեցին ՀՀ իշխանությունները։ Իսկ հիմա ՀՀ իշխանությունները ոչինչ չեն առաջարկում, որպեսզի արցախցիները կարողանան Հայաստանում բնակվել։ «Երկրորդ՝ միջազգային իրավունքով էլ է հաստատված, որ ցանկացած ժողովուրդ ու անհատ կարող է վերադառնալ իր հայրենիք ու տուն, որպեսզի կարողանա իր կյանքը շարունակել։ Եվ այսօր խոսել այն մասին, որ սա վտանգ է ՀՀ համար, ճիշտ չէ, ուղղակի պետք է բանակցել։ Եվ այդ բանակցությունների արդյունքում ամեն ինչ էլ հնարավոր կլինի»,- ասաց Դանիելյանը։

Նա նշեց, որ Արցախի իշխանությունները վերադարձ տեսնում են միայն այն դեպքում, երբ կլինեն միջազգային անվտանգային մեխանիզմներ։ Եվ պետք է լինի հավաքական վերադարձ։ «Այն պայմանները, որոնք տարբեր կողմերից տարբեր ժամանակներում հնչել են՝ անհատական կամ խմբային վերադարձ, Արցախի Ազգային ժողովի եւ իշխանությունների կողմից ընդունելի չեն։ Մեզ համար ընդունելի է միայն վերադարձի այն տարբերակը, որ ինչպես Արցախից մենք դուրս ենք եկել, այդպես էլ կարողանանք վերադառնալ»,- հավելեց նա։

Անդրադառնալով կարգավորման վերաբերյալ 2019 թվականի առաջարկներին, որոնք վերջին շրջանում բուռն քննարկվում են, Աշոտ Դանիելյանն ասաց, որ արցախցիների համար մեկ բան պարզ էր՝ Մինսկի խմբի շրջանակներում ընթացող այդ բանակցային գործընթացով ինքնորոշման սկզբունքը պետք է պահվեր։

«Եթե այնտեղ գրված է՝ միջանկյալ կարգավիճակ, պետք է հասկանանք, որ եթե կա միջանկյալ կարգավիճակ, ուրեմն պետք է լիներ նաեւ վերջնական կարգավիճակ։ Այսինքն՝ հարցի լուծում հնարավոր էր 2019 թվականի այդ առաջարկություններով»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ ՀՀ իշխանությունները պետք է քաղաքական կամք ունենային՝ նախ Մինսկի խմբի համանախագահներին հստակ պատասխան տալու՝ ընդունելի են այդ առաջարկները, թե ոչ, ապա նաեւ՝ հայ հասարակության հետ այս հարցերը քննարկելու համար։

 

Մերցը ցանկանում էր լսել Փաշինյանի փաստարկները՝ ինչու միայն նա կարող է մինչև վերջ հասցնել «խաղաղությունը»

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը Նիկոլ Փաշինյանին և Իլհամ Ալիևին հրավիրեց Գերմանիա, այն բանից հետո, երբ պարզ դարձավ, որ Հայաստանը և տարածաշրջանը ամբողջությամբ կարող են հայտնվել Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Միացյալ Նահանգների համատեղ ազդեցության գոտում: Տարածաշրջանում եվրոպական ազդեցությունը կարող է զրոյի հասցվել Երևանի և Բաքվի միջև «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումից հետո. Փաշինյանն արդեն հայտարարել է, որ Հայաստանն այլևս կարիք չի ունենա եվրոպական քաղաքացիական դիտորդական առաքելության: Իսկ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դեկտեմբերի 1-ին փակվելուց հետո ԵՄ-ն ընդհանրապես դադարեց միջնորդ լինել տարածաշրջանում։

Ի՞նչ կստանա ԵՄ-ն, և մասնավորապես Գերմանիան, տարածաշրջանում ապագա «խաղաղությունից», եթե մեկ «խաղաղության» ակտ ստորագրվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին՝ Պուտինի մասնակցությամբ, իսկ երկրորդ ակտը՝ 2025 թվականի օգոստոսի 8-ին՝ Թրամփի միջնորդությամբ: Ի՞նչ կստանա ԵՄ-ն Արցախի ինքնորոշման սրբազան ժողովրդավարական իրավունքի խախտումից, օրինականացնելով հակամարտության ռազմական լուծումը և Հայաստանի կողմից հայ-իրանական սահմանի երկայնքով ճանապարհի վրա ինքնիշխանության փաստացի կորուստը։

Երեկ Փաշինյանը այցելեց Բեռլին և Մերցի հետ ստորագրեց ռազմավարական համագործակցության օրակարգ։ Սակայն, դատելով հրապարակային տեղեկատվությունից, այս օրակարգը հիմնականում կենտրոնանում է մեկ հարցի վրա՝ աջակցություն Հայաստանի «ժողովրդավարությանը» և «եվրաինտեգրացիային», առանց որևէ անվտանգության կամ քաղաքական միջնորդության բաղադրիչի։

Պարզ ասած՝ Նիկոլ Փաշինյանը օգտվեց իրավիճակից և պահանջեց Գերմանիայի աջակցությունը հաջորդ ընտրություններում իր վերընտրության համար՝ սպառնալով, որ եթե չհաղթի, Բաքվի հետ «խաղաղությունը», խոստացված ճանապարհները, եվրոպական ինտեգրացիան և «Ռուսաստանից անջատումը» վտանգի տակ կհայտնվեն։

Մինչդեռ, ԵՄ-ում թե՛ հայկական ընդդիմությունից, թե՛ հասարակությունից, ինչպես նաև հայկական սփյուռքից հստակ ձայներ են լսում առ այն, որ Փաշինյանի կոռուպցիայի դեմ պայքարի, ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների, ինչպես նաև Ռուսաստանից «անջատման» մասին խոսակցությունները քաղաքական հնարք են՝ իշխանությունը պահպանելու և ժողովրդավարական Արևմուտքի աջակցությունը ստանալու համար՝ որ «խաղաղության ծրագիրն» ավարտելու հասցնի։ Ավելին, շատերն ասում են, որ այս ծրագիրը կարող է հանգեցնել Հայաստանի «խաղաղ» լուծարմանը։

Գերմանահայերի մի խումբ բողոքի ցույց անցկացրեց Փաշինյանի այցի ժամանակ՝ հայտարարելով, որ Նիկոլ Փաշինյանը երկիրը տանում է դեպի ավտորիտարիզմ։ Նրանք պահանջեցին ազատ արձակել բանտարկված ընդդիմադիր գործիչներին և քահանաներին, որոնց ձերբակալությունները համարվում են քաղաքական հետապնդում։

Ի՞նչ էր ուզում պարզել Մերցը՝ Փաշինյանին Բեռլին հրավիրելով։ Հարցերից դատելով՝ Գերմանիան փորձում էր «ապացույցներ» ձեռք բերել Փաշինյանի գործողությունների արդարացման վերաբերյալ՝ Եկեղեցու, քաղաքականության և պարտվողական ուղու հակառակորդների դեմ։ Փաշինյանին հարցրին, թե արդյոք նա մտադիր է փոխել Սահմանադրությունը Բաքվի պահանջով, ինչ հիմնավորում է նա վարում Գարեգին կաթողիկոսի դեմ իր արշավը և ինչ է մտադիր անել ռուսական հիբրիդային սպառնալիքի հետ կապված։

Փաշինյանը չթաքցրեց այն փաստը, որ Հայաստանի և տարածաշրջանի ապագան կախված է առաջիկա ընտրություններից՝ պատասխանելով «որքանով է տարածաշրջանի ապագան կախված ձեր անձից» ուղիղ հարցին։ Նա պատասխանեց, որ խաղաղության և տարածաշրջանում նոր փուլի համար», որը վերջապես «կազատվի արտաքին ազդեցությունից», իր կուսակցությունը՝ “Քաղաքացիական պայմանագիրն” անցել է դժոխքով և արժանի է երկիրը առաջ տանելուն։

Այս առումով Փաշինյանը նշեց «ժողովրդավարությունների դիմադրողականությունն ապահովելու համար աշխատելու և միջոցների անհրաժեշտությունը տեղեկատվական, հիբրիդային և այլ սպառնալիքների նկատմամբ»։

Նա չնշեց սպառնալիքների աղբյուրը, չհիշատակեց Ռուսաստանը, բայց բոլոր ներքին գործողությունները արդարացրեց արտաքին ուժերի կողմից իրենց ազդեցությունը պահպանելու փորձերով: Երբ նրան հարցրին Եկեղեցու դեմ գործողությունների մասին, նա երկար փորձեց բացատրել, թե ինչու է մտնում քահանաների անկողինների մեջ, և վերջապես հայտարարեց, որ «խոցելի քահանաները» կարող են շահագործվել արտաքին ուժերի կողմից: Իբր թե անխոցելիները չեն կարող շահագործվել:

Միևնույն ժամանակ, Փաշինյանը հայտարարեց, որ Անկարայի և Բաքվի հետ Հայաստանի հարաբերությունների կարգավորումը, TRIPP նախագիծը, Վրաստանի և Իրանի հետ բարեկամական հարաբերությունները և Ռուսաստանի հետ կառուցողական երկխոսությունը կարող են Հարավային Կովկասը վերածել հուսալի տարանցիկ տարածաշրջանի:

Սա հենց այն է, ինչ Մերցը պետք է լսեր՝ արդարացնելու համար Փաշինյանին իր անվերապահ աջակցությունը և լռությունը Հայաստանում քաղաքական բռնաճնշումների, ինչպես նաև «չկա Արցախ, չկա խնդիր» բանաձևով Արցախի հարցի «կարգավորման» վերաբերյալ:

Արցախի խորհրդարանը լսումներ է անցկացնում

Արցախի Ազգային ժողովը Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության օրը հրավիրել էր լսումներ՝ «Վերադարձ Արցախ. խնդիրներ, մարտահրավերներ, հնարավորություններ» թեմայով։

Լսումներ մասնակցում են Արցախի իշխանությունները, ՀՀ ԱԺ պատգամավորներ, քաղաքական ու հասարակական գործիչներ։

Այս լսումներով բացում ենք պայքարի նոր էջ, հայտարարեց Արցախի ԱԺ նախագահ, Արցախի նախագահի պարտականությունները կատարող Աշոտ Դանիելյանը։

«Արցախի բռնի զավթումն Ադրբեջանի կողմից բոլորովին չի նշանակում, որ Արցախը դադարել է գոյություն ունենալ։  Վերադարձից բացի մեզ համար այլ ելք չի կարող գոյություն ունենալ»,- ասաց նա։

Զելենսկու համաձայնությունը ընտրություններին. կդադարեցնի՞ Պուտինը ռազմական գործողությունները

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին հայտարարել է նախագահական ընտրություններ անցկացնելու իր պատրաստակամության մասին և հրապարակավ կոչ է արել Գերագույն ռադայի պատգամավորներին պատրաստել առաջարկներ՝ օրենսդրական փոփոխություններ կատարելու համար, որոնք թույլ կտան քվեարկել ռազմական դրության պայմաններում, հաղորդում է Novyny.LIVE-ը: Դրանից կարճ ժամանակ առաջ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը խոսել է Ուկրաինայում ընտրություններ անցկացնելու անհրաժեշտության մասին: Նա խորհուրդ է տվել իր ուկրաինացի գործընկերոջը դրանք կազմակերպել հնարավորինս շուտ։

«Կարճ կպատասխանեմ. ես պատրաստ եմ ընտրություններին: Ես խնդրում եմ ԱՄՆ-ին օգնել ինձ հիմա, գուցե մեր եվրոպացի գործընկերների հետ միասին, ապահովելու ընտրությունների անվտանգությունը, և այդ դեպքում Ուկրաինան պատրաստ կլինի դրանց հաջորդ 60-90 օրվա ընթացքում», – ասել է Զելենսկին։

Հիշեցնենք, որ Թրամփը երեկ միանշանակ հայտարարել է, որ ժամանակն է, որ Ուկրաինան անցկացնի նախագահական ընտրություններ: Մինչ այդ Վլադիմիր Պուտինը բազմիցս հայտարարել էր, որ ոչինչ չի ստորագրի Վլադիմիր Զելենսկիի հետ, քանի որ նրան համարում է անօրինական նախագահ։

Հիշեցնենք, որ Զելենսկու հնգամյա ժամկետն ավարտվել է ամիսներ առաջ, սակայն նրա ժամկետը երկարաձգվել է, քանի որ ռազմական դրության պայմաններում ընտրություններ անցկացնելն անհնար էր։ Ռուսաստանը հայտարարել է, որ այս դեպքում նախագահական լիազորությունները պետք է փոխանցվեին Գերագույն ռադայի խոսնակին։

Թրամփի «խաղաղության ծրագիրը» հիմա կախված էր Զելենսկիից, և Թրամփը պահանջել է ընտրություններ՝ նշելով, որ Զելենսկու հաղթանակը չի բացառվում։

«Այժմ Թրամփը կարող է զանգահարել Պուտինին և առաջարկել հրադադար Ուկրաինայի տարածքում մինչև մեր երկրում նախագահական, և հնարավոր է՝ միաժամանակյա խորհրդարանական ընտրությունները։ Եթե ռազմական գործողությունները դադարեցվեն 60-90 օրվա ընթացքում, Ուկրաինան կունենա բոլոր հնարավորությունները անցկացնելու իր ընտրարշավը և ընտրությունները», – նշել է լրագրող Վիտալի Պորտնիկովը։

Պուտինը մինչ օրս չի համաձայնվել ռազմական գործողությունները դադարեցնելուն՝ պնդելով վերջնական խաղաղության պայմանագրի վրա։ Սակայն հիմա Պուտինը կամ պետք է միանա Թրամփի խաղին և դադարեցնի մարտական ​​գործողությունները, կամ ամբողջությամբ մերժի Թրամփի ծրագիրը։

Պայթյունից երկու տարի անց․ Աշոտի ընտանիքի պատմությունը

2023-ի սեպտեմբերի մահաբեր պայթյունից անցել է ավելի քան երկու տարի։ Ցավն օրեցոր ավելանում է, իսկ բոլոր հարցերը մնում են անպատասխան։ Պայթյունից տուժածներին այդպես էլ որևէ կարգավիճակ չի տրվել, ինչպես հարազատներն են ասում ՝ ապրում են իրենց ցավի հետ, անտեսված ու մոռացված։

Աշոտ Էդիկի Հովհաննեսյանը մեկն է այն հարյուրավորներից, որ զոհ է դարձել չարաբաստիկ պայթյունին։

 Ավագ դուստրը՝ Մարիամը, չի կարողանում հարմարվել իրականության հետ

– Դեռ չէին սպիացել 2020-ի վերքերը, մարդիկ չէին հասցրել ուշքի գալ, 2023-ի սեպտեմբերի 19-ին Արցախում կրկին սկսվեց ռազմական գործողություն, որը մեր ընտանիքի և Արցախի ժողովրդի համար ամենածանր և անտանելի պատերազմն էր։ Մեկ օրվա ընթացքում հարյուրավոր տղաներ զոհվեցին՝ կռվելով իրենց գերազանցող ուժերի դեմ։

2023-ի սեպտեմբերի 20-ին՝ պայմանավորվածության համաձայն, իրականացվեց նոր թշնամանք սեփական ժողովրդի հանդեպ։ Կնքվեց հրադադարի պայմանագիր, որի համաձայն ռազմական դիրքերը բանակայինները պետք է հանձնեին ռուսական զորքերին։ Ոչ ոք չէր գիտակցում, որ նախապատրաստվում է Արցախի հայաթափումը, և օրեր հետո կսկսվի բռնագաղթը։

Այդ օրերը ամենածանր օրերն էին Արցախում։ Մարդիկ չէին ցանկանում թողնել, կարելի է ասել, դարերով ստեղծած տուն ու տեղը։ Առանձնապես ծանր էր տարեցների համար, ովքեր ցանկանում էին վերջին հանգրվանը հայրենի հողում գտնել։

Ամենամեծ խնդիրը վառելիքի բացակայությունն էր։ Լսել էինք, որ խաղապահները գաղտնի վաճառում էին <<ոսկի>> դարձած բենզինը։ Հայրս նույնպես բենզինի փնտրտուքի մեջ էր և մտածում էր՝ ինչպես գտներ գոնե 20 լիտր բենզին, որ կարողանա հասնել մինչև Հակարի կամուրջը։ Սեպտեմբերի 24-ին հայրս մորս ու քրոջս տեղափոխեց Իվանյանի մեր բնակարանը, որ վառելիք գտնելուց հետո նույնպես բռնեն գաղթի ճանապարհը։

Հաջորդ օրը նա հարյուրավոր մարդկանց հետ վառելիքի պահեստում էր։ Տանից դուրս գալու պահին՝ նա չգիտեր, որ վերջին անգամ է տեսնում հարազատներին: Արդեն մթնել էր․ մայրս ու քույրս տանը սպասում էին, իսկ ես կապ չէի կարողանում հաստատել ոչ մեկի հետ, քանի որ կապերը խափանվել էին (գտնվում էի Հայաստանում)։ Սակայն վատ լուրերը շուտ են տեղ հասնում․ խոշոր պայթյունից զոհվել էին հայրս, հորեղբորս փեսան և շատ-շատ բարեկամներ։

Մեր ընտանիքի համար սկսվեց ծանր շրջան։ Սկզբից հորս մարմինը չէինք գտնում ու հույսի մի փոքրիկ շող էինք պահում, սակայն, մի ամիս անց, ԴՆԹ թեստի դրական արդյունքով պարզվեց հորս ինքնությունը և մեզ հայտնեցին, որ կարող ենք վերցնել նրա մասունքները։ Հայրս զոհվեց 54 տարեկան հասակում՝ արժանանալով իր հոր ճակատագրին։

Անցել է երկու տարի։ Մեզ՝ տուժողներիս, կառավարության կողմից այդպես էլ որևէ կարգավիճակ չտրվեց։ Ասես այդ մարդիկ երբեք էլ գոյություն չեն ունեցել։ Ապրում ենք անտեսված և մոռացված։ Չկան մեղավորներ։ Բենզինի պայթյունի հետ կապված ոչ ոք այդպես էլ չպատժվեց, ու մինչև այսօր չենք իմանում պայթյունի իրական պատճառը։

Աշոտ Հովհաննեսյանը ծնվել է 1969 թվականի մարտի 2-ին, Արցախի Ասկերանի շրջանի Խնձրիստան գյուղում՝ Էդիկ և Վալյա Հովհաննեսյանների ընտանիքում, որը գյուղում հայտնի է որպես Տեր Ըվընեսանց արմատները բերդաքաղաք Շուշիից են։ Գերդաստանի նախնիները Շուշիում հոգևորականներ են եղել։ Նրանց մի եղբայրը՝ Հովհաննեսը, իր ընտանիքով տեղափոխվել է Խնձրիստան և աշխատել գյուղի ծխական դպրոցում՝ որպես ռուսաց լեզվի և գրականության ուսուցիչ։ Բազմանդամ ընտանիքում կրթությունը շատ հարգված էր։ Աշոտի հայրը՝ Էդիկը, գյուղում հայտնի ու հարգված վարորդներից մեկն էր։ Աշոտը ևս ընտրել էր վարորդի մասնագիտությունը։ Ավարտել է Խնձրիստանի միջնակարգ դպրոցը, որից հետո աշխատել է Վորոշիլովի անվան սովխոզում՝ որպես վարորդի օգնական։ Շատշատերի նման՝ 18 տարին լրանալուց հետո, զորակոչվել է Խորհրդային բանակ ու ծառայությունն անցկացրել ԳԴՀում։ Զորացրվելուց հետո աշխատանքի է անցել Խնձրիստան գյուղի կոլտնտեսությունում՝ որպես վարորդ։

Կինը՝ Նադյան, պատմում է, տրվում հիշողություններին

– Երբ 1988-ին ծնված Արցախյան շարժումը վերածվեց գոյապայքարի, Հովհաննեսյանների ընտանիքի 5 որդիները կամավորագրվեցին և գնացին ռազմի դաշտ։ Յուրաքանչյուր եղբայր հերթով փոխարինում էր խրամատում գտնվող մյուս եղբորը։ 1992 թվականի սեպտեմբերի 24-ին, մի շարք գյուղերի հետ ռմբակոծության և հրետակոծության է ենթարկվում նաև Խնձրիստան գյուղը։ Ծանր մարտեր էին գնում Կիչան-Սրխավանդ կոչվող գյուղերի տարածքում։ Այդտեղից էլ հրետակոծվում է գյուղը, որի ժամանակ զոհվում է ամուսնուս հայրը՝ դեռ չբոլորած 54 տարին։ Ռազմական գործողությունները շարունակվում էին։ Դաժան մարտեր էին գնում Քարագլուխ կոչվող բարձունքում, որտեղ գրեթե ամեն օր զոհեր էին լինում։ Մայիս ամիսն էր։ Հերթական հերթապահության գնաց հորեղբայրը․ պիտի փոխարիներ Աշոտին։ Վերջինս չէր ցանկանում, որ եղբայրն իրեն փոխարինի՝ մտածելով նրա փոքրիկների մասին։ Սակայն ճակատագրից չես փախչի։ Թշնամու թաքնված գնդակից զոհվում է Գարիկը։ Մի ընտանիքում մեկ տարվա մեջ երկու զոհ:

Հաղթանակով ավարտվեց Արցախյան առաջին պատերազմը։ 1994 թվականին մենք ամուսնացանք։ Ունեցանք երկու աղջիկ ու մի տղա, որին կոչեցինք հերոս հորեղբոր անունով։ Տեղափոխվեցինք Ասկերան։ Ծառայության անցանք Արցախի պաշտպանության բանակում։ Մինչև 2023-ի սեպտեմբերի 21-ը աշխատում էի՝ որպես բուժքույր։ Աշոտը շուրջ 25 տարի ծառայել է ՊԲ-ում՝ որպես սպա, ապա անցել զինվորական թոշակի։

Նա մասնակցել է 2016-ի ապրիլյան քառօրյա, 2020-ի 44-օրյա պատերազմներին։ Աշոտի մտքով երբեք չէր անցնում թողնել հայրենիքը, սահմանում կռվող որդուն, դստեր ամուսնուն ու հարազատ եղբայրներին, քանի որ լավ գիտեր մայր հողի քաղցրությունն ու արյան գինը։ Իմ ամուսինը մինչև վերջ փորձում էր իր ուժերի ներածին չափ օգնել իր հայրենակիցներին, իր լուման ներդնել Արցախի բարգավաճման համար։ Նա շարունակում էր կանգնել այն մարդկանց կողքին, ովքեր պաշտպանության առաջին գծում էին։

Ցավոք, այս ընտանիքի ճակատագիրն ունեն հարյուրավոր արցախցի ընտանիքներ, որոնք մինչև 2023-ի սեպտեմբերը բոլորովին այլ կյանքով էին ապրում։ Այժմ նրանց կյանքում մեկտեղվել են ցավ ու մորմոք, անարդար վերաբերմունք, անորոշ ապագա։

Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ

Արցախցիների առաջարկները կառավարության նախագծին

Արցախից բռնի տեղահանված փոքր ընտանիքների բնակապահովման վերաբերյալ e-draft.am կայքում հանրային քննարկման դրված նախագծի վերաբերյալ արցախցիներից մի շարք առաջարկություններ են ստացվել։  Նախագիծը հանրային քննարկման էր դրվել նոյեմբերի 14-ից մինչեւ դեկտեմբերի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում։

Կաառավարությունն արցախցիների առաջարկություններն ընդունել է ի գիտություն։ Ի պատասխան արցախցիների առաջարկությունների՝ կառավարությունից նախագծի վերաբերյալ մեկնաբանել են, որ նախագծով առաջարկվող սոցիալական աջակցության միջոցառումը չի կարող լուծել սոցիալական պաշտպանությանն առնչվող բոլոր խնդիրները, ուստի նախարարության կողմից իրականացվում են սոցիալական աջակցության այլ միջոցառումներ, որոնց նպատակը, շահառուների շրջանակը, տրամադրման պայմանները կարգավորվում են ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշումներով։

Ավելի վաղ տեղակացրել էինք, որ հանրային քննարկման դրված կառավարության որոշման նախագծով նախատեսվում է կացարանով ապահովման համար վարձակալության վարձավճարի երկարաժամկետ մասնակի հատուցման եղանակով սոցիալական աջակցություն տրամադրել Արցախից բռնի տեղահանված՝ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պետական սոցիալական աջակցության ծրագրերի շրջանակում պետական սոցիալական բնակարանային ֆոնդում կացարանով ապահովման հերթացուցակում հաշվառված, ծրագրի շրջանակում բնակարանի կամ կառուցվող շենքից բնակարան գնելու իրավունքի կամ անհատական բնակելի տան ձեռքբերման կամ անհատական բնակելի տան կառուցման հավաստագիր չստացած կամ այն չեղարկած 1-3 անդամ ունեցող այն ընտանիքներին, որոնք բաղկացած են միայն անժամկետ 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող կամ անժամկետ ֆունկցիոնալության սահմանափակման խորը կամ ծանր աստիճան ունեցող կամ 60 եւ ավելի տարեկան անդամներից, կամ որոնց անդամների տարիքների հանրագումարը 115 և ավելի է՝ 2 անդամի դեպքում, կամ որոնց անդամների հանրագումարը 175 եւ ավելի է՝ 3 անդամի դեպքում: Նախատեսվում է սոցիալական աջակցությունը տրամադրել 120 ամիսների ընթացքում՝ աջակցության ամսական չափը ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի համար սահմանելով 40 000 դրամ:

Step1.am-ը ներկայացնում է այս նախագծի վերաբերյալ արցախցիների ներկայացրած առաջարկությունների մասը։

«Ձեզ ասում են՝ փոքր ընտանիքների համար ծրագիր մշակեք, դուք կուտ եք տալ ուզում ժողովրդին։ Է հետո՞, 10 տարվա մեջ էս մարդիկ ստացան գումարը, տվեցին տանտերերին, ժամկետը լրացավ, հետո ո՞նց պիտի ապրեն առանց տանիք։ Թե՞ ձեր հաշվարկներով 10 տարուց ավել չպետք է ապրեն։ Իսկ երիտասարդ փոքր ընտանիքները ի՞նչ անեն, ո՞նց տուն ձեռք բերեն»

«Առաջարկում եմ 120 ամսվա վարձավճարի գումարը տրամադրել շահառու ընտանիքներին բնակարան ձեռք բերելու հանար, թե չէ 120 ամսից հետո, այդ ընտանիքը լինելու է անօթեւան, իմա՞ստը այդ ծրագրի։ Իմ ընտանիքը բոլոր կետերով շահառու է, բայց մենք չենք օգտվելու այդ ծրագրից, ինձ պետք է բնակարան, այլ ոչ թե բնակարանի վարձավճար»։

«Ավելի արդյունավետ կլինի, որ Արցախից բռնի տեղահանված ընտանիքներին կորցրած անշարժ գույքի փոխահատուցման ծրագիր մշակեք եւ տրամադրեք փոխահատուցում՝ առանց որեւէ նախապայմանների: Նախարարության կողմից մշակված այս ծրագիրը ծաղր է հաշմանդամություն ունեցող անձնաց նկատմամբ»։

«Հարցի լուծումը հնարավոր է միայն շահառուների ներկա բնակության վայրերում յուրաքանչյուր շնչի հաշվով 15 քառ․ մետր տարածքով բնակարանի կամ բնակելի տան կառուցման դեպքում կամ ԼՂ-ում ունեցած բնակելի գույքին համապատասխան փոխհատուցման միջոցով»։

«Եթե ծրագրի նպատակը փոքր կազմով ընտանիքներին աջակցելն է, հաշվի առնելով, որ ներկայիս պայմաններում հավաստագրերով հատկացվող գումարները չեն կարող բավարարել փոքր կազմով ընտանիքների բնակարան ունենալու պահանջն այժմյան գնաճի պարագայում, ուստի կարելի է ենթադրել, որ նախագիծը այդքան էլ արդարացված չէ, քանի որ առանձնացված են փոքր եւ նեղ կազմով ընտանիքներ։ Այս պարագայում կարիքավոր եւ փոքր կազմով  շատ ընտանիքներ դուրս են մնում որեւէ իրատեսական աջակցությունից՝ պայմանավորված տարիքային հանրագումարի շեմով։ Որպես օրինակ նշենք․ եթե ընտանիքում հայր, մայր եւ զավակ են, միջինում եթե ամուսինները 65 տարեկան են, ապա նրանց զավակը պետք է  լինի 45 տարեկան, նրանց տարքային հանրագումարը կստացվի 175։ Այս դեպքում աջակցությունց զրկվում են այն 1-3 անդամ ունեցող ընտանիքները, որտեղ կա անչափահաս երեխա, ինչպես նաեւ հաշմանդամություն ունեցող անձինք։ Բացի այդ հատկապես խոցելի են մեկ անդամ ունեցող ընտանիքները, որոնց ընդամենը տրվելու է 40000 ՀՀ դրամ աջակցություն, որը ներկայիս վարձակալության շուկայական գների հետ անհամատեղելի է, հատկապես եթե շահառու են 60-ն անց հաշմանդամության խորը կամ ծանր աստիճան ունեցող քաղաքացիները, որոնց խնդիրները բազմաթիվ են։ Իսկ 2 կամ 3 անդամներից բաղկացած ընտանիքների դեպքում, հաշվի առնելով նախագծով նախատեսված տարքիային հանրագումարը, հասկանալի է, որը ընտանիքի անդամները հանդիսանալու են տարեցներ, մեծամասնությունը աշխատելու եւ իրենց համար եկամուտ ապահովելու հարցում ոչ ունակ, ուստի տրամադրվող գումարը, ոչ նպատակային է լինելու եւ որոշումը չի ծառայելու իր բուն նպատակին»։

«Առաջրկում ենք վերանայել տարիքային շեմերը՝ այն հնարավորինս նվազեցնելով եւ իրատեսական դարձնելով։ Առաջարկում ենք նախագծով սահմանել, որ 120 ամիսների ընթացքում տրվող դրամական աջակցության պարբերաբար վերանայում կլինի՝ հաշվի առնելով վարձակալության շուկայական գների տատանումներն ու գնաճը, ցանկալի կլիներ կրճատել այդ ժամկետը։ Վերանայել հատկացվող աջակցությունը՝ կախված ընտանիքի անդամի թվաքանակից (1 անձը եւ 3 անձը նույն տրվող աջակցության չափով չեն կարող բնակարան վարձակալել)։ Առաջարկում ենք ՀՀ ԱԱԾ սահմանահատումների բազայով ստուգել համատեղ չբնակվող ամուսնու՝ Հայաստանում չգտնվելու ժամանակահատվածը (մոտ 90 օր եւ ավել), որպեզի դիմելու պահին ամուսնու տվյալները չներկայացնելը չհամարվի կեղծ եւ ընտանիքը չզրկվի աջակցությունից, այս պարագայում ամուսնունուն ուղղակի չդիտարկել որպես ծրագրի շահառու։ Առաջարկում ենք սոցիալական կացարանից հրաժարված ընտանիքին հնարավորություն տալ օգտվելու աջակցությունից՝ հաշվի առնելով սոցիալական արդարության եւ հավասարության սկզբունքը»։

«Նպատակահարմար է նախագծում հաշվի առնել այն իրողությունը, որ շատ ընտանիքներում, եթե 1 կամ 2 անդամ աշխատում են, աշխատավարձը չի ապահովում շուկայական վարձով բնակարան վարձելուն անհրաժեշտ նվազագույն գումարը։ Ներկայում շուկայում բնակարանների միջին վարձավճարը կազմում է 150 000–200 000 դրամ, որն աշխատող փոքր եկամուտ ունեցող ընտանիքների համար ծանրաբեռնվածություն է․ նրանց եկամուտը հիմնականում ծածկում է միայն կոմունալ և կենսապահովման առաջնային ծախսերը։ Առաջարկ՝ նախագծում նպատակահարմար է հստակ նշել, որ աշխատող լինելու փաստը չպետք է սահմանափակի աջակցության հասանելիությունը, քանի որ դա չի նվազեցնում ընտանիքի իրապես կրած բնակարանային ֆինանսական բեռը։ Այս մոտեցումը կերաշխավորի ծրագրի սոցիալական արդարացիությունը եւ կներառի այն ընտանիքներին, որոնք գտնվելով շուկայական վարձակալության պայմաններում՝ շարունակում են օժանդակության կարիք ունենալ»։

«Շատ անհեռանկար ծրագիր է, այդ գումարը խնդրի լուծում չէ, մեր տունը վաճառքի եք հանել ձեր սիրելի Ալիեւին, գումարը գրպաններդ դրած՝ ցոփ ու շվայտ կյանք եք վարում, մեզ տնով ապահովեք»։

Ռոզա Հովհաննիսյան

Ռուսաստան. ԽՍՀՄ վերականգնումը անարգանք է ԱՊՀ-ի նկատմամբ

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցի հայտարարությունները Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ ԽՍՀՄ-ն վերականգնելու ցանկության և Ռուսաստանի կողմից «ՆԱՏՕ-ի վրա հարձակվելու» մտադրության մասին իրականությանը չեն համապատասխանում, լրագրողներին ասել է ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը։

Պեսկովն ընդգծել է, որ Պուտինը «չի ցանկանում վերականգնել ԽՍՀՄ-ն, քանի որ դա անհնար է», և ինքն էլ դա ասել է։ Իսկ ՆԱՏՕ-ի վրա հարձակում նախապատրաստելու մասին պնդումները «լիակատար անհեթեթություն են», հավելել է նախագահի խոսնակը։

«Այս մասին խոսելը նշանակում է անհարգալից վերաբերմունք ցուցաբերել մեր գործընկերների, մեր ԱՊՀ դաշնակիցների նկատմամբ», – նշել է Պեսկովը։

Հայաստանը 250 միլիոն դոլար վարկ է վերցնում Ասիական զարգացման բանկից՝ արցախցիների բնակարանային ծրագրի համար

Հայաստանի խորհրդարանը կանցկացնի արտահերթ նիստ՝ ընդունելու մի քանի կարևոր օրինագծեր, որոնք չեն ընդունվել հերթական նստաշրջանի ընթացքում:

Խորհրդարանի օրակարգում ներառելու համար առաջարկվում է տասներկու օրինագիծ: Դրանցից մեկը Ասիական զարգացման բանկի հետ կնքված «Բնակարանային բարեփոխումներ՝ դիմադրողականության և ամրապնդման համար» (THRIVE) վարկային համաձայնագրի նախագիծն է, որն առաջարկում է 250 միլիոն դոլարի հիփոթեքային սուբսիդիաներ հատկացնել Ղարաբաղից բռնի տեղահանված ընտանիքներին (ՀՀ նոր օրենսդրության համաձայն՝ վարկային համաձայնագրերի նախագծերը համարվում են օրինագծերին հավասար):

Երկրորդ ընթերցման համար նախատեսված են նաև համընդհանուր առողջապահական ապահովագրության և զինվորական ծառայության ժամկետը 24-ից 18 ամիս կրճատելու մասին օրինագծերը:

Նախատեսվում է նաև հաստատել Եվրոպական ներդրումային բանկի հետ կնքված «Կայուն Սյունիք» վարկային համաձայնագիրը՝ երկրի հարավում գտնվող Սյունիքի մարզում զարգացման ծրագրերի համար:

«Ցեղասպանության վերաբերյալ կոնվենցիան մեզ հետ առնչվում է նաեւ Արցախի մասով»

«Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու եւ պատժելու մասին» կոնվենցիան իր ակունքներով ու գաղափարական հիմքերով առաջին հերթին իր աչքի առջեւ նկատի է ունեցել Հայոց ցեղասպանությունը։ Կոնվենցիայի հիմնական մշակողը՝ Ռաֆայել Լեմկինը ցեղասպանություն տերմինն առաջարկելիս որպես նախադեպ է օգտագործել Հայոց ցեղասպանությունը եւ Հոլոքոստը։ Այս մասին այսօր «Հայաստանը ցեղասպանությունների դատապարտման եւ կանխարգելման պայքարի առաջամարտիկ» թեմայով քննարկման ժամանակ ասաց միջազգայնագետ Վարդան Պողոսյանը։

«Դրա համար այդ կոնվենցիան մեզ համար կարեւոր է, եւ անցյալում դիվանագիտական քայլեր են ձեռնարկվել, որպեսզի ցեղասպանություն երեւույթը դատապարտվի մարդկության կողմից եւ կիրառվի նաեւ այս կոնվեցիան»։

Նշենք, որ 1948թ. դեկտեմբերի 9-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան ընդունեց «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու եւ պատժելու մասին» կոնվենցիան: 2015թ. սեպտեմբերին, Հայաստանի Հանրապետության նախաձեռնությամբ, ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան դեկտեմբերի 9-ը հռչակեց Ցեղասպանության հանցագործությունների զոհերի հիշատակի, նրանց արժանապատվության հարգանքի եւ այդ հանցագործության նախազգուշացման միջազգային օր։

«Ցեղասպանության վերաբերյալ կոնվենցիան մեզ հետ առնչվում է նաեւ Արցախի մասով։ Վստահ եմ, որ բոլորդ տեղյակ եք, որ Հաագայի միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Օկամպոն համապատասխան փորձագիտական եզրակացություն էր ներկայացրել Արցախում 2023 թվականի սեպտեմբերից հետո տեղի ունեցած իրադարձությունների վերաբերյալ եւ դրանք դիտարկել էր որպես ցեղասպանություն»,- ասաց Վարդան Պողոսյանը։

Նա նշեց, որ այսօր միջազզային հարաբերությունները հեղհեղուկ իրավիճակում են, միջազգային իրավունքը գրեթե դադարել է գործել։ «Թեպետ միջազգային իրավունքն այսօր չի գործում, բայց դրանից չի հետեւում, որ ընդհանրապես չի գործելու։ Հետագայում կարող են ստեղծվել բարենպաստ պայմաններ, որպեսզի այդ իրավունքն իսկապես գործի, ներառյալ՝ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու եւ պատժելու մասին» կոնվենցիան»,- ասաց մասնագետը։