Երեկ Երևանում Արցախի ներկայացուցչության մոտ տեղի ունեցած բողոքի ցույցի ժամանակ երկու հիմնական հարց բարձրացվեց․ Սամվել Շահրամանյանն իրավունք ունե՞ր ստորագրել Արցախի «լուծարման» մասին հրամանագիրը, և որտեղ են Արցախի բյուջեի գումարները։
Առաջին հարցի պատասխանն այնքան էլ հստակ չէր, բայց հնչեց. Շահրամանյանը չի ստորագրել Արցախի պետական մարմինների լուծարման մասին հրամանագիրը, ժողովրդի ստեղծած պետությունը չի կարող լուծարվել ոչ մի փաստաթղթով, իսկ բանակին վերաբերող փաստաթուղթը ստորագրվել է խաղաղ բնակչության կոտորածը կանխելու համար։
Սրանք թեև լիովին հստակ պատասխաններ չեն, բայց ճանապարհ են բացում հետագա գործողությունների համար՝ հաստատելով, որ, ի հեճուկս թշնամիների, Արցախի հարցը ամբողջությամբ փակված չէ։
Հասարակական գործիչ, Ղարաբաղյան պատերազմի վետերան, Արցախի Մարտունու շրջանի բնակիչ Արտակ Բալայանը, ակցիայի ժամանակ Արցախի ներկայացուցչությունում պատասխանելով լրագրողների հարցերին, նշեց, որ «Արցախի Հանրապետությունը հռչակել է ժողովուրդը և կարող է լուծարվել ժողովուրդի կողմից, դարձյալ հանրաքվեի միջոցով»։ «2000 թվականին իշխանությունները ստեղծեցին «Արցախ» ՓԲԸ-ն և ամեն կերպ շահագործեցին հանրապետությունը՝ հօգուտ իրենց։ Իսկ այս տարվա սեպտեմբերին լուծարեցին իրենց ՓԲԸ-ն։ Այսպիսով, նրանք լուծարեցին իրենց փակ բաժնետիրական ընկերությունը, իսկ Արցախի Հանրապետությունը շարունակում է գոյություն ունենալ»,- ասաց վետերանը։
-Ամեն ինչ ճիշտ է, բայց այդ դեպքում ո՞վ է ղեկավարում Արցախը, ո՞վ է տնօրինում նրա բյուջեն ու պաշտպանում տեղահանված բնակչության իրավունքները։
Հարցը հռետորական չէ, որովհետեւ մինչեւ Հայաստանում հայտնվելը արցախցիները հավաստիացումներ են ստացել, որ մինչեւ տարեվերջ աշխատավարձ ու թոշակ են ստանալու, հետո մի բան կորոշեն։ Բայց պարզվեց, որ բյուջեում փող չկա։ Արցախի իշխանությունները ոչ պաշտոնապես ասում են, որ այդ միջոցները սառեցվել են Հայաստանի կառավարության կողմից՝ Արցախի կառավարության հանդեպ դժգոհություն առաջացնելու համար։ Իսկ Փաշինյանի հետ փոխկապակցված որոշ շրջանակներ պնդում են, որ ամբողջ գումարը Հայաստանը հատկացրել է, սակայն Արցախի ղեկավարությունը յուրացրել է։
Ո՛չ Հայաստանի կառավարությունը, ո՛չ Արցախի իշխանությունները հստակ չեն ասում, թե որտեղ են գումարները, թեև չեն հերքում, որ այդ գումարները սառեցված են։ Ավելին, որոշ ալիքներ հայտնում են, որ Հայաստանի կառավարությունը չի ցանկանում հրապարակավ խոսել Արցախին սուբսիդավորման մասին, քանի որ Ալիևը սպառնացել է Փաշինյանին մեղադրել «ահաբեկչության ֆինանսավորման մեջ»։
Մյուս կողմից, տելեգրամ ալիքներն ասում են, որ «Արցախի բանկային նյութական ակտիվները, ներառյալ կանխիկ գումարը, հայտնվել են ադրբեջանցիների ձեռքում։ Հայաստանի իշխանությունները, որոնք սուբսիդավորել են Արցախը (տարեկան մինչև 150 միլիարդ դրամ), Բաքվին այդ փողերը վերադարձնելու պահանջներ չեն ներկայացնում»։
Երեկ Արտակ Բալայանի հետ հարցազրույցի ժամանակ հետաքրքիր դեպք է տեղի ունեցել. հակափաշինյանական հեռուստաալիքներից մեկի լրագրողը Բալայանին հարցրել է, թե ինչու, եթե ՀՀ կառավարությունն է սառեցրել հաշիվները, արցախցիներն իրենց գումարները չեն պահանջում ՀՀ կառավարությունից։ Բալայանին մի փոքր շփոթեցրեց այս հարցը, քանի որ նա չէր կարող ասել, որ «Հայաստանի կառավարությունը չի սառեցրել միջոցները», բայց և չէր կարող դա ընդունել։ Նրան օգնության հասավ փաշինյանամետ լրատվամիջոցի լրագրողը և հարցրեց. «Գուցե Հայաստանի կառավարությունը սառեցրել է միջոցները, որ Արցախի իշխանությունները չգողանան»:
Անհարմար ստացվեց, բայց Արտակ Բալայանն արձագանքեց. «Հայաստանի կառավարությունը սառեցրել է Արցախի կառավարության բանկային հաշիվները, որպեսզի Ղարաբաղի պաշտոնյաները չթալանեն պետական բյուջեն։ Պարզ չէ՞»:
Հակափաշինյանական լրագրողները շարունակում էին պնդել, որ «Հայաստանի իշխանությունները հատուկ սառեցրել են Արցախի բանկային հաշիվը՝ ներքին տեղահանվածներին աշխատավարձ, թոշակներ և նպաստներ չվճարելու համար»։ Բայց, ըստ Արտակ Բալայանի, Արցախի պետական բյուջեն երկար տարիներ թալանվել է նախագահներ Ղուկասյանի, Սահակյանի և Հարությունյանի և նրանց “կանտորների” կողմից։ Եվ կապ չունի, որ նրանք Բաքվում հետաքննության են ենթարկվում, նրանց “կանտորների” անդամները մնում են իշխանության ղեկին։ Նա ասաց, որ իրավապահ մարմինները, ցանկության դեպքում, կարող են ուսումնասիրել այս հարցը և գտնել անհրաժեշտ ապացույցները։ Բալայանը չի բացառում, որ ՀՀ կառավարությունը ցանկացած պահի, գուցե հաջորդ շաբաթ, կարող է լուծել արցախցիների սոցիալական վճարների հարցը։
Ահա այսպես։
