Ք. Քոքսի վերականգնողական կենտրոն. օգնություն հազարավոր մարդկանց

Այսօր ֆիզիոթերապիայի միջազգային օրն է, այն մարդկանց օրը, ովքեր առանձնահատուկ դեր ունեն բուժման գործընթացում, քանի որ զբաղվում են հիվանդների վերականգնմամբ: Վերականգնումը ոչ միայն քաղաքացիների բուժումն ու առողջության բարելավումն է, այլև գործընթաց, որն ուղղված է առավելագույն անկախության և հասարակության մեջ անկախ և հավասար կյանքի համար պատրաստվածության հասնելուն։

Այս ոլորտի արդիականությունը հատկապես զգացվում է հետպատերազմյան շրջանում: Այսպիսով, Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոնի ստեղծման պատմությունը անբաժանելիորեն կապված է առաջին արցախյան պատերազմի ավարտի հետ։

Կենտրոնը ստեղծվել է 1998 թվականին՝ Մեծ Բրիտանիայի լորդերի պալատի փոխխոսնակ, բարոնուհի Քերոլայն Քոքսի նախաձեռնությամբ, ով մասնագիտությամբ բուժքույր էր և հասկանում էր վերականգնողական բուժման կարևորությունը հետպատերազմյան շրջանում:

Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոնի հիմնադիր և տնօրեն Վարդան Թադևոսյանը, լինելով մեծ փորձ ունեցող ֆիզիոթերապևտ և դասախոս, կազմակերպեց մասնագետների պատրաստման մեկամյա դասընթաց: Որից հետո, 2000 թվականին, կենտրոնը սկսեց գործել։

Չնայած այն հանգամանքին, որ կենտրոնի շենքը ի սկզբանե հարմարեցված չէր հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար, աշխատակիցների քրտնաջան աշխատանքի և պրոֆեսիոնալիզմի շնորհիվ ժամանակի ընթացքում կենտրոնը դարձավ եզակի իր ֆունկցիոնալությամբ ոչ միայն Արցախում, այլև մեր ամբողջ տարածաշրջանում։

25 տարվա գործունեության ընթացքում Արցախում Ք. Քոքսի անվան Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոնը դարձել է երկրորդ տուն բոլոր շահառուների համար, քանի որ կենտրոնի աշխատակիցները միշտ շրջապատել են նրանց ջերմությամբ և հոգատարությամբ: Ամեն տարի այստեղ վերականգնողական ծառայություններ են ստացել տարբեր ախտորոշումներով հազարից ավելի մարդիկ: Այդ թվում՝ Արցախյան պատերազմի մասնակիցներ, վիրավորված մարտական ​​գործողությունների ժամանակ, երեխաներ և տարեցներ։

Շահառուներին բուժել են մասնագետների լայն շրջանակ՝ ֆիզիոթերապևտներ, վերականգնողական բժիշկ, թերապևտ, լոգոպեդներ, հոգեբաններ, արտթերապևտներ, սոցիալական աշխատողներ և այլն։

Վերականգնողական կենտրոնն ուներ աուտիզմով երեխաների համար նախատեսված ցերեկային խնամքի կենտրոն, ինչպես նաև մանկական առողջության կենտրոն, որտեղ հաճախում էին ինչպես առողջ, այնպես էլ տարբեր ախտորոշումներ ունեցող երեխաներ: Այսպիսով, կազմակերպվեց շահառու երեխաներին հասարակության մեջ ինտեգրելու գործընթացը։

Գործում էին տարբեր խմբակներ՝ նկարչություն, կավագործություն, ձեռագործություն և այլն: Իրականացվում էին թերապիայի տարբեր մեթոդներ, մասնավորապես՝ Բոբաթ մեթոդը, ջրաթերապիա և շատ ավելին։

Հիմնադրումից ի վեր կենտրոնի մասնագետները բժշկական օգնություն էին ցուցաբերում նաև տանը: Դրա շնորհիվ հարյուրավոր ծանր ախտորոշումներով հիվանդներ կարողացան ստանալ անհրաժեշտ բժշկական օգնություն։

Վերականգնողական թիմը չդադարեց աշխատել նույնիսկ շրջափակման դժվարին ժամանակահատվածում և դադարեցրեց գործունեությունը միայն Արցախից արտագաղթի օրերին: Արցախից արտաքսվելուց որոշ ժամանակ անց կենտրոնի մասնագետները, տնօրենի և հիմնադիր՝ Արցախի Հանրապետության առողջապահության նախարար Վարդան Թադևոսյանի ղեկավարությամբ, բացեցին հասարակական կազմակերպություն: Այս կազմակերպության շրջանակներում կենտրոնի աշխատակիցները շարունակում են կատարել չափազանց կարևոր առաքելություն:

2023 թվականի հոկտեմբերից ի վեր Կենտրոնի մասնագետներն աշխատում են Երևանի այրվածքաբանության կենտրոնում՝ օգնելով կենտրոնի բժշկական անձնակազմին Ստեփանակերտի մոտակայքում վառելիքի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունի ժամանակ վիրավորվածների վերականգնման գործում, որի շնորհիվ մեր տասնյակ հայրենակիցներ անցել են վերականգնողական բուժում և վերադարձել լիարժեք կյանքի։

Հուսանք, որ մոտ ապագայում հնարավոր կլինի միջոցներ գտնել այս նախագիծը վերսկսելու համար, քանի որ տուժածներից շատերը կարիք ունեն հետագա վերականգնման։

Շարունակվում է «Զարգացում և ինտեգրում» նախագիծը։ Նախագծի շրջանակներում անցկացվում են տարբեր միջոցառումներ՝ տարբեր ախտորոշումներով, այդ թվում՝ աուտիզմով, Դաունի համախտանիշով, ուղեղային կաթվածով և այլն, երեխաների համար ժամանցի կազմակերպման համար։ Արձակուրդներ և էքսկուրսիաներ են անցկացվում դեպի Հայաստանի գեղատեսիլ վայրեր՝ Արցախից և Հայաստանից ժամանած 100 երեխաների և դեռահասների մասնակցությամբ։

Բարոնուհի Քերոլայն Քոկսի և այլ բարերարների աջակցությամբ 2024 թվականին Եղվարդում գնվեց շենք: Շենքը ամուր է, բայց հարմարեցված չէ հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար: Այդ պատճառով ներկայումս ընթանում է վերակառուցում: Վերակառուցման ավարտից հետո կենտրոնը կրկին կբացի իր դռները բոլոր նրանց համար, ովքեր վերականգնման կարիք ունեն։

Արսեն Աղաջանյան

Երկար սպասված նպատակին հասնելու համար կարևոր է աջակցել կազմակերպությանը: Ք. Քոքսի անվան վերականգնողական կենտրոնի հաշիվները ACBA բանկում. 

AMD-220313350666000

USD-220313350419001

EUR-220313350328002

GBP-220313350021003