2 տարի առաջ տեղահանված արցախցիների նկատմամբ ՀՀ կառավարության քաղաքականությունը փորձագետներին հանգեցնում է այն եզրակացության, որ կառավարությունն ամեն ինչ անում է արցախցիներին Հայաստանից վտարելու համար: Չկա հայ՝ չկա խնդիր. 100 տարի առաջ Օսմանյան կայսրությունում «հաջողությամբ» փորձարկված այս սկզբունքն այժմ կիրառվում է արցախցի հայերի նկատմամբ։
Պաշտոնական տվյալներով՝ մոտ 16 հազար արցախցի լքել է Հայաստանը: Ոչ պաշտոնական տվյալները, դատելով ընկերների, հարազատների և հարևանների մասին լուրերից, շատ ավելի բարձր են։
Եթե տեղահանությունից անմիջապես հետո Ֆրանսիան մի փոքր անցք բացեց արցախցիների համար, ապա մի քանի ամիս անց այդ անցքը փակվեց: Իսկ այն բանից հետո, երբ Հայաստանը ստանձնեց արցախցիների «ժամանակավոր պաշտպանությունը», մյուս երկրները կտրուկ հրաժարվում են ընդունել նրանց՝ վկայակոչելով այն փաստը, որ Հայաստանը թշնամական պետություն չէ արցախցիների համար: Համաշխարհային հակամիգրացիոն քաղաքականության ֆոնին, արցախցի փախստականների նկատմամբ վերաբերմունքը դառնում է էլ ավելի կոշտ։
Մեր պատմությունների հերոսները փաստում են, որ վերջերս Ռուսաստանում չեն կարողացել իրենց երեխաներին դպրոցում գրանցել, և ստիպված են եղել վերադառնալ Հայաստան։ ԱՄՆ գրին-քարտ շահած արցախցի փախստականը պատմում է, որ իրեն ստիպել են թարգմանել իր ծննդյան վկայականը ադրբեջաներեն, չնայած ինքը ծնվել է 90-ականների վերջին և կյանքում ադրբեջանցի չի տեսել։
Խոսում են հունգարական նախագծի մասին, որը գործում է 2019 թվականից և խրախուսում է արցախցիների արտագաղթը: Նախագծի համաձայն՝ Հունգարիան մեկ տարի կհոգա դիմող հայերի ծախսերը, որոնք այնուհետև պետք է գտնեն ապրելու և ինքնուրույն գոյատևելու միջոցներ։
Մեր հերոսներից շատերն ասում են, որ օգտվել են կամ մտադիր են օգտվել բնակարանային վկայականներից, քանի որ չեն ցանկանում լքել Հայաստանը: Բայց կան նաև շատերը, ովքեր երկու տարի փորձում են, բայց չեն կարողանում տեղ գտել Հայաստանում՝ ավելի ու ավելի շատ մտածելով հեռանալու մասին: Շատերը դեռ հույս ունեն կառավարության վերաբերմունքի փոփոխության, բայց քաղաքական գործընթացները ցույց են տալիս, որ արցախցիների պարանոցին օղակը միայն կսեղմվի։
Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանը, որտեղ արցախցիները կարող են մեկնել առանց վիզաների, խստացնում է միգրացիոն քաղաքականությունը։
Պետական դումա է ներկայացվել օրինագիծ, որն առաջարկում է արգելել միգրանտների ընտանիքների մուտքը Ռուսաստան:
Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցությունը, ևս մեկ անգամ հիշեցնելով միգրանտների հետ կապված հանցագործությունների և «սփյուռքների միջև հաշվեհարդարների» մասին, կոչ էր արել քաղաքացիներին աջակցել օրինագծին: Առցանց նախաձեռնությանը հավանություն տված քաղաքացիների թիվն արդեն գերազանցել է 440 հազարը։
Բացի այդ, վաղը կսկսվի Ռուսաստանից անօրինական միգրանտների արտաքսումը։
Ռուսաստանում գտնվելու իրենց իրավական հիմքերը կորցրած օտարերկրյա քաղաքացիները կարող են այս օրվա ընթացքում ազատորեն կարգավորել իրենց իրավական կարգավիճակը երկրում, սակայն սեպտեմբերի 11-ից այդ հնարավորությունը այլևս հասանելի չի լինի. նրանք կարտաքսվեն երկրից, հաղորդում է ՏԱՍՍ-ը՝ հղում անելով Ռուսաստանի Ներքին գործերի նախարարության աղբյուրին։
Սեպտեմբերի 11-ից օտարերկրյա խախտողներին կարգելվի գրանցել ամուսնությունը կամ ամուսնալուծության դիմում ներկայացնել, նրանք չեն կարողանա իրենց երեխաներին գրանցել մանկապարտեզներում կամ ուսումնական հաստատություններում, վարել տրանսպորտային միջոց կամ ստանալ այլ ծառայություններ, որոնք յուրաքանչյուր մարդու համար անհրաժեշտ են առօրյա կյանքում։
Արցախի ժողովրդին քաղաքական «հակառակորդ» համարող Հայաստանի կառավարությունը ամեն ինչ անում է, որպեսզի արցախցիները իրենց լիովին օտարված զգան Հայաստանում։